شهر رشت با‌صفا‌ترین، دلربا‌ترین و زنده‌ترین شهر ایران و مرکز استان گیلان است. این شهر زیبا طبیعتی بی‌نظیر و جاذبه‌های تاریخی بی‌شماری دارد. از جاذبه‌های تاریخی شهر می‌توان به خانه میرزا کوچک خان جنگلی اشاره کرد. این خانه تاریخی امروز به موزه و یکی از مکان‌های دیدنی شهر رشت تبدیل شده است. خانه‌ای با معماری بومی و اصیل شمال ایران که به سبک معماری بومی هم بازسازی شده و با کاربری موزه در حال فعالیت است.
در این مطلب مختصری با خود میرزا کوچک خان جنگلی، تاریخچه و معماری بی‌نظیر خانه او که جلوه‌گر معماری بومی و اصیل خطه شمال ایران است، آشنا خواهید شد. پس در ادامه با ما همراه باشید.
میرزا یونس استاد سرایی، فرزند میرزا بزرگ که بعدها به میرزا کوچک خان جنگلی مشهور شد، در سال ۱۲۵7 هجری قمری در محله استادسرای رشت متولد شد. لقب میرزا کوچک را پدرش به وی داده است. او از رهبران مبارز نهضت جنگل بود، به‌همین دلیل جنگلی نامیده شد و نامش در تاریخ جاودان ماند.
خانه پدری میرزا کوچک خان جنگلی، در استان گیلان و محله استادسرای رشت و در یکی از خیابان‌های قدیمی شهر، به‌نام خیابان سهیل دبیری قرار دارد. این خانه تاریخی و دیدنی، در ضلع شمالی میدان شهرداری رشت قرار گرفته است.
مطلب پیشنهادی: ویدیویی از کشف راز عمارت عالی قالپو!
خانه مورد نظر، در‌واقع خانه پدری میرزا کوچک خان جنگلی بوده است. وی در این خانه متولد و بزرگ شد و تا روز مرگ در همین خانه زندگی می‌کرد. میرزا کوچک خان پیش از فوت، وصیت کرد، بعد از مرگ، خانه فروخته شود. خانه طبق وصیتی که کرده بود، فروخته شد. مالک جدید، در طبقه دوم ساکن شد و طبقه پایین را به خانواده‌ای دیگر اجاره داد. پس از مدتی، مالک جدید خانه، تصمیم به تخریب خانه می‌گیرد و تصمیمش با مخالفت و اعتراض شدید مردم رشت مواجه می‌شود.
اعتراضات مردم رشت باعث شد تا شهرداری در سال ۱۳۸۱ برای حفظ خانه ارزشمند میرزا کوچک خان جنگلی، آن را خریداری کرده و با حفظ ساختار سنتی بنا، به سبک معماری بومی آن را بازسازی کند. پس از آن این عمارت به جاذبه‌ای دیدنی شهر رشت تبدیل شد. خانه میرزا کوچک خان امروز به موزه اسناد و وسایل دوران نهضت جنگل تغییر کاربری داده است. در این موزه، اسناد تاریخی شامل نامه‌ها، عکس‌ها، روزنامه‌ها، لباس‌ها و ادوات جنگی میرزا کوچک و اشیای ارزشمندی به‌نمایش گذاشته شده است.
خانه میرزا کوچک خان جنگلی از خانه‌های قدیمی گیلان است که در دل بافت قدیمی رشت، جایی که روزگاری افرادی چون هوشنگ ابتهاج، محمود نامجو و مشاهیر دیگر می‌زیسته‌اند، قرار دارد. این خانه جلوه‌گر معماری بومی خطه شمالی ایران در سده‌های اخیر بوده است. همچنین از معدود خانه‌های تاریخی به‌جای مانده شهر رشت است که معماری تاریخی و اصیل این شهر را به نمایش می‌گذارد.
مطلب پیشنهادی: طراحی دکوراسیون داخلی با استفاده از مبلمان آجری!
مساحت خانه تماما چوبی میرزا کوچک خان جنگلی ۳۰۰ مترمربع است. پلان عمارت مستطیل شکل بوده و شامل دو طبقه است. در دو طرف خانه دو راه‌پله چوبی، برای دسترسی به طبقه بالا وجود دارد. هر طبقه چهار اتاق و یک ایوان بزرگ دارد. پس از ورودی خانه میرزا کوچک حیاطی کوچک و با‌صفا قرار دارد که گل‌کاری‌های چشم‌نواز در باغچه‌هایش، جلوه‌ای دلفریب به آن بخشیده است. همچنین در حیاط خانه، تندیسی از میرزا کوچک خان قرار گرفته است.
در طبقه اول خانه ایوانی بزرگ قرار دارد که به چهار اتاق تو‌در‌تو می‌رسد که از نماد‌های اصلی سبک سنتی خانه‌های رشت به‌حساب می‌آید. در طبقه دوم، سالنی بزرگ با پنجره‌های متعدد در دور‌تا‌دور اتاق‌ها قرار دارد که گویی ایوان طبقه بالا بوده و فضایی بسیار نورگیر و دلباز ایجاد کرده است.
جالب است بدانید که شهر رشت در میان شهر‌های شمال ایران، دارای رتبه بیشترین میزان بارندگی بوده و به شهر باران‌های نقره‌ای یا شهر باران معروف است. اگر می‌خواهید سفری دلپذیر و در هوایی مطلوب و معتدل به این شهر تجربه کنید، فصل‌های بهار و تابستان را برای سفر به رشت انتخاب کنید. اگر به شهر رشت سفر کردید حتما از خانه میرزا کوچک خان جنگلی و معماری بومی، اصیل و دیدنی این منطقه که در این بنا به‌نمایش درآمده و موزه‌ای که در آن واقع شده، دیدن کنید.
برای آشنایی با معماری دیگر خانه‌های خاص در ایران مطلب تصاویری از یکی از خاص‌ترین خانه‌های ایران به نام “خانه نزدیک" را ازدست ندهید.