معماران برجسته: معماری پارامتریک کودک نوپای دنیای معماری امروز است که جای خودش را عجیب در دل بزرگان این عرصه و کاربرانش باز کرده است و هر روز شاهد رشد و پیشرفت بی‌رقیب آن در عرصه پرتلاش معماری هستیم. این جریان نوظهور قریب به 10 سال است که از اصول سنتی معماری پیشی گرفته و هم‌تراز با دنیای مدرن امروزی گام برمی‌دارد. مفهوم پارامتریک یا به بیان روشن‌تر طراحی پارامتریک روشی طراحی است وابسته به نرم‌افزارهای کامپیوتری و الگویابی‌های هندسی که با کمک ماتریس‌ها، روش‌ها و توابع ریاضی و با بهره‌مندی از قدرت نرم‌افزارها توانسته روند پیچیده فکر کردن را که به صورت ناخودآگاه انجام می‌شود خودآگاه کند و منجر به خلق اثری بدیع، سیال و چشم‌نواز همسو با سلیقه زیبایی‌شناسانه عامه مردم جهان در عرصه معماری شود. چیدانه در این مطلب قصد دارد پاسخ جمعی از معماران برجسته کشور را در زمینه “معماری پارامتریک و رابطه آن با معماری ایران" با شما درمیان بگذارد با ما همراه باشید.
معماران برجسته ای که امروز در چیدانه به گفت و گو با آن ها پرداختیم:
هومن بالازاده: معماری سنتی ایران دارای یک بیان واحد در ساختار، الگو و ابزار بوده که به نوعی آن را تبدیل به یک نظام یکپارچه کرده است. معماری پارامتریک براساس عوامل و شرایط بیرونی خود را تغییر می‌دهد و به صورت یک ساختار یکپارچه نسبت به عوامل محیطی شکل می‌گیرد. معماری سنتی ایران و معماری پارامتریک شباهت‌هایی در بیان واحد و یکپارچه دارند. معماری اگر بتواند تحت یک نظام یکپارچه به نیازهای محیطی خود پاسخ مناسب دهد و سیاست درستی نسبت به عوامل خارجی اتخاذ کند درواقع رسالت خود را به‌درستی انجام داده است. در هر نوع سبک معماری نیاز به ابزارهایی برای طراحی وجود دارد که بین ابزارهای معماری سنتی و معماری پارامتریک تفاوت‌های زیادی وجود دارد ولی در نوع پاسخگویی به عوامل می‌توان شباهت‌هایی را بین‌شان پیدا کرد که این شباهت‌ها از نوع وحدت کل و جزء تحت یک نظام و ساختار است. نظام واحد و یکپارچه ایجاد شده در معماری پارامتریک و معماری سنتی ایران به نیازهای مختلف محیطی پاسخگو بوده و سعی در حل نیازهای محیطی دارد که نهایتا تحت یک الگوی یکپارچه خود را معرفی می‌کند.
علیرضا مشهدی‌میرزا: خاطرم هست در زمان انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در فضای مجازی شایعه شده بود که اوباما ایرانی است و رگ و ریشه ایرانی دارد و اجدادش سال‌ها پیش از آفریقا به جنوب ایران مهاجرت کرده‌اند. گرچه این بیشتر طنز بود اما در سفری که چند وقت بعد به ایتالیا داشتم، متوجه شدم داستان‌های مشابهی در این کشور هم روایت می‌شود؛ به عنوان مثال در شهر جنوا بنای مخروبه‌ای منتسب به خانه کریستف کلمب است و شکسپیر، خالق رومئو و ژولیت اصالتا ایتالیایی است. به نظر می‌رسد کشورهایی که قدمت و تاریخ چندهزار ساله دارند خود را به نوعی پدرخوانده دهکده جهانی می‌دانند و میل و اشتیاق زیادی به سهم‌خواهی در همه عرصه‌های تئوری، تاریخی، سیاسی و اجتماعی داشته و به نوعی دنبال ریشه‌ها و اتصالات این موارد به گذشته خود هستند.
به اعتقاد من نه‌تنها معماری ایرانی بلکه تمامی معماری‌های دنیا براساس پارامتر شکل گرفته و منطق و دلایل محکم و مستدلی در پشت آنها نهفته است. با مطالعه و جستاری در معماری بومی مناطق مختلف دنیا متوجه این موضوع می‌شویم. امکانات، اقلیم، دسترسی، اقتصاد و … پارامترهای شکل‌دهنده معماری در طی هزاران سال به شمار می‌روند. در معماری برای مردم هدف از تحلیل و استنتاج این پارامترها رسیدن به یک فضای آرامش و ماندگار است و کمتر فرم در نظر گرفته می‌شود.در معماری‌های حکومتی با توجه به سیاست حاکمان و ایدئولوژی آنها نمادها و فرم‌ها رفته‌رفته غالب بر کارکرد و منطق مردم واری شده است. در مجموع به اعتقاد من آنچه به عنوان مثال در تولید مقرنس و کاربندی به عنوان پارامتر و الگو‌های شکل‌دهنده فرم تاثیر‌گذار هستند رویکرد منطقه‌ای و جغرافیایی نیست. با نگاهی به معماری سایر نقاط دنیا به نظر من یک روش فراگیر است که به جای استفاده از ابزار پیشرفته نرم‌افزاری از روش‌های ابتدایی و هندسی و کاملا خلاقانه چنین فرم‌هایی تولید شده‌اند.در کل من چندان به این نوع ارتباط موضوعی که مطرح کردید، اعتقادی ندارم و این نوع ایجاد ارتباط را از جنس همان کریستف کلمب که در مقدمه اشاره شد، می‌دانم. پارامتریسم که امروزه در معماری با تکیه بر فرم ایجاد شده یک موج است و مانند ایسم‌های دیگری که تاریخ مصرف دارند.اما اگر نگاهی فراتر از فرم داشته باشد، می‌تواند ابزاری پیشرفته در صنعت ساختمان‌سازی و معماری به‌شمار آید و در شهرسازی و معماری تحول ایجاد کند؛ هر چند که نرم‌افزار فاقد هوش است و عاجز از خلق و توسعه و تولید اندیشه‌های معاصر و تاثیر‌گذاری چون زومتور و آرووناست.
پریسا علیمحمدی:با وجود اینکه طراحی پارامتریک یک جریان نو در عرصه معماری معاصر بوده و همسو با تحولات علمی و تکنولوژیکی این زمان، مطرح شده ولی مبانی فکری آن در معماری گذشته قابل بازشناسی است. در این روش طراحی که مجموعه‌ای از پارامترهای موثر توسط طراح به یک سیستم هوشمند داده شده و با پردازش دقیق و سریع آن سیستم، محصول نهایی در قالب یک خروجی، تولید می‌شود؛ آن سیستم هوشمند یا در حقیقت کامپیوتر، واسطه‌ای است که در ادامه توانایی ذهن انسان و با شیوه پردازشی شبیه به آن ابداع شده است و به عبارتی فرآیندی که انسان با ذهن خود قادر به درک و تحلیل آن باشد را با دقت و سرعت بیشتر، به شیوه‌ای علمی پردازش می‌کند ولی باز هم اصول و قواعد اولیه یعنی ورودی‌ها باید توسط ذهن انسان دریافت و به این ماشین داده شود.
ذهن انسان خود مانند یک ابرکامپیوتر عمل می‌کند بدون آنکه ما کاملا آگاه به روابط و اصول حاکم بر آن باشیم؛ شبیه به اصولی که بر طبیعت حاکم است و پیشرفت اندیشه، علم و هنر انسان‌ها در طول تاریخ از مشاهده دقیق و تفکر در روابط و قوانین آن صورت گرفته است؛ مانند قوانین هندسه فراکتال که یک ریاضیدان لهستانی (Benoit Mandelbrot) از مشاهده پدیده‌ها و قوانین طبیعت به آن رسید؛ پدیده‌هایی که خود همانندی داشته و در مقیاس‌های مختلف مانند یک الگو تکرار می‌شوند؛ مانند برگ سرخس، گل کلم، دانه برف و… . این اصول همان‌طور که در مبانی فکری طراحی پارامتریک نقش مهمی دارند، در معماری گذشته ایران هم با یک تحلیل ذهنی دقیق و الگوبرداری انتزاعی از طبیعت در مقرنس‌کاری‌ها، گره‌چینی‌ها، آینه‌کاری‌ها و… قابل بازخوانی هستند.
مطلب معمار سرزمین من از شماره 96 مجله منزل برای شما انتخاب شده است. برای خواندن مطالب جذاب دیگر و دیدن دکوراسیون داخلیخانه های ایرانی های خوش ذوق، می توانید این مجله را از کیوسک های روزنامه فروشی یا فایل فشرده ی آن را از سایت طاقچه تهیه نمایید.
منبع: مجله منزل| نویسنده: ثمینا فراهانی| تحریریه چیدانه