هر فردی که به نحوی با بتن کار کند متوجه می‌شود که این مخلوط چقدر سنگین بوده و فشار زیادی را به سازه وارد می‌کند. با وجود اینکه استقامت و وزن بالا دو عضو جدانشدنی از لیست ویژگی‌های بتن هستند، با این حال می‌توان به کمک روش‌هایی این مقدار را کاهش داد. استفاده از بتن سبک مزایای خاص خودش را داشته و تا حد زیادی می‌تواند جایگزین بتن معمولی گردد. در این مقاله که توسط سازند نیوجرسی بتنی در تهران آماده شده است، با بررسی و توضیح خصوصیات بتن سبک، آن را با نسخه معمولی خود مقایسه کرده‌ایم.
برای آنکه بتوان تفاوت‌های اصلی میان بتن سبک و معمولی را پیدا کرد و در نهایت در مورد آن به نتیجه‌گیری مناسب رسید، باید در ابتدا هر کدام از این موارد را شناخته و سپس خصوصیات و کاربرد هر یک را با یکدیگر مقایسه کنیم. می‌دانیم که مواد اصلی تشکیل دهنده بتن معمولی شن و ماسه، آب و سیمان است. با توجه به اینکه در داخل این مخلوط چه مقدار سیمان به کار رفته است، عیار بتن ما مشخص می‌شود. این عیار پارامتری است که نشان می‌دهد بتن ما چقدر در برابر فشار از خود مقاومت نشان می‌دهد.
حال موضوعی به نام بتن بک مطرح شده و اصول آن به این شکل است که در یک حجم ثابت، مقدار کمتری سیمان به کار رفته و از طرفی مقاومت آن به طرز چشمگیری کاهش پیدا نکند. در سازه‌هایی که از سیمان سبک برای ساخت استفاده شده، وزن کل بنا به شدت کاهش پیدا کرده و این موضوع بر محاسبات کلی اثر قابل توجهی خواهد داشت.
موضوع اصلی که باعث خلق ایده بتن سبک شد، ایجاد تخلخل در حجم کلی بتن است. معمولا بتن‌های سبک را به کمک استفاده از سنگدانه‌هایی که فضای خالی زیادی در داخل خود دارند می‌سازند. بتن سبک در کنار داشتن وزن کمتر در حجم ثابت، استقامت بیشتری را نسبت به بتن معمولی از خود نشان می‌دهد. در زیر سه روش مرسوم برای ساخت بتن سبک ذکر شده است.
در روش اول با استفاده از دانه‌های بسیار سبک که می‌تواند از جنس‌های مختلفی ساخته شده باشد، مخلوط بتن را می‌سازند. با این کار با وجود اینکه یک مقدار حجم ثابتی بتن ساخته می‌شود، اما وزن آن کاهش قابل توجهی داشته و این موضوع از وزن مرده ساختمان نیز می‌کاهد. معمولا از این دانه‌ها وزنی کمتر از 1120 کیلوگرم در هر متر مکعب بتن داشته باشند، به آن مخلوط بتن سبک می‌گویند.
دراین روش برای ساخت بتن سبک با استفاده از مواد شیمیایی بخصوص سعی می‌کنند در داخل مخلوط بتن معمولی حباب‌های گازی شکل ایجاد کرده و با اینکار حجم بتن مصرفی در یک متر مکعب کاهش پیدا می‌کند. این کار باعث می‌شود که وزن ملات کاهش نسبی پیدا کرده و وزن سازه به طور کلی کمتر شود. در برخی مواقع به جای مواد شیمیایی، با تزریق برخی حباب‌های آماده به مخلوط، فضاهای خالی ساخته که هم باعث کاهش وزن شده و هم به نوعی بتن را به عایق حرارتی نیز تبدیل می‌کند.
در این روش تمام دانه‌های ریز حذف شده و تنها از پوکه‌های درشت استفاده خواهد شد. این عمل باعث می‌شود تخلخل مخلوط افزایش یافته و وزن کلی آن کاهش می‌یابد. البته استفاده از این نوع بتن سبک برای ساخت بتن مسلح پیشنهاد نمی‌شود، زیرا مقاومت آن از نوع معمولی کمتر است.
بتن سبک در امر ساختمان سازی یکی از امید بخش‌ترین مواردی بوده که توانسته مزایای خود را به همگان نشان داده و جای خود را در ساخت سازه‌های بتنی باز کرده است. با استفاده از این بتن مقاومت کلی سازه در کنار وزن سبک‌تر آن افزایش یافته و ماندگاری و طول عمر آن نیز افزایش می‌یابد. این نوع بتن خود به نوعی عایق حرارتی بوده و پس از آن نیازی به اعمال لایه‌های مختلف عایق نیست. معمولا سازه‌هایی که از بتن سبک استفاده می‌کنند در برابر حوادث طبیعی مانند زلزله مقاومت بیشتری از خود به نمایش می‌گذارند.
برای ساخت یک مخلوط بتن باید یک نسبت ترکیب استاندارد را رعایت کرده و با توجه به اینکه در حال ساخت چه نوع سازه‌ای هستیم، این نسبت اختلاط را یا از آزمایشگاه دریافت کرده و یا بر اساس جدول عیار بتن انتخاب می‌کنیم. در بتن سبک طرح اختلاط به طور چشمگیری تغییر کرده و دیگر نمی‌توان از اطلاعات قبلی در ساخت بتن سبک استفاده کرد. با انجام تست‌های رطوبت نیز می‌توان متوجه شد که چقدر این دو نوع مخلوط سیمان با یکدیگر متفاوت هستند.
مهم‌ترین پارامتری که برای سازندگان سازه‌های بتنی ارزش دارد، قیمت تمام شده مخلوط است. با وجود اینکه به نظر می‌رسد هزینه بتن معمولی به دلیل بافت متراکم‌تر باید کمتر باشد، اما به دلیل وجود مواردی مانند مواد لازم برای قالبگیری، تقویت کننده‌های فولادی و قطعات فلزی دیگر، استفاده از بتن سبک ارزان‌تر بوده و از این رو تفاوت اصلی خود را به مصرف‌کنندگان نمایش می‌دهد. از طرف دیگر گسیختگی بتن سبک از وسط آن شروع شده و برخلاف بتن معمولی که اطرفا سنگدانه این گسیختگی رخ می‌دهد، رفتار می‌کند.
با توجه به استفاده از سنگدانه‌های سبک‌تر در بتن سبک، خاصیت ارتجاعی آن‌ها کمتر بوده و در نتیجه ارتجاع بتن‌های سبک به صورت کلی کمتر از بتن‌های معمولی خواهد بود. البته همین موضوع به نحو دیگری مفید بوده و باعث می‌شود در دراز مدت تغییرات کمتری در ظاهر سازه بتنی ایجاد شود. یعنی مواردی مانند جمع شدگی بتن در اثر خشک شدن دیگر اتفاق نخواهد افتاد. می‌توان اینگونه نتیجه گرفت که بتن سبک به طور کلی دارای کرنش کمتری، به دلیل همان خشک شدگی یا خزش، نسبت به بتن معمولی خواهد داشت.
در صورتی که بخواهیم ضخامت سقف و یا کف یک واحد ساختمانی را افزایش دهیم، می‌توانیم به جای بتن معمولی از بتن سبک استفاده کرده و با وجود اینکه در حال افزایش ضخامت هستیم، وزن سقف به مقدار قابل توجهی افزایش وزن را تجربه نخواهد کرد. از طرفی اگر بخواهیم از همین روش برای پوشاندن قطعات فولادی به کار رفته در ساختمان، مانند ستون‌های اصلی، استفاده کنیم در واقع یک نوع پوشش ضد حریق و خوردگی روی آن استعمال کرده‌ایم.
این نوع بتن برای انواع عایق کاری‌ها، مانند عایق حرارتی کف و یا عایق کاری لوله‌ها، به کار رفته و بهتر است برای ساخت دیوارهای داخلی خانه نیز از این نوع سیمان به جای مدل معمولی آن استفاده کرد. البته گفتنی است که در ساختمان‌های بلند به منظور کاهش وزن سازه، از این نوع سیمان برای پرکردن پانل‌های مخصوص دیوار به کار رفته تا هم عایق خوبی برای حرارت باشد و هم وزن زیادی را به ساختمان تحمیل نکند.
در صورت نیاز برای خرید و تهیه محصولات اجزای بتنی از پیش آماده، مانند نیوجرسی بتنی و اطلاع از مشخصات نیوجرسی بتنی، مینی نیوجرسی و دیوارهای خود ایستا بتنی می‌توانید به مرکز تولید و فروش رایان پی بتن مراجعه کرده و تازه‌ترین محصولات را از این برند تهیه کنید. آدرس وبسایت مجموعه رایان پی بتن به شکل rayanpeybeton.ir بوده و در صورت نیاز برای مشورت با یک کارشناس خبره در زمینه بتن نیز می‌توانید با شماره 09122123017 تماس بگیرید.