تفاوت تراس و بالکن در معماری چیست؟ در دایره لغات زبان فارسی کلمات بسیاری یافت میشود که در زبان عامیانه با یک نام خوانده میشوند در حالی که کاربرد و ساختار متفاوتی دارند، از این دست کلمات در هر حوزه و فنی میتوان به وفور جستوجو کرد، در حوزه معماری هم کلمات بسیاری هستند که رویکردی متفاوت دارند اما در زبان عامیانه و روزمره یکسان خوانده میشوند، کلماتی مانند بالکن، تراس، ایوان از جمله همین کلمات هستندکه همه ما گاها آنها را یکسان میخوانیم، اما امروز در چیدانه میخواهیم فرق تراس با بالکن را با هم بررسی کنیم با ما همراه باشید.
معادل فارسی کلمه بالکن در زبان فارسی ایوانک است. اما اگر از دید معماری بخواهیم به آن نگاه کنیم:
معادل فارسی کلمه تراس در زبان فارسی بهارخواب است. اما از دیدگاه معماری:
بطور کلی ایوان، تراس و بالکن فضاهای مسکونی را بالاتر از فضای بیرون قرار می دهند که در صورت نشستن کاربر در آن بتواند به فضای حیاط و یا منظره ی بیرونی مسلط شود و از زیبایی های آن بهرمند شود.
بالکن و تراس هر دو بخشهایی از ساختمان هستند که به فضای بیرونی وصل میشوند، اما تفاوتهای مشخصی در طراحی، اندازه و کاربرد دارند. در ادامه، تفاوتهای اصلی این دو را به طور کامل و جامع بررسی کردهایم.
ایوان در معماری ایران یکی از مهمترین فضاهای معماری محسوب میشود که در بیشتر خانه های سنتی و ابنیه تاریخی با کاربریهای متفاوت از جمله عبادتگاه، کاخها، عمارت مسکونی و… به چشم میخورد. از نظر فرم، ابعاد و جایگاه متنوع است و عملکرد های زیادی دارد.
فضاهای زیادی نیز مترادف ایوان هستند:
درباره مفهوم ایوان به عنوان " فضای انتقالی بین عوامل زمینی و زمانی " نیز یاد شده است. از طرفی ایوان به عنوان یکی از فضاهای به جا مانده از معماری کهن ایرانی که البته با تغییرات فراوان، هنوز ردپایش در معماری معاصر ایران قابل رویت است، به جهت دید نظرگاهی یعنی عنصری در ارتفاع بالاتر که دارای دید به منظر و سطح روبرو است، بسیار قابل توجه است.
رواق فضایی است مشتمل بر سقف و ستون که حداقل در یک طرف مسدود باشد و انسان را از تماس با بارش و تابش نورآفتاب مصون می دارد و در مناطقی که شدت نور و حرارت خورشید زیاد باشد نور مناسب و ملایمی را به داخل عبور می دهد و دراین صورت روشناییی از طریق غیرمستقیم یا با واسطه خواهیم داشت. فضای رواق در معماری در مجموع یکی از کنترل کنندههای نور در فضاهای معماری می باشد. این فضا جز عناصر سنتی معماری ایرانی میباشد که بیشترین استفاده را در مساجد و اماکن مذهبی داشته است.
ایوان در زبان فارسی به معنای پیشگاه اتاق است و ازدیدگاه معماری به بخشی از ساختمان که مسقف است اما جلو آن باز است گفته می شوند تقریبا فضایی معادل با بالکن های امروزی که درب و پنجره ندارد اما مشرف به حیاط است. ایوان ها یکی از اجزای مهم در معماری سنتی ایران به شمار می روند که ریشه ی پیدایش آن به دوره اشکانیان برمی گردد.
ایوان در زبان معماری اصیل ایرانی فضایی است میانی، بین بیرون و درون. فضایی است که به خاطر ارتفاع آن از زمین مانع نفوذ گرد و غبار به داخل خانه می شود.
ایوان یادآور فضاهای نیمه باز معماری اقلیم گرم و خشک است که در مساجد و خانههای قدیمی دیده میشود؛ سطوح نسبتا بزرگی که مشرف به حیاط هستند و به خصوص در فصل تابستان، به عنوان یکی از فضاهای اصلی بنا استفاده میشوند و مختص معماری ایران و توابع آن هستند اما انواع دیگری نیز در سایر اقلیمهای ایران مانند جنوب و شمال دیده میشود که معمولا به نامهای محلی خوانده میشوند مانند «شناشیل» در بندر بوشهر که بالکنهایی با تزئینات بسیار زیبا هستند.
طراحی تراس و بالکن باید با رعایت قوانین و مقررات خاصی انجام شود تا هم از نظر ایمنی و هم از نظر زیباییشناسی و کارایی، به بهترین شکل ممکن باشد. این قوانین و مقررات ممکن است بسته به کشور، شهر و منطقه متفاوت باشد، اما برخی اصول کلی و استانداردهای رایج در طراحی تراس و بالکن عبارتند از:
نتیجه گیری
تراس و بالکن هر دو فضاهایی هستند که به ساختمانها متصل میشوند و به ساکنان اجازه میدهند از هوای آزاد و چشمانداز بیرونی لذت ببرند، اما تفاوتهای مهمی از نظر ابعاد، طراحی، محل قرارگیری و کاربرد دارند. بالکن بهطور معمول فضایی کوچکتر و محدودتر است که به اتاق خاصی از ساختمان متصل میشود و برای استفاده فردی یا دو نفره مناسب است. این فضا بیشتر برای استراحت کوتاهمدت، قرار دادن گلدانها یا لذت بردن از منظرههای اطراف طراحی شده است. در مقابل، تراس فضایی بزرگتر و وسیعتر است که معمولاً برای استفادههای اجتماعی و گروهی مناسب است و میتواند بهعنوان فضایی برای باغبانی، مهمانیها یا استراحتهای طولانیمدت مورد استفاده قرار گیرد.