محله دربند در شمال تهران بخشی از ناحیه شمیرانات بوده و قدمت آن به 200 سال قبل باز میگردد و تاریخ شکلگیری این منطقه تحت تاثیر تاریخچه شمیرانات میباشد. به عقیده برخی از مورخان، اولین بار دو نفر از سمت طالقان که نام محلی در شهر قزوین است به این منطقه کوچ کردند، تشکیل خانواده دادند و پایه های محله دربند را بنا کردند. موقعیت عالی و بینظیر دربند باعث شد بسیاری از ثروتمندان و پادشاهان آن زمان اقامتگاههای ییلاقی خصوصی برای خود بسازند در دوره قاجار دربند مورد توجه بسیاری از شاهزادگان قاجاری قرار گرفت که آنجا را برای سکونت خود انتخاب کنند این امر تا زمان ناصرالدین شاه هم ادامه یافت و یک عمارت ییلاقی به این مرکز تفریحی اضافه شد. بعدها به فرمان رضا شاه در زمین های منطقه دربند تعدادی مهمان خانه و ویلا ساختند.
این محله از دو بافت سنتی و مدرن تشکیل شده است که در قسمت بافت قدیمی و سنتی خانههای قدیمی و کلنگی به چشم میخورد و در بخش مدرن خانههای ویلایی و مدرن وجود دارد. ساختار شهری نیز در جنوب و شمال محله از یکدیگر متمایز است.
یکی از ویژگیهای معماری این خانه، استفاده از مصالح بومی و سازگار با محیط زیست است. استفاده از سنگ، خشت و چوب در ساختار این خانهها علاوه بر ایجاد زیبایی طبیعی، استحکام و دوام بیشتری به بنا میبخشد. به دلیل قرارگیری در منطقهای کوهستانی، خانههای دربند نیاز به مصالحی داشتهاند که در برابر سرما و رطوبت مقاوم باشند.
این خانه نمونهای از معماری حیاطدار ایرانی است که دارای یک حوض مرکزی بوده و اطراف آن ساختمانهای متصل به یکدیگر ساخته شدهاند. حوض آبی در وسط حیاط علاوه بر نقش تزئینی، برای خنک کردن هوای تابستان و ایجاد حس طراوت در فضا استفاده میشده است. در فصل پاییز، ریزش برگهای درختان در حیاط این حس را به فضای پاییزی منتقل میکند که در این عکس مشهود است.
وجود درختان کهنسال در حیاط خانه نشاندهنده توجه به طبیعت و تعامل آن با معماری خانه است. در معماری سنتی ایرانی، درختان همیشه نقش مهمی در فضای زندگی داشتهاند، چه به عنوان منابع اکسیژن و چه به عنوان سایهبانی برای اهالی خانه.
از دیگر عناصر مهم معماری این خانه، استفاده از پنجرههای بزرگ با شیشههای رنگی است. این پنجرهها علاوه بر زیبایی بصری، نور طبیعی را به خوبی به داخل هدایت میکنند و فضای داخلی را روشن و دلپذیر میسازند. شیشههای رنگی نیز از ورود مستقیم نور شدید جلوگیری میکردند و فضا را با رنگهای طبیعی آرامبخش تزئین میکردند.همانطور که در عکس مشاهده میشود، این خانه دارای ایوانها و تراسهای باز در طبقات مختلف است. این فضاهای باز علاوه بر ایجاد ارتباط میان داخل و خارج بنا، محلی برای استراحت و تماشای منظرههای طبیعی بوده است. همچنین در فصلهای گرم، ساکنان میتوانستند از نسیم کوهستان بهرهمند شوند.
همانطور که در عکس مشاهده میشود، این خانه دارای ایوانها و تراسهای باز در طبقات مختلف است. این فضاهای باز علاوه بر ایجاد ارتباط میان داخل و خارج بنا، محلی برای استراحت و تماشای منظرههای طبیعی بوده است. همچنین در فصلهای گرم، ساکنان میتوانستند از نسیم کوهستان بهرهمند شوند.
جزئیات تزئینی همچون کاشیکاریهای آبیرنگ و گچبریهای خاص به فضای این خانه جلوهای اصیل و هنری بخشیده است. استفاده از رنگ آبی در کاشیهای حوض و دربها نشاندهنده تأثیر معماری اسلامی و ایرانی است که به آن حس آرامش و طراوت میبخشد.