هتل ها و اقامت گاه ها: شاید آن روز که گشتاسب و شهربانو نام فرزندشان را «نمیر» گذاشتند، باورشان نمی‌شد که نام پسرشان تا 130 سال بعد ورد زبان مردم محله و شهر شود.آنها که اسم پسرشان را برای جان به در بردن و زنده ماندن، «نمیر» گذاشته بودند، لابد اگر الان دوباره به جهان بازگردند از اینکه همه مردم شهر تفت، نام باغ 13 هزار متری او را هنوز هم به یاد دارند، شگفت‌زده می‌شوند. صحبت از باغ نمیر (صدری) است که زمانی باغ و محل زندگی خانواده‌ای پرجمعیت بوده و امروز با حفظ اصالت خانه‌های قدیمی ایرانی و با یک دکوراسیون محلی، هتل رستورانی سنتی و تمام‌عیار است.در ادامه با چیدانه همراه باشید .
این ساختمان و باغ که زمان بنای آن به روزگار زندیه می‌رسد و نزدیک به 13 هزارمتر بزرگی دارد تا همین چند سال پیش استفاده می‌شد. بچه‌ها از تهران می‌آمدند و در اینجا ماندگار می‌شدند اما یواش یواش، بازماندگان ارباب نمیر تفتی به فکر افتادند که خانه را واگذار کنند. همین بود که در اواخر دهه 1370 خورشیدی، باغ نمیر از طرف خانواده میزانیان، یعنی نوادگان ارباب به شهرداری تفت فروخته شد و آنها هم خانه را برای مرمت در اختیار سازمان میراث فرهنگی آنجا گذاشتند.
این خانه‌باغ برای 25 سال توسط اصغر نبیل، یکی از هتلداران ایرانی خریداری شده و برای استفاده به عنوان رستوران، هتل و سایت گردشگری کاربرد دارد. نبیل می‌گوید: «صحبت‌هایی درباره راه‌اندازی موزه شده و شاید این کار را هم انجام دهیم؛ البته کاربری ساختمان به عنوان رستوران و مرکز گردشگری حفظ میشود ولی در کنارش اشیای کهنی را هم برای تماشای گردشگران قرار خواهیم داد.» البته اینجا مثل موزه‌ها راهنما ندارد اما حین چای نوشیدن و لم دادن روی صندلی‌های لاک‌خورده، می‌توانید نگاهی هم به دور و اطراف بیندازید.
باغ نمیر (صدری) با شماره 2898 در فهرست آثار ملی سازمان میراث فرهنگی ثبت شده و بلندترین بادگیر شهرستان تفت را دارد. این‌طور که بعضی‌ها می‌گویند، اینجا همزمان با مسجد شیخ لطف‌الله ساخته شده است.
نغمه میزانیان، یکی از بازماندگان خانواده‌ای است که از ارباب نمیر به یادگار مانده است. او درباره پدربزرگش و داستان خرید این باغ بزرگ می‌گوید: «خانواده نمیر وضع مالی متوسطی داشتند و پدر نمیر در این باغ که در آن زمان متعلق به صدرالعلما، یکی از خوانیان تفت بود، باغبانی می‌کرد. نمیر چند سالی در هند کار کرد و با پولی که از این راه در بمبئی اندوخته بود به ایران بازگشت. او این باغ را به قیمت پنج هزار تومان خرید چون دوست نداشت پدرش در باغ کس دیگری کار کند.»
ارباب نمیر با لعل، دختری از تفت ازدواج کرد که حاصل آن نیز 11 فرزند دختر و پسر بود. شش فرزند در خردسالی از دنیا رفتند و پنج فرزند دیگر یعنی اردشیر، خورشیدبانو، شاهرخ، کیخسرو و فرخ ماندند. خانواده نمیر تا پیش از مرگ خورشیدبانو، دختر خانواده همگی در خانه‌ای در محله باغ گلستان تفت زندگی می‌کردند و باغ خریده شده از «صدر» که ساختمان باشکوهی هم داشت تنها برای کشاورزی و امرارمعاش مورد بهره‌برداری قرار می‌گرفت اما پس از اینکه خورشیدبانو، با بیماری سل از دنیا رفت، خانواده وادار به ترک خانه مسکونی‌شان شدند و در باغ نمیر (صدری) سکونت کردند؛ جایی که از خورشیدبانوی جوان یادگارهای کمتری داشت.
پس از درگذشت خورشیدبانو، ارباب نمیر دست به کار تعمیر باغ شد تا آنجا را برای زندگی آماده کند. در همین زمان بود که زیرزمینی برای انبار کردن محصول انار باغ کنده شد و تالار باغ، سفیدکاری و مرمت شد. نقشی از فروهر و سه نوشته «اندیشه نیک، گفتار نیک و کردار نیک» در بالای آن نقش زده شد که امروز، فقط فروهر باقی مانده است.
روبه‌روی عمارت تابستانی باغ نمیر (صدری) در تفت، حوضی بزرگ پر از ٩۵ فواره کوچک آب جاخوش کرده است. این فواره‌ها با «آب کوهی» – آبی که از کوه سرازیر می‌شد – بدون هیچ پمپ و قدرت برقی کار می‌کردند؛ درست مثل آن چیزی که در باغ فین کاشان و بقیه باغ‌های ایرانی موجود است. بعد هم آب به آسیاب و باغ سرازیر می‌شد تا به مصرف درخت‌های انار، زردآلو و شفتالو برسد و آنها را سیراب کند. این فواره‌ها و حوض، آن درخت‌ها و میوه‌های‌شان هنوز هم در هتل نمیر پا برجا هستند. آسیاب و انباری میوه‌ها هم هنوز سر جای‌شان قرار دارند.
خانه یا باغ نمیر، مثل همه خانه‌های قدیمی، یک تابستان‌نشین داشته و یک زمستان‌نشین که بخش تابستانی آن، این روزها به عنوان هتل و رستوران کاربرد دارد. هتل را اصغر نبیل، یکی از هتلداران ایرانی خریده که پیش از این، مالکیت هتل مشیرالممالک یزد را در کارنامه‌اش دارد. با وجود قدیمی بودن بنا، او تلاش کرده کمترین تغییرات را در اینجا اعمال کند تا باغ نمیر، همان که بوده، باقی بماند.
اصغر نبیل درباره ویژگی‌های این خانه باغ و تغییراتی که در آن داده شده، می‌گوید: «اتاق‌های خانه با ارسی – پنجره‌های قدی با شیشه‌های رنگی- پوشانده شده است. قدیم‌ترها اینجا نیازی به وسیله روشنایی نداشته و ساکنان خانه با نوری که از بیرون می‌تابیده، امورات‌شان را می‌گذرانده‌اند ولی امروز ما چراغ‌هایی نصب کرده‌ایم تا نور داخل تامین شود؛ گرچه در بیشتر مواقع نیازی به آنها نیست.»
آن‌طور که می‌گویند، پنجره‌های ارسی چندرنگ و ضد پشه هم بوده است؛ یعنی به خاطر تنوع رنگی‌اش باعث گیج شدن جانوران موذی و رانده شدن آنها از خانه می‌شده است. پس اگر از این موجودات ریز خاطره خوشی ندارید، خیال‌تان راحت باشد.
باغ نمیر، بلندترین بادگیر شهر را داشته که هوای داغ بیرون را می‌گرفته و با هدایت آن به داخل حوضی در زیرزمین، فضا را خنک می‌کرده است. گرچه این بادگیر امروز هم وجود دارد اما کفاف جمعیت و تقاضای مهمانان را نمی‌دهد. به همین خاطر هم چیلرهایی برای ایجاد سرمای بیشتر در محیط نصب شده است.
هرچه باشد اینجا یک خانه قدیمی در یک محیط کویری است و باید حال و هوای قدیمش را هم داشته باشد. برای همین هم هست که در بازسازی این خانه از همان روش‌های قدیمی عایق‌کاری و روکاری استفاده شده که اتفاقا کارایی خوبی هم دارد. نبیل در این‌باره می‌گوید: «تمام دیوارها را کاهگل کرده و روی‌شان سیم‌گل کار کرده‌ایم. برای تزیین هم از دم‌گیری گچ استفاده شده که همه از روش‌های قدیمی معماری در کویر یزد محسوب می‌شوند. کاه به خاطر ویژگی‌هایی که دارد، عایق خوبی است و تا سال‌ها دوام می‌آورد. این مورد در گذشته بسیار کاربرد داشته اما خانه‌سازهای تازه‌کار این ویژگی مهم را از یاد برده‌اند. ما نشان داده‌ایم که در یک هتل تازه‌کار هم میشود از همان ویژگی‌های قدیمی استفاده کرد و منفعت برد.» سیم‌گل که به عنوان پوشش کاهگل استفاده میشود، با استفاده از کاه ریز الک‌شده، خاک رس و مقداری خاک‌های دیگر تهیه میشود و برای زیباسازی نما کاربرد دارد.
استفاده از رنگ‌های گرم و پارچه‌های چهارخانه که با آفتاب داغ و محیط کاهگلی باغ هماهنگی داشته باشد، یکی از کارهایی است که شما هم در خانه یا باغ‌‌تان می‌توانید انجام دهید. درست است که ما خانه‌باغ نداریم ولی ساختن یک محیط شبه‌باغ با تغییر رنگ‌ها و دکوراسیون می‌تواند فضای متفاوتی را برای‌مان بسازد؛ فضایی که ایجادش آن‌قدرها هم پرخرج نیست. اگر حس کردید، فضا زیادی گرم شده با نور به جنگ رنگ‌ها بروید. یک آباژور روشن یا خنک می‌تواند برای بازی رنگ‌ها کمک‌تان کند.
اگر اهل شهرهای کویری ایران هستید و دل‌تان می‌خواهد دستی به سر و روی نمای خانه بکشید، روی کاهگل فکر کنید؛ هم با آب‌وهوای داغ کویری سازگارتر است و هم راحت‌تر محیط اطرافش را خنک می‌کند. کم‌خرج است و عمر بالایی هم دارد و به جز اینها چند روزی هم برای مردان قدیمی شهر کار جور کرده‌اید.
برای دیدن ایده های مرتبط و جذاب دکوراسیونی می توانید مجله منزل را تهیه کرده و از دیدن و خواندن درباره ی چنین هنر های زیبا و دوست داشتنی لذت ببرید.
مطالب بیشتر: مناطق دیدنی ناشناخته شیراز برای سفر در اردیبهشت! خانه مهین سرای راهب کاشان، لوکس ترین اقامتگاه تاریخی معماری هتل محل مذاکرات هسته ای، قصر زیبای کوبورگ وین چگونه بهترین هتل را برای یک سفر به یاد ماندنی انتخاب کنید؟ تجربه اقامت در اتاق هری پاتر در این هتل!
منبع: مجله منزل | نویسنده: اشکان خسروپور