عطر پاپای سبز یا بوی خوش پاپای سبز The Scent of Green Papaya اثر تران آن هونگ، کارگردان و فیلمنامهنویس فرانسوی تبار ویتنامی است. این فیلم که محصول سال ۱۹۹۳ در کشور فرانسه بود، برنده دوربین طلایی جشنواره کن و نامزد اسکار شده است. فیلم در سایگون مستعمرهای از دهه 1940 تا 1960 میگذرد. تران آن هونگ در فرانسه بزرگ شده و درس خوانده و یک عاشقانه تاثیر گذار در پس زمینه فقر و زندگی مردم ویتنام در سالهای جنگ میسازد. از نکات جالب توجه فیلم، سایه محوی است که تنها گهگاه با شنیدن صدای هواپیماها از جنگ ویتنام احساس میشود.
برای آشنایی با طراحی صحنه فیلم بوی خوش پاپای سبز و معماری ویتنام در سال 1951 در ادامه با چیدانه همراه باشید.
فیلمبرداری فیلم “عطر پاپای سبز" در استودیویی در فرانسه انجام شده که با توجه به حس و حال کاملا آسیایی فیلم، آن را تحسین برانگیز میکند. فیلمساز خواسته طبیعت، فضای سرسبز و فرهنگ و معماری ویتنام را در فیلم بگنجاند. همین باعث شده فیلم از نظر طراحی صحنه و فضاسازی بسیار سرزنده به نظر برسد. فیلم بیشتر کاوشی در حافظه است و تا حدی حول خاطرات کارگردان از کشور دوران کودکیاش، ساخته شده و به عنوان پنجرهای به گذشته عمل میکند.
در این فیلم صحنهها به زیبایی با ترکیب چوب، طبیعت و رنگها طراحی شدهاند. تا جاییکه در این فضا زندگی احساس میشود. در صحنهپردازی زیبای آن، ساخت و ساز کمی وجود دارد اما خانه مانند شخصیتها، طراحی متناسب و درخوری دارد. فیلمها معمولا با دو حواس انسان یعنی بینایی و شنوایی درگیر هستند. اما این فیلم حسهای بویایی، چشایی و لامسه را نیز برمیانگیزد و به شکلی هوشمندانه از صدای محیط و موسیقی تداعیکننده استفاده میکند.
پس از سلطه چین بر ویتنام، معماری ویتنامی توسعه بیشتری پیدا کرد و از معماری بودایی چین تاثیر گرفت. در این معماری خانهها با مصالحی مانند چوب، بامبو و کاهگل ساخته میشدند. دو نوع خانه طراحی میشد، یکی سقفها مانند قایق به سمت بالا رفته و دیگری سقفها مانند لاکپشت به سمت پایین خمیده بود.
معماری ویتنامی معماری رنگارنگی است که سقفهای منحنی با کاشیهای لعابدار رنگی سفید و آبی یا زرد و سبز پوشانده میشود. فضاها با مجسمههای پیچیده و تزئینی از برگ، اژدها و ققنوس تزیین میشوند. طبیعت به شکل باغ و گیاهان زینتی نقش مهمی در این معماری دارند. البته رفته رفته معماری آجری نیز با تاثیر از معماری فرانسوی با این معماری تلفیق شد.
فضاهای فیلم عطر پاپای سبز اثر کارگردان و فیلمنامهنویس فرانسوی تبار ویتنامی اگرچه در استودیویی در کشور فرانسه فیلمبرداری شده اما معماری ویتنامی را به خوبی نشان میدهند. حضور پر رنگ چوب در معماری بیرونی و طراحی فضاهای داخلی و طبیعت سبز تنیده شده با معماری داخل و فضاهایی که یادآور معماری چینی هستند در کنار یکدیگر به خوبی این قاب را برای بیننده میسازند.