قزوین یکی از شهرهای بزرگ ایران و مرکز استان قزوین است. این شهر در دوران حکومت صفویان، ۵۷ سال پایتخت کشور بود و به همین دلیل بناهای تاریخی زیادی در آن قرار دارد. قزوین در گلوگاه ارتباطی استان‌های شمالی و غربی کشور قرار دارد. شاید بسیاری از گردشگران در مسیرشان، از این شهر عبور کرده باشند اما از جاذبه‌های گردشگری قزوین و اماکن دیدنی آن دیدن نکرده باشند.
در این مطلب جاذبه‌های گردشگری، تاریخی قزوین برای سفر در اردیبهشت معرفی می‌شود و مختصری با تاریخچه و معماری آن‌ها آشنا خواهید شد. پس در ادامه با چیدانه همراه باشید.
مسجد جامع قزوین از جاذبه‌های گردشگری قزوین که با نام مسجد جامع عتیق و مسجد جامع کبیر نیز شناخته می‌شود، از بزرگترین و قدیمی‌ترین مساجد ایران است. بنای نخست این مسجد روی آتشکده‌‌ای از دوره ساسانیان، در بخش ایوان جنوبی مسجد فعلی، به سبک چهار ایوانی ساخته شد. هارون‌الرشید در سال ۱۹۲ هجری دستور ساخت این مسجد را صادر کرد. این مسجد در دوره‌های مختلف تاریخی تکمیل یا مرمت شده است. همچنین در ۱۵ دی‌ماه ۱۳۱۰، با شماره ۱۲۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
مجموعه بازار قزوین یکی از اماکن دیدنی، تاریخی شهر قزوین است که در دوران صفویان ساخته شده. در دوره قاجار نیز توسعه یافته و چندین کاروانسرا، سرا و تیمچه به آن اضافه شده است. از مهم‌ترین بخش‌های این بازار می‌توان به مسجدالنبی و سرای سعدالسلطنه اشاره کرد. این اثر تاریخی در ۵ دی ماه ۱۳۵۶ با شماره ۱۰۲۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
مسجدالنبی قزوین که به مسجد شاه و مسجد سلطانی هم شهرت دارد، در ضلع جنوبی خیابان امام خمینی و در راستای بازار قزوین قرار دارد و هنوز هم نماز جماعت و نماز جمعه در آن برگزار می‌شود. اما گردشگران هم می‌توانند از آن بازدید کنند. مسجدالنبی، چهار ایوانی بوده و با مساحت حدود ۱۴هزار مترمربع، صحن‌ها و شبستان‌های گسترده‌ای دارد. این مسجد در زمان قاجار و به دستور فتحعلی‌شاه در محوطه وزیر یا همان چال وزیر ساخته شد. مسجدالنبی قزوین در ۱۵ دی ماه ۱۳۱۰، با شماره ۱۲۲ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
سرای سعدالسلطنه، بزرگترین کاروانسرای سر پوشیده داخل شهری ایران است. در اواخر سلطنت ناصرالدین شاه قاجار، حاکم وقت قزوین، سعدالسلطنه دستور ساخت آن را صادر کرد. چهارسوق، ارزشمندترین قسمت این بناست. این سرا بیش از ۶.۲ هکتار وسعت دارد. امروزه بسیاری از قسمت‌های این سرا بازسازی و بهسازی شده و زیر نظر سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری است. سرای سعدالسلطنه در ۱۱ مرداد سال ۱۳۵۷، با شماره‌ی ۲۰۸۹ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
کاخ موزه چهل ستون یا عمارت کلاه فرنگی شاه طهماسب یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی قزوین است که قدمت آن به دوره صفوی بازمی‌گردد. این بنا در مرکز شهر و در میدان آزادی، سبزه میدان سابق قرار دارد. این بنا که حدود ۵۰۰ متر مربع وسعت دارد تنها کوشک باقی مانده از مجموعه کاخ‌های سلطنتی دوران شاه طهماسب است. عمارت چهل‌ستون قزوین، در سال ۱۳۳۴ با شماره ۳۸۹ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
سردر عالی قاپو که در گذشته سردر عمارت عالی قاپو بوده و امروز عمارت آن ویران شده، در تقاطع خیابان پیغمبریه و سپه قزوین قرار دارد. این بنای تاریخی در دوره صفویه و در سال ۹۲۳ ه.ش ساخته شده. عمارت عالی قاپو شاامل مجموعه‌ای به نام سعادت‌آباد بود که امروز تنها سردر عالی قاپو باقی مانده است. این بنا سردر یکی از هفت در ورودی ارگ سلطنتی صفویان محسوب می‌شد. این بنا که در ۳۱ تیر ۱۳۱۳ به شماره ۲۱۳ در آثار ملی ایران به ثبت رسیده است، به‌منظور احیای دولت‌خانه صفوی، در حال مرمت است.
آب‌انبار سردار بزرگ یکی از مشهورترین بناهای تاریخی قزوین است که در سال ۱۱۹۱ ه.ش در محله راه ری قزوین ساخته شد. این آب‌انبار، بزرگترین آب‌انبار تک گنبدی ایران است. این بنا دارای گنبدی بلند و آجری است که روی بدنه آن، نورگیرهایی تعبیه شده. دو برادر به نام‌های محمدحسن خان و محمدحسین خان، از سرداران فتحعلی شاه، محمد شاه و ناصرالدین شاه بانیان ساخت این بنا بودند. حجم مخزن آب‌انبار بیش از سه هزار متر مکعب است که به عنوان سیستم بزرگ آبرسانی شهر محسوب می‌شد. این اثر تاریخی در ۸ شهریور ۱۳۵۵ با شماره ثبت ۱۳۳۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
باغستان‌های سنتی قزوین به مجموعه باغ‌هایی گفته می‌شود که در نیمه جنوبی شهر قزوین گسترده شده‌اند. مساحت این باغ‌ها بیش از ۲۵۰۰ هکتار است، در گذشته دور شهر را فراگرفته بودند و به روش سنتی، یعنی غرق آبی آبیاری می‌شوند. این باغ‌ها بیش از هزار سال قدمت دارند. حتی ناصرخسرو نیز در سفر خود به قزوین، این‌چنین از باغستان‌های سنتی قزوین یاد می‌کند: “باغستان بسیار داشت؛ بی دیوار و خار و هیچ مانعی از دخول در باغات نبود."
حمام قجر یکی از قدیمی‌ترین و بزرگترین گرمابه‌های قزوین است که در سال ۱۰۵۷ ه.ق یکی از سرداران شاه عباس صفوی آن را ساخت. ابتدا آن را “حمام شاهی“ می‌نامیدند، مساحتی حدود ۱۰۴۵ مترمربع دارد و از سه بخش اصلی سربینه، میاندر و گرمخانه تشکیل شده. در سال ۱۳۷۹، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری این بنای تاریخی را خرید و شهرداری هزینه مرمت آن را بر عهده گرفت. امروز این حمام به موزه مردم‌شناسی تبدیل شده. این اثر در ۱۱ مردادماه ۱۳۸۴، با شماره ۱۲۶۰۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
کلیسای کانتور قزوین، کوچک‌ترین کلیسای ارتدکس ایران و سومین کلیسای کوچک جهان است. کانتو در زبان روسی به معنای مقر یا مرکز است. این کلیسا که در زمان اشغال ایران توسط روس‌ها، در جنگ جهانی دوم ساخته شد، با نام “برج ناقوس" نیز شناخته می‌شود. گفته می‌شود صاحب این بنا فردی به نام استاد حسین معمار بود که بعدها با نام حسین کانتور معروف شد. زیر گنبد کلیسا صلیبی نصب شده که نماد مسیحیان ارتدکس است و یک خط مورب روی آن قرار دارد.
خانه و حسینیه امینی‌ها، یکی از خانه‌های تاریخی، زیبا و اعیانی قزوین است که قدمت آن به دوران قاجار می‌رسد. این خانه توسط حاج محمدرضا امینی، از تجار قزوین، در سال ۱۲۷۵ ه.ق ساخته شد. این عمارت دارای سه تالار و دو حیاط شمالی و جنوبی است. سردابه، زیرزمین، شربتخانه و انبار از دیگر بخش‌های این عمارت است. نقاشی‌‌های سقف، گچ‌بری‌ها، ارسی و شیشه‌های رنگی از تزیینات این خانه به شمار می‌روند.
عمارت باغ سپهدار، کوشک دو طبقه آجری، در انتهای خیابان فلسطین غربی شهر قزوین قرار دارد و خانه‌‌ای قاجاری است. این خانه متعلق به محمدولی خان سپهسالار تنکابی، ملقب به سپهدار اعظم از رجال معروف دوره قاجار است و امروز به عنوان موزه کشاورزی استفاده می‌شود. در ساخت این بنا از عمارت کلاه فرنگی شاه طهماسب و مهمانخانه بزرگ قزوین الهام گرفته شده است. این عمارت در سوم اسفند سال ۱۳۷۷، با شماره ۲۲۲۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
قزوین یکی از شهرهای تاریخی ایران به شمار می‌رود که در دوره صفویه پایتخت بوده است. به همین دلیل بناهایی ارزشمند با قدمت تاریخی در این شهر قرار دارد که از جاذبه‌های گردشگری قزوین هستند. شما هم اگر به قزوین سفر کردید حتما از آن‌ها دیدن کنید.
برای آشنایی با دیگر بناهای تاریخی ایران که امروز هم کاربری دارند مطلب هتل‌هایی با معماری سنتی و تاریخی در ایران؛ بوتیک هتل‌ها را از دست ندهید.