لیلا حاتمی و علی مصفا از این خانه خاطرات زیادی دارند

لیلا حاتمی و علی مصفا از این خانه خاطرات زیادی دارند

فيلم ليلاي داريوش مهرجويي به غير از بازي‌ها، فيلمنامه و ديالوگ‌هايش، لوكيشني ماندگار و خاص هم داشت. خانه ليلا و رضا جايي در محله ولنجك تهران بود و معماري سرشناس داشت كه اين بنا را با تلفيق معماري مدرن و باغ ايراني طراحي كرده بود.

اين مجموعه مسكوني كه به نام خانه ولنجك يا خانه هوشمند هم معروف است، بر اساس الگوي باغ ايراني و در هشت واحد مسكوني طراحي شد. معماران اصلي اين بنا مهوش عالمی و لودويكوميكار ايتاليايي بودند كه آن را سال‌هاي 1359 و 1360 طراحي کردند و ساختند. خانه ولنجك در زمینی به وسعت دو هزار متر ساخته شده و یکی از بهترين نمونه‌های معماری مدرن در ايران است.

سرویس خواب بالسا
خانه لیلا

اين خانه علاوه بر ويژگي‌هاي باغ ايراني، به معماري دوره پهلوي دوم هم نزديك است و از آجر و معماری ایرانی به خوبي در آن استفاده شده است. ورودی‌های تمام این هشت واحد كوچك و بزرگ از حیاط مشترک ساختمان است، با اين وجود هرکدام از این خانه‌ها ورودی مجازي خودشان را هم دارند که از طریق يك قوسی از حیاط اصلي و بزرگ جدا می‌شود.

خانه لیلا

حیاط ديگري هم در اين ساختمان وجود دارد كه وسعت زيادي دارد و استخر و باغ در آن جانمايي شده است. ورودي اين ساختمان طوري طراحي شده كه به نظر دوطبقه مي‌رسد؛ یعنی از گاراژ که وارد می‌شوید، وارد طبقه پایین حیاط می‌شوید و روبه‌روي شما باغچه‌هايي قرار دارد كه چشم‌نوازند.

خانه لیلا

مهوش عالمي، نسل اول زنان معمار ايراني
مهوش عالمي كه در كنار لودويكوميكار ايتاليايي كار طراحي اين لوكيشن ماندگار را انجام داده، از نسل اول معماران زن ايران است؛ او تحصیلات معماری را در دانشکده هنرهای زیبا آغاز کرد، ولی پس از سال دوم برای ادامه تحصيل به رم رفت و رساله دكتراي خود را با راهنمایی پروفسور کوارونی که ایرانشناس هم بود به پايان رساند.

عالمي پس از اتمام تحصیلاتش و دريافت دکترای طراحي باغ در انستیتوی معماری دانشگاه ونیز، تحقیق روي باغ‌های دوره را آغاز كرد كه نتيجه آن چاپ تعداد زيادي مقاله در همين زمينه مطالعاتي بود. او مدتي در رم معماري تدريس مي‌كرد و در كنار آن به كار طراحي هم ادامه مي‌داد.

عالمي بعد از بازگشت به ايران در دانشکده هنرهای زیبای تهران به تدریس معماری پرداخت و در همين مدت هم دو مجموعه مسکونی در ولنجک و پونک تهران ساخت در کنار پروژه‌های مسکونی متعددی که همگی بازسازی داخل بنا بدون تغییر نمای خارجی آن بود، طرحی برای تئاتری در شهر مونتروتندو و باغ‌های خصوصی رم داد.

ترانه يلدا يكي از معماران برجسته ايراني درباره او گفته است كه بهترین مطالعات در مورد باغ ایرانی را مهوش (عالمي) انجام داده است. او سال‌ها در کتابخانه‌های پاریس و برلین و لندن لابه‌لای نسخه‌های دست‌نویس سیاحان قرن شانزده و هفده می‌گشت تا اطلاعات خود را درباره باغ‌های ایرانی تکمیل کند. این دست‌نوشته‌ها در آثار او منتشر شده‌اند. علاوه بر آن، او هم در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران تدریس می‌کرد و هم یکی از بهترین خانه‌های مدرن ایران را ساخته است.

و اما باغ ایرانی که این خانه بر اساس الگوی آن ساخته شده چطور بنایی است؟
در واقع باغ ایرانی به باغ‌هایی گفته می‌شود که بر پایه معماری و عناصر تشکیل‌دهنده آن از جمله ساختار هندسی، آب و درختان و کوشک میانی و غیره عمدتاً در فلات ایران و مناطق پیرامونی متأثر از فرهنگ آن رواج داشته‌است. در ادبیات ایران به باغ ایرانی «باغ سرا»، پردیس یا فردوس، بوستان یا بستان گفته می‌شده‌است. واژه باغ ایرانی جدید و ترجمه پرشن گاردن است.

خانه لیلا

باغ ایرانی سه ساختار و طراحی منحصر به فرد دارد: اول در مسیر عبور جوی آب قرار دارد. دوم: محصور است با دیوارهای بلند سوم در داخل باغ عمارت تابستانی و استخر آب قرار دارد. این سه مشخصه باغ‌های ایرانی را متمایز می‌کند. در واقع این باغ سراهای ایرانی را جهانگردان اروپایی که مشاهده کردند آن را با مشخصه و نام «پرشن گاردن» وصف کردند.

خانه لیلا

باغ ایرانی یا «باغ سرای» به ساختار و طراحی منحصر به‌فرد آن اشاره دارد. باغ ایرانی با تاریخ پیدایش قنات پیوند دارد اولین باغ‌های ایرانی در مسیر خروجی قنات‌ها شکل گرفته‌است. نمونه این‌گونه باغ‌ها را می‌توان در طبس، یزد، گناباد، و بیرجند و اکثر مناطق کویری دید. یکی از مشخصه‌های باغ ایرانی عبور جوی آب در داخل باغ هست که معمولاً در این باغ سراها در وسط باغ استخر و یک عمارت یا ساختمان تابستانی وجود داشته‌است. بعضی باغ‌ها به صورت چهار باغ بوده و آب را در ۴ مسیر عبور می‌داده‌اند. باغ ایرانی پاسارگاد را ریشه معماری این باغ‌ها دانسته‌اند.

متخصصان چیدانه

مشاهده بیشتر

دیدگاه کاربران

ثبت دیدگاه