پروژه های برجسته: ما پیش از این در چیدانه ۵ نمایشگاه ماشین های گران قیمت دنیا در آلمان به شما معرفی کرده ایم که موزه مرسدس بنز یکی از آن ها است. موزه مرسدس بنز ساختمانی است که بی درنگ به عنوان سمبل تحرک و پویایی معرفی می شود. این موزه در میان شاهراه ها، کارخانه های اتومبیل سازی و زمین های ورزشی قرار گرفته است. ساخت موزه جدید مرسدس بنز در تابستان 2003 در شهر اشتوتگارت کشور آلمان شروع شد. موزه مرسدس بنز همانند دروازه ای برای اشتوتگارت (محل تولد اتومبیل) عمل می کند. این پروژه سایتی حدود 60 هزار مترمربع را اشغال می کند. پانل های آلومینیومی نما که در تضاد با شیشه های مورب قرر گرفته اند، پیکان های نقره ای آرم بنز (نشان سرعت، کیفیت و فناوری) را تداعی می کنند. با چیدانه همراه باشید تا درباره ی این موزه ی خیره کننده که از معماری های برجسته ی قرن حاضر است بیشتر آشنا شویم.
به طور معمول گرایش بر این است که موزه های اتومبیل، ساختمان هایی بسیار عظیم باشند و از سازه های بسیار مقاوم (که قادر به تحمل وزن اتومبیل ها باشند) تشکیل شوند. در این موزه استودیو UN (بن فن برکل) با درایت، بارهای ناشی از وزن اتومبیل ها را به 9 سطح تقسیم کرده اند. اما بار وارده به هر سطح به اندازه بار یک اتوبان 6 بانده است. با وجود سنگینی بسیار طبقات، سازه ی این موزه چندان سنگین به نظر نمی رسد؛ دو رمپ که به طور مارپیچ از میان سه هسته ی بتنی بالا آمده اند، آتریومی 42 متری را در قلب ساختمان ایجاد کرده اند. هندسه ی مارپیچ استفاده از یک پلان شبدری را در این پروژه الزامی کرده است. رمپ های مارپیچ این ساختمان به وضوح شباهت های بسیاری به رمپ مارپیچ موزه گوگنهایم نیویورک اثر فرانک لوید رایت دارند. در این پروژه ستون ها که پیرامون ساختمان سازماندهی شده اند، همگی به صورت V برعکس شکل گرفته اند تا مقاومت ساختمان را افزایش دهند.
منحنی های پیچشی این ساختمان اشاره ای واضح به طبیعت اتومبیل هایی که در داخل آن به نمایش گذاشته شده است، دارند. تکامل خردمندانه ی این فرم ها، استعاره ای برای حرکت اتومبیل هاست. این فضای منحنی شکل همانند گردابی است که به نمایش فضاهای داخلی ساختمان کمک می کند.
پوشش ساختمان به دلیل سلطه ی بتن مسلح با وجود باریکه های وسیع شیشه ای، توپر به نظر می رسد. این ساختمان 5/47 متر ارتفاع دارد و طرح آن، یک طرح غیرعادی متراکم است که با پخش شدن فضا در سطوح مختلف، با فرمی مارپیچ در اطراف فضای مرکزی، به فرم شبدر مرکزی سه برگی سازماندهی شده اند. این شیوه ی جالب سازماندهی موجب سرازیر شدن نور به داخل و فراهم کردن دید آزاد به فضاهای موزه می شود.
اساس طراحی موزه بر قرار دادن شروع مسیر نمایشگاه در بالاترین طبقه ی ساختمان (که یک رستوران با دید پانورما در آن قرار دارد) می باشد. گلبرگ های شبدر سه برگی هر کدام مساحتی حدود 1100 مترمربع را در برمی گیرند. برنامه های تدوین شده برای کل موزه به شکل فضاهای یک طبقه یا دو طبقه است تا توالی نمایش متفاوتی را به طور عمودی، در حرکت مارپیچی دوگانه توصیف کند. از این رو نمی توان کیفیت حرکت در این نمایشگاه را با سیالیت یکپارچه ی فضای نمایشگاهی موزه ی گوگنهایم نیویورک مقایسه کرد. به منظور ترکیب دو مسیر نمایش موزه، استودیو UN مارپیچ دوبل را در یک صفحه شبدر سه برگی طراحی کرده است، که از ترکیب سه دایره ی متقاطع به وجود آمده اند.
با خالی کردن مرکز شبدر سه برگی یک آتریوم مثلثی تعریف شده است. معماران می توانستند با کمک راه حل های مبتنی بر مسیر حرکت (سیرکولاسیون) که رایت در موزه ی نیویورک استفاده کرده بود، مشکل را حل کنند. اما در این پروژه بازدیدکنندگان ابتدا با آسانسور به طبقه نهم می روند و در حرکت به سمت پایین مسیر خود را انتخاب می کنند. در اینجا به جای یک مسیر در موزه رایت، بازدیدکنندگان می توانند مسیر خود را در طی حرکت عوض کنند. به دلیل این که مسیر تاریخی اتومبیل های مرسدس بنز اغلب با مسیر دیگر تداخل پیدا می کند، برای تمایز آن در طی مسیرها، گروه طراحی این مسیر تاریخی را در فضای دو طبقه ای که از نور مصنوعی بهره مند است، طراحی کرد؛ در حالی که مسیر دیگر شامل فضاهای یک طبقه ای با دیدهای پانوراما می باشد، که به وسیله دیوارهای شیشه ای منحنی به وجود می آیند. بازدیدکنندگان به هنگام عبور از رمپ ها به دلیل زاویه موربی که رمپ ها دارند، به این نکته توجه می کنند که نقاط مناسب برای نمایش اتومبیل ها به یکدیگر نزدیک یا از هم دور می شوند.
یک محور بتنی عمودی در آتریوم به وضوح از رمپ های بتنی و صفحات بتنی کف محافظت می کنند. صفحات بتنی کف با نگه دارنده های چرخشی که تا نما ادامه می یابند، حمل می شوند. بخشی از بار این صفحات را ستون های چهار گوشه ای که شبیه به V برعکس به نظر می رسد و به طور دقیق پشت دیوار منحنی شیشه ای واقع شده اند، حمل می کنند.
ارزش این ساختمان همانند آرم و نشانه (Logo) برای تولیدکنندگان اتومبیل ضروری است. از سوی دیگر طرح میانی شبدر سه برگی، آرم سه گوش مرسدس بنز را به یاد می آورد. این موزه ی خاص، اهمیت خود را نه تنها به خاطر خلاقانه بودن سازه و طرح، بلکه به خاطر تغییر در نگرش به معماری این گونه ساختمان ها که به وسیله ی استودیو UN ارائه شد، به دست آورده است.
گروه طراحی و اجرا از مدل سه بعدی استفاده کرده است. سازه ی منحنی موزه با تنظیمات پیچیده فضایی به هم متصل می شود. ساختمان، ساختار موزه گوگنهایم رایت در نیویورک را تداعی می کند، ولی برخلاف ساختار موزه ی نیویورک، مارپیچ اولیه در موزه ی مرسدس بنز دور فضای مرکزی در هم پیچیده می شود و بازدیدکنندگان را به فضاهای نمایشی هدایت می کند که شبیه پروانه ی کشتی در اطراف آتریوم مثلثی قرار دارند. یکی از دو مسیر، بازدیدکنندگان را به فضاهای مختص به کلکسیون اتومبیل و کامیون هدایت می کند. مسیر دیگر تاریخ شرکت را در تعداد فضای دو طبقه نمایش می دهد. هر طبقه به شکل شبدر سه برگی 120 درجه می چرخد و شامل دو فضای نمایشی با آسانسور می باشد.
مصالح در داخل ساختمان تقریبا نمایان هستند زیرا به نظر معماران طرح نمایش آن ها در چنین فضایی به طور کامل مناسب است. بن فن برکل عقیده دارد که اتومبیل با پس زمینه ی بتن بسیار درخشان تر می شود. کف های طبقات نمایشگاه از بتن ساخته شده اند ولی در مرکز برای کاهش وزن، ساختاری فلزی دارند و به وسیله ی رمپ ها و عناصری که در معمار از آن ها با عنوان پیچ نام برده می شود، حفاظت می شوند.
ساختمان در مجموع آن قدر به مجسمه شبیه است که تمایز بین اجزای معماری در آن بسیار مشکل است، به گفته ی وان برکل سقف به آرامی به دیوار و سپس به کف تبدیل می شود. سازماندهی فضاهای بدون ستون با دهانه های 300 متری، فضای آزادی ایجاد می کند که نمایش وسایل نقلیه ای به بزرگی و سنگینی کامیون های سنگین آتش نشانی و اتوبوس امکان پذیر شود. به گفته ی وارنر سوبک مهندس سازه ی پروژه، دهانه های این ساختمان باری مشابه دهانه های پل های بزرگراه تحمل می کنند.
با پروژه های برجسته ی جهان بیشتر آشنا شوید: چشم لندن، بلندترین چرخ و فلک معلق جهان! هرم شیشه ای موزه لوور پاریس، معماری مدرن در دل معماری کلاسیک پل میلینیوم در لندن، جادوی پل های معلق! خانه اپرای سیدنی، شکوه هنر معماری در استرالیا! برج ایفل، محبوب ترین سازه فولادی جهان!
منبع: طراحی ساختمان های بتنی تألیف دکتر محمود گلابچی | گردآوری شده در تحریریه چیدانه