طراحی داخلی و خارجی خانه‌ها از دهه 60 تاکنون شاهد تغییرات بسیار زیادی بوده است. گاهی برخی المان‌های تزیینی به فضای خانه اضافه می‌شده است. درحالی‌که، در دهه‌های بعد این ویژگی‌ها از ظاهر خانه‌ها کاسته و المان دیگری جایگزین می‌شده است.
البته، حضور تکنولوژی و رسانه‌ها بر این تغییر به ویژه در عصر کنونی بی‌اثر نبوده است. با حضور در شبکه‌های اجتماعی مانند پینترست، اینستاگرام و مانند آن، سبک‌های معماری و دکوراسیون داخلی بیش از پیش در بین افراد شناخته شد. امروزه، همین موضوع دلیل استفاده از سبک‌های مختلف از مینیمال، آرت دکو، دکوراسیون انگلیسی، بوهمی و مانند در خانه‌ها شده است.
در واقع، می‌توان گفت معماری داخلی و خارجی امروز، ترکیبی از سبک سنتی-ایرانی و غربی-شرقی است. در ادامه ترند دکوراسیون از دهه شصت تا الان را با جزییات بیشتر بررسی خواهیم کرد تا بتوان تغییرات ایجاد شده از آن سال‌ها تا به امروز را بهتر درک کرد.
اگر یک دهه شصتی یا دهه پنجاهی باشید، شروع دوران کودکی و نوجوانی خود را در خانه‌هایی پر از عشق و صفا گذرانده‌اید. خانه‌هایی به دور از تجمل ولی شاد و مملو از فامیل‌های دور و نزدیک که هر کدام حرفی برای گفتن داشتند تا عصر طولانی روزهای تابستان را به شب گره بزنند.
یا در سرمای زمستان، دلگرم کننده روزگار باشند. این دید و بازدیدها در خانه‌ای با ابعاد کوچک یا بزرگ و استایل خاصی اتفاق می‌افتاد. خانه‌هایی با طرح‌های با اصالت ایرانی و تا به امروز که طرح‌های زیبای دیگری جایگزین آن‌ها شده است. سعی می‌کنیم از دهه شصت تا به امروز هر کدام را به صورت ویژه تحلیل کنیم.
بیشتر بخوانید: مسجد جامع ساوه ثبت جهانی می‌شود؟ / اقدامات مرمتی مورد نیاز
قبل از بررسی ترند دکوراسیون دهه شصت تا الان، باید گفت که مد موضوعی است که در همه چیز رخنه کرده است و با گذر زمان حضور برخی المان‌ها با تغییر روحیه افراد جور در نمی‌آید و همه چیز دستخوش تغییر می‌شود. دهه شصت خورشیدی، دهه‌ای همزمان با جنگ تحمیلی بود. زمانی که خانه‌های ایوان دار بسیار متداول بوده است و استفاده از فرش‌های لاکی با نقوش دلربای ایرانی و گلدار برای پوشش کف خانه یکی از زیباترین بخش‌های دکوراسیون داخلی به حساب می‌آمد.
استفاده از کرسی، والر و بخاری‌های نفتی گرمابخش فضای زمستانی خانه‌ها بود و در تابستان و بهار، پنکه‌های سقفی و پنکه‌های کوتاه رومیزی عطش گرما را به همراه آب دوخ خیار دور می‌کرد. دیزاین خانه به سبک دهه شصت بر محور سادگی و دلگرمی به آدم‌ها چیده می‌شده است.
خانه‌ها با موزاییک فرش می‌شدند و تقریبا خبری از سرامیک در خانه‌های معمولی نبود. تقریبا مبلمانی در فضای خانه استفاده نمی‌شد، به جز چندین پشتی که با روپشتی گل دوزی شده تزیین می‌شد و دور تادور فضای اتاق قرار می‌گرفت و زیر آن روی زمین، پتوهایی دولا را برای راحت‌تر نشستن مهمان قرار می‌دادند. مگر در خانه‌های لاکچری و اعیانی که از آخرین تکنولوژی روز دنیا به همراه مبلمان در دیزاین خانه‌ها استفاده می‌شد.
یکی دیگر از المان‌های بسیار پر استفاده در دیزاین خانه‌ها در دهه شصت، استفاده از پارتیشن‌ها و دکوراتیوهای تعبیه شده در طاقچه خانه‌ها بود که در آن وسایل تزیینی مختلفی همچون مجسمه‌های بزرگ، صنایع دستی مسی، چوبی یا قاب عکس قرار می‌گرفت. به علاوه در اتاق‌ها نیز معمولا با شیشه‌های رنگی تزیین می‌شدند.
در حیاط خانه‌ها معمولا حوضچه‌های کوچکی قرار داشت که با فواره کوچکی تزیین می‌شد. در این سال‌ها بیشتر از ملامین و ظروف روی استافده می‌شد. سماور یکی از اعضای همیشگی اتاق بود که در گوشه‌ای جا خوش کرده بود.
در بین نکات موجود در بررسی ترند دکوراسیون از دهه شصت تا الان نوبتی هم باشد، نوبت دهه هفتاد است که تقریبا برخی المان‌های مشترک با دهه شصت دارد. به‌طور مثال، دیوارکوب‌هایی از سر حیوانات، پارتیشن‌ها و دکورهای دیواری، استفاده از ظروف سفالی و مسی و ملامین همگی بخش مشترکی با دهه شصت بود.
نکته مشترک دیگر این بود که اغلب بچه‌ها میز تحریر نداشتند و برای مشق نوشتن از میزهای کوچک چهارپایه چوبی استفاده می‌کردند که در همه خانه‌ها موجود نبود! البته، حضور مبلمان و میز تحریر در اواخر دهه هفتاد کم کم در برخی از خانه‌ها که به لحاظ مکنت قوی‌تر بودند رونمایی شد.
خانه‌ها اکثرا ویلایی و حیاط دار بودند و در دل خانه‌ها زیرزمین‌هایی وجود داشت که خود یک دنیا نوستالژی از زمان حمله صدام به تهران و سایر شهرها را به همراه داشت. در این دهه، بخش‌های مختلف خانه با استفاده از دیوار یا درهایی از هم جدا می‌شدند. برخلاف امروز که حد و مرزی بین پذیرایی و آشپزخانه وجود ندارد، در دهه هفتاد آشپزخانه با دیوار و در احاطه می‌شد و پذیرایی نیز در گوشه‌ای از خانه قرار داشت.
استفاده از روفرشی، بشقاب‌های شاه عباسی روی دیوار و دکوراتیوها، فنجان‌های چینی برای چای و ظروفی با طرح لیلی و مجنون به عنوان دکوراتیوها بسیار متداول بود. در این دهه از لوسترهای کریستالی بزرگ برای تزیین هال و پذیرایی استفاده می‌شد و تلفن تازه به خانه‌ها راه پیدا کرده بود. به همین دلیل، یک میز تلفن چوبی ساده در کنار میز تلویزیون سیاه و سفید یا رنگی 14 اینچ در خانه‌ها به چشم می‌خورد.
بیشتر بخوانید: در ساخت اقامتگاه های سنتی چه اصولی در نظر گرفته می‌شود؟
یکی دیگر از المان‌هایی که در دهه هفتاد بسیار متداول بود، استفاده از پرده‌های کرکره‌ای، مبل‌های نرم و راحت، میز ناهارخوری‌های ساده و گلخانه یا پاسیو در بخشی از خانه از دیگر ویژگی‌های دهه هفتاد شمسی است.
در رابطه با آشپزخانه دهه هفتاد نیز باید گفت افرادی که کمی ثروتمند بودند، از کابینت‌های فلزی ساده یا طرح‌دار استفاده می‌کردند و باقی افراد جامعه در حد بضاعت مالی، از اسکلت فلزی با روکشی از پارچه برای قراردادن وسایل خود استفاده می‌کردند.
دهه هشتاد نقطه عطف دکوراسیون داخلی بود. البته، این رنسانس در دکوراسیون داخلی ایران از اواخر دهه هفتاد راه خود را پیدا کرده بود. اما، اوج شکل گیری آن در دهه هشتاد با جایگزین شدن سرامیک کف به جای موزاییک‌ها شروع شد و دیگر خبری از فرش‌های لاکی نبود. به جای آن فرش‌هایی در ابعاد کوچک‌تر جایگزین شد تا بتواند بخشی از سرامیک را به نمایش بگذارد شکل مدرن‌تری به استایل خانه‌ها بدهد.
از دیگر تغییرات، دیوارها بودند که از سادگی خارج شدند و با گچ بری به همراه آینه کاری در طرح‌ها و شکل‌های مختلف تزیین شدند. البته، اگر به خانه‌های تاریخی دوران گذشته نگاه کنید، می‌بینید که خانه‌ها با گچ بری تزیین می‌شدند. پس می‌توان گفت، این تزیین بازگشت مد از کهن به دهه هشتاد بوده است.
استفاده از پرده‌های پلیسه در خانه‌ها بسیار متداول شده بود و مبلمان استیل کم کم به دلیل شرایط بهتر اقتصادی راه خود را به خانه‌ها پیدا کرده بود. در این دوران کم کم آپارتمان نشینی سبکی از زندگی شده بود و خانه‌های حیاط دار جای خود را به برج‌های بزرگ و بدون حیاط می‌دادند.
در دهه هشتاد، تلفن‌ها به صورت بی سیم شده بودند. به همین جهت فضای جمع و جورتری برای قرار گیری لازم داشتند و در کنار آن ابعاد تلویزیون‌ها کمی بزرگتر از 14 اینچ شده بود. به همین دلیل، معمولا یک میز برای قرار گرفتن تلویزیون و تلفن در خانه قرار داده می‌شد.
از دیگر المان‌های دکوراتیو در دهه هشتاد، استفاده از بوفه یا ویترین‌هایی از ترکیب چوب و شیشه در ابعاد بزرگ بود که بشقاب‌های لیلی و مجنون دهه شصت را در آن قرار می‌دادند و آن را در پذیرایی در معرض دید عموم قرار می‌دادند تا به عنوان وسیله‌ای زینتی فضا را زیباتر کند.
در این زمان فضای آشپزخانه مانند قدیم با دیوار از پذیرایی جدا نمی‌شد و در واقع، آشپزخانه اوپن بسیار باب شده بود که معمولا با یک کانتر فضا را از پذیرایی جدا می‌کرد. از این کانتر به عنوان میز پذیرایی و میز ناهارخوری نیز استفاده می‌شد. تا اینکه کم کم با نزدیک شدن به اواخر دهه هشتاد و ورود به دهه 90، کانتر نیز حذف شد و آشپزخانه بدون هیچ مانعی به پذیرایی اشراف داشت.
خانه‌ها در دهه نود به سمت مدرنیته پیش می‌رفتند. در این عصر ویترین‌ها کم کم از پذیرایی حذف شدند و فضای خانه به سمت طراحی‌های شیک و هدفمند پیش می‌رفت. استفاده از مبلمان راحتی در نشیمن و مبلمان استیل در پذیرایی یکی از ایده‌آل‌ها در طراحی بود.
در این فضا، تمرکز علاوه بر دکوراسیون داخلی به سمت تغییرات و تعمیر بنای خانه‌ها کشیده شد تا اینکه استفاده از بناهای رومی و آجر سفال بسیار متداول شده بود. در دهه نود شمسی، فضای آشپزخانه کاملا با خانه یکی شد و فرق این دو را می‌توانستید از کابینت موجود رد آشپزخانه تشخیص دهید.
استفاده از تخت، میز تحریر، کتابخانه شخصی از دیگر المان‌هایی بود که به اتاق کودکان اضافه شده بود. به علاوه عصری بود که تقریبا بیشتر افراد کامیوترهای شخصی در خانه داشتند. به همین جهت، میز کامپیوتر نیز به چیدمان اتاق‌ها اضافه شده بود. در دهه نود، فرش‌های گلدار کرم، بژ، گلبهی بسیار متداول شده بودند و یکی از المان‌های دکوراتیو در خانه‌ها محسوب می‌شدند. در سرویس بهداشتی نیز استفاده از توالت فرنگی در کنار توالت ایرانی بسیار به چشم می‌خورد.
استفاده از کابینت ام دی اف نیز یکی از متداول‌ترین انواع روکش کابینت برای آشپزخانه‌ها بود که شکل وزیبایی بیشتری به آن بخشیده بود. قرار گرفتن ماشین لباسشویی، ماشین ظرفشویی، آب گرم کن دیواری یا پکیج و رادیاتور از دیگر تغییرات این عصر بوده است. کم کم با نزدیک شدن به سال 1400 و اواخر دهه نود، استفاده از سبک‌های غربی و شرقی متداول شده بود و تقریبا اثری از المان‌های آن در خانه‌ها به چشم می‌خورد.
دهه 1400 عصر نوین دکوراسیون داخلی در ایران است که بی شک همتراز با معماری و تکنولوژی روز دنیا پیش رفته است. استفاده از سیستم هوشمند در خانه‌ها، برج نششینی با آخرین تکنولوژی، نمای لوکس از بهترین سنگ و سرامیک همگی از المان‌های استفاده شده در این دهه اخیر است.
در این دوران که کمی پیش‌تر یعنی از اواسط دهه نود شروع شده است، سبک مینیمال، بوهمیان، اسکاندیناویایی، دکوراسیون به سبک کره و ژاپن بسیار مورد استقبال قرار گرفته است و مردم را به تهیه دکوراتیوهایی در این طیف تشویق کرده است.
بیشتر بخوانید: سبک های ترند 1403 برای دکوراسیون داخلی منزل
استفاده از سبک فنگ شویی، رنگ‌های نود و خنثی در انتخاب مبلمان، فرش و مانند آن بسیار متداول شده است. استفاده از سرامیک پرسلان رکتیفای شده مات یا براق برای برداشتن خط ظاهری بین کاشی و سرامیک و استفاده از سرامیک‌های طرح‌دار بسیار مورد پسند واقع شده است. استفاده از کابینت‌هایی از جنس ممبران، نئوکلاسیک و مانند آن جایگزین کابینت‌های ام دی اف شد.
معمولا پرده‌ها از حالت سلطنتی و حاشیه دار به پرده‌های پانچ تبدیل شده است و دیوارها خالی از هرگونه گچبری است و به جای آن تابلوهای سبک‌های مختلف جایگزین شده است. مبلمان نیز در طرح مبل ال شکل و بی قاعده بسیار استفاده می‌شود و معماری را از حالت قدیمی و ساده به شکل نوینی درآورده است. در این زمان تاثیر رسانه‌های غربی بر استایل و سبک خانه‌ها بسیار مشهود است و این موضوع نقطه مثبتی در جهت استفاده از تکنولويی روز است که زندگی‌ها را اسان‌تر می‌کند.
هر دوره از معماری ایران داستانی شنیدنی دارد که در لابلای تارو پود خانه‌ها نهفته است. برای دهه پنجاه و شصت، سبک ترند دهه شصت یک نوستالژی بی‌نظیر است. برای دهه هشتاد، خانه مادربزرگ در دهه هفتاد بوی دیگری دارد. در هر دوره نمادهایی برای زندگی وجود داشته تا بتواند انسان را به زندگی گره بزند.