محمد میرشاهی: سال ۱۳۵۲، پیرپائولو پازولینی کارگردان نامدار و آوانگارد سینمای ایتالیا به اصفهان آمد تا «داستانهای هزار و یک شب» یا «شبهای عربی» را جلوی دوربین ببرد. نام اصلی ایتالیاییاش، «گل هزار و یک شب» و آخرین فیلم از «سهگانه زندگی» پازولینی که اقتباسی از چندین داستان شهرزاد، دنیازاد و شاه شهریار بود.
پازولینی در ابتدا میخواست از بازیگران بومی بیشتری از ایران و سایر مکانهای فیلمبرداری در برخی از نقشها استفاده کند، اما به دلیل عدم تطابق فرهنگی و اجتماعی کشورهای مسلمان با داستان و نقشهای تعریفشده، ناگزیر شد به بازیگران و هنرپیشههای ایتالیایی بسنده کند. فیلمبرداری در ایران (اصفهان)، شمال و جنوب یمن، بیابانهای اریتره، اتیوپی و نپال انجام شد. از پنج بنای تاریخی ایران برای فیلم استفاده شده است. مسجد جامع و مسجد شاه (امام) به عنوان بخشی از کاخ «شاه زمرد» مورد استفاده قرار گرفت. مسجد امام محل جشن عروسی است، جایی که زمرد از اسیرکنندگان سابقش انتقام میگیرد. بالکن کاخ عالیقاپو برای صحنهای از جشن عروسی به کار رفت و تاج تخت چهلستون به اتاق خواب پادشاه تبدیل شد. چهلستون و ارگ مورچهخورت هم از دیگر بناهایی بود که فیلمبرداری در آن انجام شد.
در روزهای فیلمبرداری، حاشیههایی رخ داد که منجر به اعتراض عمومی و بیرون کردن عوامل فیلم شد و چند روزی فیلمبرداری را عقب انداخت. ظاهراً عوامل صحنه برای ضبط یکی از سکانسها الاغهایی را به محوطه مسجد امام آوردند و دیگر اینکه پازولینی از زنان بازیگر خواست که در مسجد آواز بخوانند.
موسیقی را آهنگساز نامدار، انیو موریکونه، ساخت که بر خلاف دو فیلم اول «سهگانه زندگی»، قطعهای حجیم و سمفونیک است. فیلم در جشنواره کن (۱۹۷۴)، جایزه ویژه هیئت داوران را به دست آورد. چهل سال بعد، نمایشگاهی تحت عنوان «شرق پازولینی: گل هزار و یک شب» از عکسهای رابرت ویلا برگزار شد که پازولینی را در روزگار حضورش در اصفهان همراهی کرده بود.