Chidaneh.com placeholder image

آشنایی با صفر تا صد تاسیسات برقی ساختمان

امروزه برق یکی از مهمترین امکانات زندگی ما به شمار می آید، خصوصا در ساختمان های جدید که تقریبا همه وسایل از جمله پکیج، سیستم گرمایش و سرمایش، آیفون و… نیاز به برق دارند. این که برق کشی ساختمان به صورت اصولی و ایمن انجام شود به اندازه ای با اهمیت است که بحثی به نام تاسیسات برقی ساختمان وجود دارد که شامل تمامی مراحل از طرح و نقشه برق ساختمان تا بهره برداری می شود. در این مقاله از چیدانه شما را با یکی از مهمترین مباحث ساختمان به عبارتی تاسیسات برق ساختمان آشنا خواهیم کرد.

تاسیسات برقی ساختمان چیست؟

به مراحل  -از طراحی تا پیاده سازی- سیم کشی ساختمان مسکونی یا تجاری شامل تلفن، آنتن مرکزی، سیستم مدار بسته، سیستم اعلان و اطفاء حریق، دزدگیر، روشنایی، آسانسور، منبع تغذیه اضطراری(UPS)  و… تاسیسات برقی ساختمان گفته می شود. به طور کلی تاسیسات برقی ساختمان به مجموعه ای از تجهیزات الکتریکی برای تامین برق ساختمان گفته می شود.

جوکر
سرویس خواب بالسا

آموزش طراحی تاسیسات برقی ساختمان

امروزه سازمان فنی و حرفه ای کشور و سازمان های خصوصی اقدام به برگزاری دوره های آموزشی طراحی و اجرای تاسیسات برقی ساختمان نموده است، افرادی که علاقمند به تاسیسات برقی ساختمان هستند می توانند پس از شرکت در این دوره ها وارد بازار کار این رشته شوند. 

برخی از این آموزش ها که برای طراحی تاسیسات برق ساختمان لازم هستند عبارتند از:

  • آموزش نرم افزار و طراحی سیستم های مختلف روشنایی
  • سیستم های هوشمند سازی ساختمان و صنعت (BMS)
  • سیستم صاعقه گیر
  • طراحی انواع کلید
  • فیوزهای مناسب
  • محاسبات روشنایی

نرم افزار های طراحی تاسیسات برق ساختمان 

مهمترین نرم افزار طراحی تاسیسات برق ساختمان، نرم افزار اتوکد می باشد که متعلق به شرکت ادوبی (Adobe) می باشد اما امروزه، علاوه بر نرم افزار اتوکد از نرم افزارهای دیگری هم استفاده می شود.

همچنین اگر علاقمند به یادگیری نقشه کشی و طراحی تاسیسات برق ساختمان هستید، تماشای این سری ویدیوهای آموزشی را به شما پیشنهاد می کنیم:

صفر تا صد آموزش نقشه کشی و طراحی تاسیسات برق ساختمان

صفر تا صد اجرای تاسیسات برقی ساختمان 

به طور کلی می توانیم اجرای تاسیسات برقی ساختمان را در چند مرحله تفکیک کنیم:

در مرحله اول که هنگام طراحی ساختمان شکل می گیرد، مهندس برق با معمار ساختمان هماهنگ شده و تجهیزات برقی مورد نیاز در ساختمان را لیست می کند. 

در دومین مرحله پس از اینکه زیرکاری یا سیمان کاری ساختمان به پایان رسید، نقشه های برق ساختمان اجرا می شود. به عبارت دیگر در این مرحله تراشیدن و کندن مسیر لوله ها، محل قرار گیری کلید و پریزها، سیستم های صوتی و تصویری، آیفون، یو پی اس، موتورخانه ساختمان، فن کوئل ها و …. مشخص می شود و همچنین تراز کردن به کمک لیزر یا شلنگ تراز در این مرحله انجام می شود.

ترازهای استاندارد باید به صورت زیر باشد:

  • تراز زیر کلیدها از کف 1.20 متر و برای پریزها 30 سانتی متر می باشد.
  • در آشپزخانه ها به واسطه کابینت ها کلیه کلیدها و پریزها در ارتفاع 1.20 متر از کف نصب می گردند.
  • آیفون و تابلو برق در ارتفاع 1.60 متر نصب می شود.

در این ویدیو با نحوه لوله گذاری تاسیسات برق ساختمان بیشتر آشنا خواهید شد.

کلید و پریز های که در تاسیسات برقی ساختمان به کار می روند دارای انواع مختلفی هستند که اگر بخواهیم به برخی از آن ها اشاره کنیم عبارتند از کلید هایی چون: کلید یک پل، کلید دوپل، کلید سه پل، کلید تبدیل، کلید صلیبی، کلید جیوه ای و همچنین انواع پریزها و … 

بیشتر بخوانید: انواع کلید و پریز، این کوچک پرکاربرد را فراموش نکنید!

در سومین مرحله بعد از سفید کردن و کف سازی باید ابتدا قوطی ها را تمیز کرده و لوله ها مرتب شوند سپس از داخل این لوله ها سیم کشی هایی همانند ( سیم تلفن، آنتن ماهواره، آیفون و …) انجام شود. 

توجه: برای اتصال بهتر حتما سر سیم ها قلع اندود شوند و تجهیزات برقی و روشنایی وصل گردد.

در مرحله آخر پس از کف سازی و نقاشی ساختمان تجهیزات برقی مانند آیفون، تجهیزات موتورخانه، کلید و پریزها و … نصب شده و اگر کابل کشی باقی مانده باشد، انجام می گردد.

به طور خلاصه سه مرحله اصلی انجام تاسیسات برق ساختمان عبارتند از:

  1. مرحله اول: بعد از انجام گج و خاک دیوار (سفت کاری)
  2. مرحله دوم: بعد از سفید کاری دیوار ساختمان و کف سازی آن
  3. مرحله سوم: بعد از نقاشی و اتمام تمامی کارهای ساختمان

چک لیست مراحل  اولیه انجام تاسیسات برقی ساختمان 

مراحل اولیه اجرای تاسیسات برقی ساختمان به ترتیب عبارتند از:

  1. تهیه نقشه: اولین مرحله برای اجرای تاسیسات برقی یک ساختمان تهیه نقشه برقی از جمله: سیستم روشنایی کل ساختمان، سیستم صوتی و تصویری، آیفون، کلید و پریز ساختمان، سیستم اعلان و اطفاء حریق، برق اضطراری یا یو پی اس (UPS) و موتورخانه
  2. نقشه ای که در مرحله اول کشیده شده است بر روی دیوارها اجرا می شود.
  3. به کمک خط تراز یا تراز لیزری کلید ها هم سطح و هم تراز می شوند.
  4. مسیر لوله هایی که کابل های برق از آن ها رد می شوند به کمک دستگاه شیارزن، شیار داده می شود.
  5. جای قوطی کلید بر روی دیوارها با دستگاه کنده می شود.
  6. در این مرحله با کندن یا سوراخ کردن، جای لامپ ها در سقف ساختمان مشخص می شود.
  7. قوطی های کلید و پریز و … نصب می شوند و توسط تراز به صورت دقیق تراز می شوند.
  8. نصب لوله ها و ثابت کردن لوله های ورودی و خروجی از فیوز
  9. نصب لوله ها و ثابت کردن لوله های آنتن و تلفن
  10. اجرا و خم لوله های پریزها و مکان هایی که لوله نیاز به خم شدن دارد به وسیله گرما، مشعل، فنر
  11. ساخت محافظی برای سینی های برق موجود بر روی داکت
  12. پوشاندن لوله های پولیکا موجود در کف ساختمان (به این عمل ماهیچه کشی می گویند که عبارت است از آماده کردن مخلوط ماسه و سیمان و ریختن آن‌ها روی لوله‌های کف و مسطح کردن سطح ملات)
  13. نصب جعبه فیوز و تراز کردن آن در جاهای مشخص توسط نقشه
  14. نصب جعبه آنتن، ماهواره، تلفن و تراز کردن آن در جاهای مشخص توسط نقشه
  15. تامین ارتینگ ساختمان (راه اندازی چاه ارت)
  16. لوله گذاری فولادی آسانسور، موتورخانه و مکان های که در نقشه تعبیه شده اند

چک لیست مرحله دوم انجام تاسیسات برق ساختمان 

  1. تمیزکاری لوله ها و قوطی های کلید
  2. سیم کشی و کابل کشی داخل لوله پولیکا (رنگ سیم‌ها، قطر سیم‌ها و جنس سیم‌ها از روی استاندارد انتخاب می‌شود)
  3. کابل کشی کابل شیلددار سیستم های صوتی و اعلان حریق
  4. کابل کشی برق از داخل جعبه فیوز و رد کردن داخل سینی برق و بست زدن به زیر کنتور
  5. کابل کشی تلفن، آنتن ماهواره و آیفون از تابلوهای مخصوص خودشان و رد کردن داخل سینی مخصوص خودش، بست زدن کابل‌ها به تابلوهای مخصوص
  6. قلع اندود کردن کل اتصالات و سر سیم‌ها توسط حوضچه قلع
  7. عایق کاری سرسیم ها توسط وارنیش حرارتی (جایگزین لنت برق)
  8. اتصال برق داخل ساختمان به برق اصلی
  9. اجرای کابل کشی بیرون ساختمان
  10. نصب تجهیزات کابلی نما
  11. سربندی و نصب مغزی تمامی کلیدها و پریزها

چک لیست مرحله سوم انجام تاسیسات برقی ساختمان 

در مرحله سوم تاسیسات برق ساختمان، وسایلی که جعبه آن ها در مراحل قبلی نصب شده بود نصب می شوند.

  1. نصب مغزی کلید و پریزها و تراز کردن آن ها
  2. بستن ترمینال برق
  3. نصب دتکتورهای دود و شستی آن ها
  4. نصب فیوز ها و محافظ ها
  5. نصب آیفون تصویری، سوکت ها و شستی ها
  6. نصب آنتن مرکزی
  7. نصب چراغ های راه پله (درصورت چشمی بودن چراغ ها، نصب چشم لایتینگ در راه پله و پارکینگ ها)
  8. نصب چراغ نما
  9. نصب نورهای مخفی سقف کاذب و کفی های سرامیک
  10. نصب تابلوی برق و تجهیزات برقی موتورخانه
  11. نصب پایه سینی و لوله زیر سینی برق روی دیوار و ثابت کردن آن
  12. کابل کشی از تابلو برق روی سینی برق و داخل لوله ها به سر الکترو موتورها و ترموستات‌ها
  13. وایرشو زدن و شماره زدن سر سیم‌ها و بستن آن ها روی تخته کلمپ الکتروموتورها و ترموستات‌ها

ابزارهای لازم در تاسیسات برق ساختمان

برای انجام هرکاری ابزارهای خاص آن کار لازم است، مخصوصا کارهای برقی که بسیار خطرناک هستند و اگر از وسایل ایمن استفاده نشود خطر جانی خواهد داشت. 

در ادامه وسایل مورد نیاز هر مرحله از انجام تاسیسات ساختمان را خواهیم گفت.

وسایل مورد نیاز مرحله اول انجام تاسیسات برق ساختمان 

در مرحله اول که اقدامات مهمی برای آماده سازی بستر سیم کشی برق شامل کنده کاری، برش زنی و …. انجام می شود، وجود ابزارهای زیر لازم و ضروری هستند. 

  • لیزر
  • شلنگ
  • دریل
  • قیچی کابل بری هیدرولیکی
  • لوله خم کن هیدرولیکی
  • لوله خم کن دستی
  • ریسمان رنگی تراز و ….

وسایل مورد نیاز مرحله دوم انجام تاسیسات برق ساختمان 

در مرحله دوم برق کاری ساختمان که جزئیات کار انجام می شود، ابزارهای مختلفی مورد استفاده قرار می گیرند که عبارتند از: 

  • سیم لخت کن
  • فاز متر
  • سیم چین
  • پیچ گوشتی چهار سو در سایزهای مختلف
  • پیکور
  • انبردست
  • گلند
  • چسب و …..

ابزارهای  مورد نیاز مرحله سوم انجام تاسیسات برق ساختمان

در مراحل سوم انجام تاسیسات برق ساختمان، اقدامات تکمیلی انجام می شود که استفاده از ابزارهای تست کاربرد زیادی دارند. برخی از این ابزارها عبارتند از:

  • دستگاه های تست کننده ی نشتی های جریان
  • کلید ها
  • کابل شبکه
  • پرس کابلشو
  • مولتی متر
  • فنر سیم کشی

انواع نقشه تاسیسات برق ساختمان 

همانطوری که در بالا اشاره شد برای شروع کارهای برق یک ساختمان نیاز به نقشه برق ساختمان می باشد. از آنجا که ترسیم مسیرهای برق بر روی نقشه باعث شلوغی آن خواهد شد، به همین دلیل نقشه های برق را در پلان های مختلف ترسیم می کنند. مهمترین این پلان ها عبارتند از:

  • پلان نقشه‌های سیستم روشنایی
  • پلان نقشه‌های پریزهای برق
  • پلان نقشه‌های سیم‌کشی تلفن، تهویه و آیفون
  • پلان نقشه‌های آنتن مرکزی
  • پلان نقشه‌های تابلوهای توزیع برق
  • پلان جزئیات موردنیاز و رایزرها و دیاگرام‌ها

مهمترین نکات در مورد چیدمان در نقشه تاسیسات برق

  • چیدمان روشنایی: بهتر است که روشنایی اتاق ها در وسط سقف باشد، به همین دلیل قطرها بر روی نقشه رسم می شود.
  • چیدمان کلید: در تقشه های ساختمان معمولا درها به داخل اتاق باز می شود به همین دلیل پشت درها هیچ گونه کلید و پریزی نباید باشد.
  • سرویس بهداشتی: کلیدهای سرویس بهداشتی باید در جایی قرار گیرند که قبل از ورود به سرویس بهداشتی بتوان چراغ ها را روشن کرد. همچنین توجه داشه باشید که چراغ های سرویس بهداشتی باید از درجه حفاظتی IP44 برخوردار باشند، به این معنی که در صورت پاشیده شدن آب از چراغ ها محافظت شود.
  • ورودی آپارتمان: درهای ورودی ساختمان به سمت داخل باز می شوند و بعد از وارد شدن چراغی باید وجود داشته باشد و همچنین آیفون ها در کنار درب ورودی قرار می گیرند.
  • هال و پذیرایی: معمولا در هال و پذیرایی برای روشن کردن لوسترها از کلید دو پل استفاده می شود و همچنین می توان از چراغ دیواری یا دکوری در کنار آن استفاده نمود.

توجه: از بین ستون ها نباید هیچ سیم کشی رد شود و هیچ کلید و پریزی بر روی آن قرار گیرد.

مهمترین نکات اجرای تاسیسات برق ساختمان

  • بهتر است آیفون و تابلوها در فاصله ی مشخصی حدود 1.60 متری قرار بگیرند.
  • در فضاهایی که دیوارهای آن با کاشی پوشیده می شود چون فاصله بین پشت کاشی تا دیوار معمولاً از قطر لوله برق نمره 11 یا 13.5 بیشتر است، لذا محل نصب لوله های برق شیارزنی نمی شوند، اما برای این که پس از کاشی کاری فضای خالی ایجاد نشود بهتر است لوله های پشت کاشی ها شیار زده شود تا به کاشی ها نچسبد.
  • پس از اینکه لوله ها نصب شد باید مراقب باشیم که به آنها ضربه وارد نشود و یا ملات وارد آن ها نشود.
  • تعداد خم های استاندارد 90 درجه را باید در یک مسیر استفاده کرد و اگر تعداد خم ها از 4 (360 درجه) بیشتر شود دیگر فنر رد نخواهد شد.
  • پس از اینکه لوله ها و لوله های خرطومی در شیارها قرار گرفتند باید با سیم مفتولی گالوانیزه بسته شوند.
  • اگر سقف ها کاذب باشد، سیم کشی و لوله کشی باید پس از کلاف کشی انجام شود.
  • لوله هایی که از کف رد شده اند در مقابل ضربات باید با ماهیچه بتنی محافظت شود.
  • پس از اینکه کلید و پریز نصب گردید و برق وصل شد باید تمامی کلید و پریزها تست شود. باید توجه داشته باشید که تست به وسیله فازمتر دقیق نیست، چرا که ممکن است اصلا سیم نول قطع باشد.
  • تست سیم ورودی کلیدهای تک پل، دوپل و تبدیل با فازمتر انجام می گردد، چرا که سیم فاز مستقیما وارد کلید می شود و سیم نول مستقیما به سرپیچ وصل می شود.
  • لازم است که اتصالات زانویی لوله ها (PVC) با چسب به صورت محکم به هم وصل شوند.
  • برای این که سیم برق به هم وصل شود حتما از ترمینال استفاده شود.
  • باید دقت کنید که زمانی که شیار می زنید به دیوارها ضربه وارد نکنید و از شیارزن برقی با دقت استفاده کنید.
  • با توجه به اینکه تنوع زیادی در فیوزهای مینیاتوری وجود دارد حتما از یک برند ممتاز استفاده گردد.

فرم گزارش مرحله اول تاسیسات برقی ساختمانهای تا 4 سقف و کمتر از 10 واحد را می توانید از اینجا دانلود کنید.

در پایان:

در این مقاله از چیدانه سعی کردیم توضیحی جامع از تاسیسات برق ساختمان داشته باشیم. در صورتی که علاقمند هستید تا درباره تاسیسات برق ساختمان بیشتر بدانید پیشنهاد می کنیم این کتاب ها را مطالعه نمایید. جهت مطالعه مقالات مرتبط در زمینه تاسیسات همچنین می توانید به بخش تاسیسات در مجله چیدانه سر بزنید. 

در صورت نیاز به انجام کارهای تاسیساتی نیز می توانید از اهالی فن و متخصصین مربوطه در چیدانه کمک بگیرید.

نویسنده: آرمین سرخوش افشار

متخصصان چیدانه

مشاهده بیشتر

دیدگاه کاربران

ثبت دیدگاه