Chidaneh.com placeholder image

معماری مقبره ی کوروش، به مناسبت روز کوروش

به قلم: تحریریه چیدانه

فضاهای ایرانی و اسلامی: کوروش بزرگ پادشاه دوم هخامنشی ملقب به کوروش کبیر است، که مقبره وی بنایی بی ‌پیرایه ولی با معماری منحصربه ‌فرد، در فاصله حدود یک کیلومتری جنوب غربی کاخ‌ های پاسارگاد است، هفتم آبان ماه است و روز بزرگ داشت این جاودان مرد ایران زمین، کوروش کبیر که به سان هر سال پاسش می داریم، امروز نیز در چیدانه سفری داریم به شهر شعر و ادب و عرفان یعنی شیراز تا از نزدیک با مقبره کوروش، این جاودان اسطوره ی ایران زمین آشنا شویم . با ما همراه باشید.

وچه زیبا بنوشت کوروش آن پادشه ایرانی
که پس از مردن من
بدنم را نسپارید به تابوت و موم
دل من می خواهد…
که تنم ذره ای از خاک وطن باشد و جاوید بماند همه وقت….

اسکای اسکرپر

موقعیت مقبره کوروش

وقتی از جاده به خرابه های پاسارگاد نزدیک می شویم، اولین اثر مهمی که از شهر و پایتخت قدیم پادشاهان هخامنشی جلب توجه می کند مقبره کوروش است. این آرامگاه در مغرب دهکده ی سلیمان واقع شده که سقف آن به صورت شیروانی یا بام دو پشته ای به وسیله سنگهای تراشیده شده چهار گوش پوشیده شده است و از سنگ‌ های آهکی سفیدی که به زردی متمایل است و احتمالاً از معدن سیوند تأمین شده‌است، بنا شده‌ است. ساختمان مقبره کوروش دو هزار و پانصد سال در برابر عوامل مخرب طبیعی و غیرطبیعی پایداری کرده‌است و هنوز در دشت پاسارگاد پابرجاست.

مطلب پیشنهادی : طراحی سقف های طاقی شکل, به سلیقه نیاکانمان

هندسه مقبره کوروش

مقبره کوروش، اطاق کوچکی است که بر قاعده اش شش طبقه سنگی قرار دارد و هر طبقه از طبقه زیرین کوچک تر ساخته شده است. به طوری که پله ها با اندازه های مختلف این قبر را در برگرفته اند. مساحت کل بنا، 156 متر مربع (12×13متر) می باشد.

طبقه اول این مقبره که بلند تر از سایر طبقه ها است، 70/1 متر ارتفاع داشته و طبقه دوم و سوم هر یک 3/1 متر و سه طبقه دیگر هر کدام 55 سانتیمتر بلندی دارند. عرض سکوهای اطراف مقبره حدود نیم متر را نشان می دهد. روی هم رفته این مقبره از سطح زمین تا کف اطاق آرامگاه 35/5 متر بلندی داشته و اگر بخواهیم ارتفاع کل مقبره را مشخص بکنیم حدود 11 متر می باشد.

منم کوروش و پادشاه جهان
به شاهی من شادما ن مردمان
منم شاه گیتی شه دادگر
نیاکان من شاه بود و پدر

در پیشانی اتاق آرامگاه کوروش یعنی در مثلث بالای درگاه، یک گل بسیار آراسته نقش کرده بودند که امروز تنها نیمی از آن، آن هم به صورت بسیار ضعیف باقی‌مانده‌است. گل مورد بحث ۱۲ پر اصلی می‌داشت که خارج از محوطه آن ۲۴ پر دیگر و بیرون از اینها ۲۴ پر نوک‌دار دیگر آورده بودند. این نقش به تصویر خورشید می‌ماند و با توجه به اینکه ایرانیان نام کوروش را با خورشید تطابق داده بودند، این گل خورشیدی نماد و مظهر شخص کوروش و نمودار مقام روحانی او نزد ایرانیان بوده‌است.

پس از عبور از سکوها به درب تنگ و کوتاهی به عرض یک متر و بلندی 30/1 متر که در طرف شمال ساخته شده است می رسیم، بعد از ورودی ، یک دهلیز به درازای 30/1 متر به چشم می خورد که در انتهای آن ، اطاق اصلی به ابعاد × 32 متر ساخته شده است. دیوارهای اطاق را سنگ های تراشیده شده سفید  بر گرفته و دو پارچه سنگ بزرگ حجاری شده نیز سقف آن را تشکیل می دهد که تا کف اطاق حدود 10/3 متر ارتفاع دارد.

مطلب بیشتر: کلون و کوبه نشانه ای از فرهنگ ایرانی بر درب های قدیمی

سقف مقبره کوروش

سقف آرامگاه از درون صاف و ساده‌است ولی از بیرون شیروانی شکل است و شیب دو طرفه آن  به شکل عدد هشت است. این سقف از دو سنگ گران پیکر ساخته شده‌است که بر روی آن یک سنگ هرمی به قاعده  ۶٫۲۵ متر در ۳ متر و به کلفتی نیم متر قرار گرفته‌است و بر روی آن، سنگ بالای سقف جای می‌داشت، که اکنون موجود نیست. گمان می‌رود که طبق سنت هخامنشی، برای سبک شدن و بهتر جا به‌ جا کردن سنگ‌های گران، داخل سقف را گود می کردند که وجود فضای خالی میان سقف درون و سقف شیب‌ بامی بیرون  را محل دفن مرده می دانستند.

من دلم می خواهد مثل کوروش باشم
پر از اندیشه ی سبز
عاشق رنگ سپید
و وفادار به قرمز باشم!

سبک مقبره کوروش

این مقبره از نظر سبک معماری به ویژه پلان، قابل مقایسه با «زیگورات چغازنبیل» می باشد. ولی پوشش شیروانی آن پوشش خرپشته ای شکل معبد اوراتوها را در «موساسیر» به یاد می آورد. روی همین اصل در پوشاندن سقف مقبره کوروش ، معماران هخامنشی از معماری اورارتوها، خصوصا از معبد موساسیر تاثیر پذیر فته اند. پارچه سنگهای تراشیده شده چهار گوش که در اطاق این مقبره بکار برده شده است، در شیوه کاملا مشخص عصر هخامنشی ، با طرح هایی دم چلچله ای سربی یا آهنی به هم متصل شده که از نظر سبک معماری شایان توجه می باشد.

مطالب بیشتر: معماری آرامگاه عطار نیشابوری  

در جریان حمله اسکندر مقدونی به ایران گویا با گرفتن بهایی پیوسته از آرامگاه کوروش، بنیانگزار امپراتوری هخامنشی پاسداری می کردند، ولی آشوبگران یونانی به آن دست برده و اشیاء درون آن را به تاراج برده اند.

منم فرزند کوروش خون ایرانی به رگ دارم
منم ایرانی آزاده فرزند خشایارم
من از پستی من از زاری من از خواری گریزانم
منم دل بسته آن خاک من فرزند ایرانم…

داخل مقبره کوروش

از درون آرامگاه کوروش هیچگونه نوشته ای بر جای نمانده است ولی به طوری که بعضی از مورخین یونانی نوشته اند. دو لوح نوشته شده به خط میخی به این شرح در داخل قبر بوده است:

  • ای انسان هر کی باشی از هر جا که بیایی زیرا می دانم خواهی آمد، من کوروشم که بر پارسیان دولت وسیع را بنا کرده ام پس به این مشتی خاک که تن مرا می پوشاند رشک مبر.
  • ای انسان من هستم کوروش پسر کمبوجیه، موسس سلطنت ایران و پادشاه تمام مشرق زمین، به این مقبره من رشک مبر.

سوالات خود را در مورد بناهای تاریخی ایران و طراحی فضای داخلی و دکوراسیون منزل را در قسمت مشاوره دکوراسیون چیدانه با اهالی فن و کارشناسان در میان بگذارید.

مطالب بیشتر:آرامگاه مولانا جاذبه گردشگری قونیه ترکیه
 قدمگاه شمس تبریزی دستاورد معماری بومی تبریز
مقبره حافظ، اثری ماندگار از آندره گدار
گشت و گذار در باغ صد و هفتاد ساله نگارستان
۴ خانه از جنس تاریخ پرافتخار ایران

 

واتس‌اپ تلگرام

دیدگاه کاربران
ابراهیم در تاریخ 08 آبان 1394
درودبر این مرد بزرگ ایران زمین که افتخار تاریخی ماایرانیان می باشدو تا ابد مدیون اوییم کسی که علاوه بر قدرتمند بودن عدالت و مهر ورزی داشت ممنون از مطالب بالای سایت خیلی عالی بود
حسین باقری در تاریخ 09 آبان 1394
بسیار بسیار عالی بود لطفا اطلاعات تاریخی بیشتری در آینده ازمشاهیر ایران زمین بذارید

ثبت دیدگاه