کپنهاگ، چندیگر، آمستردام، واشنگتن دی.سی، دوسلدورف و برازیلیا به عنوان شهرهایی با بهترین طراحیها در جهان شناحته شده است.
طراحی شهری از زمان پیدایش بشر تاریخ فیزیکی شهرها را شکل داده و در کیفیت زندگی ساکنان نقش مهمی ایفا کرده است. معماران از همان زمان تاکنون تلاش کردهاند با وسواس تمام شهرها را طراحی کنند تا فضاهایی بهتر و زیستپذیرتر را برای بشر به وجود بیاورند. شهرهای مدرن امروز به دنبال تکامل دانش در مورد نیازهای مردم شکل گرفته و همواره تغییرات مثبت بسیاری در آنها به وجود آمده که کیفیت بهتر زندگی را برای هر نسل، نسبت به ساکنان گذشته به ارمغان آورده است.
برنامهریزان همواره در تلاش هستند سیستمهای شهری شامل حملونقل، مسکن، سکونتگاهها و محیط زیست را بهبود ببخشند و از این طریق، شرایط بهتری را برای زندگی شهروندان به وجود بیاورند. در ادامه به معرفی شهرهایی از جهان میپردازیم که در آنها، طراحی شهری به بهترین شکل ممکن انجام شده و از زمان پیدایش خود تاکنون، بیشترین رضایتمندی را میان شهروندان به وجود آورده است.
طراحی کپنهاگ در سراسر جهان به «طراحی پنجانگشتی» شهرت دارد و بر شبکهای منسجم از زیرساختهای شهری، حملونقل و فضاهای سبز مبتنی است. محل سکونت شهروندان و پویایی آنها مؤلفههای اصلی طراحی در این شهر بهحساب میآید و جالب اینکه توسعه آن با بیشترین تمرکز بر تشویق مردم به عبور و مرور از طریق وسایل نقلیه عمومی انجام شده است.
داستان طرح پنجانگشتی پایتخت دانمارک به سال ۱۹۴۷ بازمیگردد، زمانی که مدیران آن زمان تصمیم گرفتند طراحی شهر را بر مبنای پنج محور اصلی تردد از طریق ریلهای شهری و اتصال آنها به مرکز تجاری شهر در قلب کپنهاگ انجام دهند تا عبور و مرور تمام ساکنان پایتخت دانمارک و حتی حومههای آن را از طریق قطارهای شهری ممکن کنند. طراحی امروزه دانمارک شبیه به دست یک انسان با پنج انگشت جدا از هم است که هریک از مرکز آن (کف دست) به دور دستها امتداد یافته و فاصله میان آنها را فضاهای سبز و زمینهای کشاورزی فرا گرفته است.
پایداری، کیفیت بالای زندگی عمومی و رویکردی بسیار دقیق در توسعه مناطق از مهمترین عوامل موفقیت در طراحی پایتخت دانمارک بهحساب میآید که از زمان پیدایش تاکنون، آن را در لیست بهترین شهرهای جهان از نظر طراحی قرار داده است.
طراحی شهر چندیگر پس از پایان جنبش استقلالطلبی چین در سال ۱۹۴۷ شکل گرفت که به عنوان نماد مدرنیته هند جدید در جهان شناخته شد. طراحی این شهر را یکی از پرآوازهترین معماران سبک مدرن و بینالمللی اهل سوئیس به نام لوکوربوزیه به شکل شبکهای عمومی و متشکل از بخشهای مختلف انجام داد که هر بخش آن شهرکی خودکفا شامل سازههای مسکونی، تجاری، آموزشی و درمانی محسوب میشود. خیابانهایی تجاری که میان بخشهای مختلف چندیگر وجود دارد، به یکدیگر پیوند داده شده و شبکهای منسجم از فضاهایی با بیشترین فعالیتهای تجاری را تشکیل داده است. چندیگر به عنوان یک باغ شهر در جهان شناخته شده است و توسعه عمودی مناطق آن بهترین کیفیت زندگی را برای ساکنان به ارمغان آورده است.
آمستردام، پایتخت هلند، در امتداد حلقههای متمرکز چهار کانال آبی طراحی شده است که پیدایش آنها به قرن هفدهم بازمیگردد. این کانالها ساختاری بسیار مشخص را برای شهر به وجود آورده و این در حالی است که مسکن در شبکههایی برای حمایت از آنها توسعه پیدا کرده است. مسکن عمومی در آمستردام هویت فیزیکی شهر را شکل داده، چراکه نمای آنها تصویری کلی از پایتخت هلند را به وجود آورده است. آنچه بیش از همه در طراحی آمستردام خودنمایی میکند، تمرکز بر پیوند فضاهای عمومی بوده که با هدف ایجاد کیفیت بسیار بالای زندگی انجام شده است.
«طرح لوفان» نامی بود که برای طراحی شهری واشنگتن دی. سی. پایتخت ایالات متحده آمریکا پس از مرگ طراح اصلی آن، پیر شارل لوفان، انتخاب شد. نمای کلی شهر به شکل مستطیلهایی به چشم میخورد که به وسیله خیابانهایی از شمال به جنوب و غرب به شرق شکل گرفته و در تقاطع بسیاری از آنها، خیابانهایی وسیعتر به ایجاد فضاهای باز در آنها منجر شده است. دسترسی به نشنال مال، پارک بسیار بزرگ شهر که میزبان بناهای یادبود نمادین مشهوری مانند «لینکلن مموریال» و «واشنگتن مانیومنت» است، نیز به واسطه نوع طراحی شهری شکل گرفته است.
بمبگذاریهایی که در جنگ جهانی دوم در دوسلدورف اتفاق افتاد، آن را به یک خرابه تبدیل کرد، با این حال زمان زیادی پس از پایان جنگ نگذشته بود که معماران به بازسازی آن پرداختند و توانستند در مدت زمانی کوتاه از طریق طراحی شهری، اقتصاد دوسلدورف را نیز بهطور قابلتوجهی رونق ببخشند. برنامهریزان شهر در آن زمان به سرعت سازهها را از نو طراحی و احداث کردند و توانستند شهر بندری آلمان را به یکی از مدرنترین نقاط کشور تبدیل کنند. امروزه دوسلدورف شاهکارهای معماری متعددی توسط افراد برجستهای نظیر فرانک اوون گری، طراح مشهور معاصر آمریکایی کاناداییتبار، را در خود جا داده و همین امر هویت بسیار قدرتمندی را از نظر طراحی شهری برای آن به ارمغان آورده است.
زیرساختهای دوسلدورف با تمرکز زیاد بر تشویق مردم به عبور و مرور از طریق وسایل نقلیه عمومی طراحی شده و این در حالی است که شبکهای از ایستگاههای قطار شهری امکان پیوند مردم را با تمام مناطق تجاری فراهم میآورد.
طراحی برازیلیا، پایتخت برزیل به نام یکی از معماران برجسته کشور به نام لوسیو کوستا به ثبت رسیده و «طرح هواپیمایی» نام گرفته است، زیرا ظاهری شبیه به یک هواپیما دارد. کوستا در طراحی برازیلیا دو محور اصلی را در نظر گرفت که یکدیگر را قطع میکنند و هریک ویژگیهای منحصر به فرد خود را دارد. محور اصلی شهر را که بال اصلی هواپیما را تشکیل میدهد، سراسر به توسعه سازههای دولتی و اداری اختصاص داده شده است، در حالی که ساکنان شهر در امتداد محور کوتاهتر سکونت گزیدهاند. علاوه بر این، فروشگاهها، مراکز درمانی و مدارس نیز در محور فرعی شهر قرار گرفته و جالب اینکه معابر شهری با تمرکز بر عبور و مرور خودروها، نه تردد سبز، طراحی شده است.
پوتراجایا با ایده ایجاد «باغ شهر» طراحی شد و شامل ویژگیهای برنامهریزیشده مانند فضاهای سبز مشخص بزرگ، آبنماها، محوطههای مسکونی پیرامون فضاهای طبیعی و یک بلوار مرکزی بزرگ است که به عنوان ستون فقرات شهر عمل میکند.
منبع: ایمنا