برج طغرل یکی از برجهای شاخص دوران سلجوقی است که علاوه بر اینکه یک برج آرامگاهی یا میل تدفین است، میتواند ساعت دقیق را نمایش دهد. در ویدئو بالا علاوه بر توضیحات کلی راجع به برجهایی که ساعت را نشان میدهند، روش خواندن ساعت در برج طغرل در شهر ری را از زبان راهنمای مجموعه نشان میدهد.
در معماری ایران، آثاری به نام برجهای ساعت نما را میبینیم. این نوع برجها ساختاری مانند ساعت آفتابی دارند که با استفاده از ستونها یا کنگرههایی، با تابش آفتاب و سایهای که روی آنها میافتد، ساعت دقیق را نشان میدهند. از جمله نمونههای این برجها که ساعت را نشان میدهند؛ برج طغرل در شهر ری و یا برج رادکان در مشهد است. این نوع برجها میل تدفین هم نام دارند، یعنی بنایی به شکل برج بلندی که محل تدفین یک فرد مشهود و مهم در همان دوره بوده است. میلها به عنوان یک بنای با ارتفاع بلند راهنمایی برای مسافران و شناسایی شهر بودهاند. گفته میشود که در طبقات بالای برخی از میلها آتش روشن میکردند که روشنایی آن راهنمایی برای افراد و مسافران در شب بوده است.
مطلب پیشنهادی: زیباترین بناهای تاریخی ایران در این شهر است
برج رادکان یک میل و بنای تاریخی است که در 74 کیلومتری شمال شهر مشهد قرار گرفته است. این اثر مربوط به قرن هفتم است. بدنهای استوانهای و گنبدی مخروطی دارد. برخی کارشناسان این برج را محل دفن امیر ارغون مغول میدانند و برخی معتقدند اینجا آرامگاه زنی به نام مطلعالشمس است. گفته میشود این برج نه تنها کارکرد تقویمی داشته و برای تعیین سال و فصل و روز به کار میرفته، برای تعیین ساعت هم کاربرد دارد. این موضوع با توجه به ساختار نیماستوانههای روی آن انجام میشده است.
این برج در آرامگاه ابن بابویه در شهر ری واقع شده است و مربوط به دوره سلجوقیان است. درباره فرد مدفون در این آرامگاه اختلاف نظر وجود دارد. یکی از کارکردهای این میل به جز تعیین برجها و روزها با توجه به طرز تابش آفتاب، تعیین ساعت دقیق است. با توجه به افتادن سایه کنگرهها روی بنا ساعت را مشخص میکردند. بعد از طلوع آفتاب هر یک کنگره روشن میشود، به عنوان یک ساعت خوانده میشود و برای تعیین دقیقه آن، مقدار روشن شدن کنگره مهم است. در ویدئو بالا روش خواندن ساعت از روی بنا بیان شده است.
منبع فیلم: عصر ایران