هرچه به فصل گرما نزدیک‌تر می‌شویم، یکی از دغدغه‌های ذهنی اهالی خانه، خنک کردن هوای خانه و فرار از گرما است. در این گزارش با مصاحبه با مهندسین «کلینیک انرژی ساختمان» راهنمایی از سردکننده‌ها موجود برایتان آماده کردیم. البته برای استفاده از بعضی از این راه‌ها باید قبل از ساخت خانه تصمیم گرفت. سیستم‌های مکانیکی خنک‌کننده و گرمایشی مثل شریان‌های حیاتی یک ساختمان می‌مانند و ساختمان بدون این سیستم‌ها مثل انسانی است که گردش خون نداشته باشد. خنککنندهها را می‌توان از دو جنبه مختلف بررسی کرد. خنک کننده هایی که به صورت مرکزی کار می‌کنند و خنک‌کننده‌هایی که به صورت مستقل برای هر واحد کار می کنند. اگر شما هم طرفدار گرما نیستید، با خواندن این گزارش بهترین راه برای خنک ماندن در فصل گرما را انتخاب کنید.
زمانی که از یک دستگاه خنک کننده برای یک زیر بنای کلی استفاده می‌کنیم، یعنی سراغ خنک کننده‌های مرکزی رفته‌ایم. حالا فرقی نمی‌کند برای یک ساختمان ۱۰ طبقه باشد یا یک ساختمان ویلایی. از مزایای این سیستم کاهش مصرف انرژی است. هم چنین استفاده از تجهیزات کمتر، سرویس و نگه‌داری از سیستم را راحت‌تر خواهد کرد. به عنوان مثال استفاده از یک پمپ به جای ده پمپ مستقل در هر واحد، رسیدگی به آن را راحت‌تر خواهد کرد.
خنک کننده‌های مرکزی یا به اصطلاح چیلرها، بر اساس نوع انرژی مصرفی به دو گروه برقی و گازی تقسیم می‌شوند. چیلرهای تراکمی که مکانیزم آنها مثل عملکرد یخچال است در ظرفیت بزرگتر و چیلرهای جذبی که با گاز شهری و یا سوخت فسیلی کار می‌کنند، برای خنک کردن از حرارت استفاده می‌کنند. اصول کار چیلرهای جذبی مثل یخچال‌های نفتی در قدیم است که زیر آنها حرارت روشن می‌شده و در قسمت بالا از آن سرما می‌گرفتند.
مشاهده بیشتر
دستگاه‌های خنک‌کننده‌ای که مستقل برای هر واحد کار می‌کنند، به طور عمده برقی هستند. تجربه نشان داده است که استفاده از دستگاه‌های گازسوز به صورت مستقل برای واحدها نتیجه بخش نیست. خنک‌کننده‌های مستقل را می‌توان بر اساس نوع سیالی که از داخل واحد، گرما را می‌گیرد و به فضای بیرون انتقال می‌دهد دو دسته آبی و گازی تقسیم کنیم. البته در کنار این دو دسته می توان به سیستم های خنک کننده تبخیری و یا همان کولر آبی خودمان هم اشاره ای داشت.
کولر آبی یک سیستم خیلی قابل اطمینان برای منزل است. این سیستم مناسب اقلیم‌های خشک و نیمه‌خشک است. کولر آبی برخلاف ظاهر ساده‌اش که گاهی به عنوان یک سیستمی معمولی و قدیمی از آن یاد می‌شود، سیستمی است که در خیلی از نقاط جهان مثل آمریکا و استرالیا نیزاستفاده می‌شود. چون مصرف انرژی، هزینه اولیه و هزینه تعمیر و نگه داری پایینی دارد و به متخصص هم احتیاج ندارد.
مطلب پیشنهادی: راه‌اندازی کولر آبی در 8 مرحله + نکات مهم بعد از راه‌اندازی
کولر آبی از طریق ایجاد رطوبت هوا را خنک می‌کند و کولر آبی ای را خوب می‌دانند که رطوبت را به حالت اشباع – رطوبت نسبی ۱۰۰ درصد – نزدیک کند. اما همین رطوبت خروجی از معایب کولر آبی به حساب می‌آید، چون رطوبت هوای خروجی را از محدوده آسایش (comfort zone) خارج می‌کند. پس عملکرد این کولرها با حالت آسایش در تضاد هستند، چون از نظر رطوبت هوا با رطوبت بین ۴۰ تا ۶۰ درصد، در محدوده آسایش قرار دارد. هرچه رطوبت کمتری داشته باشیم هوای مطبوع‌تری خواهیم داشت پس اگر در مناطق مرطوب زندگی می‌کنید کولر آبی اصلا گزینه مناسبی برای شما نیست
در این سیستم‌ها آب توسط یک چیلر مرکزی خنک شده و به وسیله پمپ‌ها و لوله‌های مربوطه داخل فن کویل‌های هر واحد به گردش در می‌آیند. آب گردشی، گرما را به خود جذب کرده و با خود به چیلر منتقل می‌نماید که بسته به نوع چیلر (آب–خنک و یا هوا–خنک) توسط کندانسر هوایی و یا برج خنک کننده، به خارج منتقل می‌گردد.
انواع دیگری از این خنککنندهها که اسپیلیت هم در این دسته قرار می‌گیرد به جای آب، از گاز داخل آنها استفاده می‌شود که اصطلاحا به آن کولر گازی می‌گویند. البته این نوع کولرها با چیلرهای گازسوزی که قبلا گفته شد فرق می‌کنند. چیلر گازسوز، گاز شهری را به عنوان انرژی می‌سوزاند، اما در کولر گازی، سیالی که داخل لوله‌ها می‌گردد تا گرما را بگیرد و به بیرون انتقال دهد گاز مبرد است. نسل جدید این گازها با ترکیبات جدید به لایه اوزون و محیط زیست صدمه کمتری می‌زنند. کولرهای گازی رطوبت هوا را کم می‌کنند و هوایی که رطوبت آن گرفته می‌شود هوای مطبوع‌تری خواهد بود.
مطلب پیشنهادی: راهنمای خرید کولر گازی، نکاتی که باید بدانید
کولرهای گازی که به صورت مستقل در منزل استفاده می‌شوند انواع مختلفی دارند، ازکولر گازی پنجره‌ای ساده گرفته تا کولر گازی‌های دو تکه و کولر گازی‌هایی که با موتور دور متغیر کار می‌کند که آنها را تحت عنوان کولر گازی‌های اینورتر می‌شناسیم. موتور کولرهای گازی اینورتر با دور ثابت کار نمی‌کنند و بسته به میزان دما و حرارت محل، تغییر می‌کنند و باعث صرفه‌جویی در مصرف انرژی می‌شود.
اگر دوست دارید تا از کولرهای گازی استفاده کنید، اما فکر می‌کنید که سرمای همه اتاق‌ها را نمی توانید تامین کنید پیشنهاد مهندسین تاسیسات به شما کولر گازی پیشرفته – وی آر وی – است. این کولرها یک سیستم مرکزی داخلی دارند که از یک پنل مرکزی تشکیل شده و از طریق لوله‌کشی می‌توان تعداد زیادی تکه در هر اتاق به آن اضافه کرد. می‌توانید انتخاب کنید که هر کدام از پنل‌ها سقفی، دیواری و یا زمینی باشند و به طور جداگانه کنترل شوند.
مزیت این سیستم‌ها دو فصلی بودن آنها است. یعنی می‌توانید هم در فصل گرما و هم فصل سرما از آنها استفاده کنید. حتی در یک زمان واحد می‌توانید در یک اتاق هوای گرم و در اتاق دیگری هوای خنک داشته‌باشید. دستگاه در این حالت گرما را از یک اتاق می‌گیرد و اتاق را خنک می‌کند. سپس همان گرما را به اتاق دیگری می‌دهد تا گرم شود و با این کار صرفه‌جویی بیشتری هم در انرژی می‌توان داشت. از دیگر تفاوت‌های این سیستم با اسپیلیت طول لوله‌کشی است. اسپیلیت‌ها محدودیت طول لوله‌کشی و همچنین محدودیت ارتفاع دارند اما، این سیستم محدودیت طول لوله‌کشی و ارتفاع ندارد و حتی می‌توان قسمت بیرونی کولر را در جایی مثل پشت‌بام کار گذاشت تا صدمه‌ای به نمای ساختمان هم نزند. اما این سیستم جز سیستم‌های لوکس و گران است و هزینه زیادی برایتان خواهد داشت.
بازنویسی و انتشار: فهیمه مصدرالامور