پروژه برجسته:یکی از مشخصات عمده معماری بومی مسکونی ایران حفظ حریم خصوصی برای ساکنان می باشد که در گذشته از طریق معماری درونگرا که اغلب در اطراف یک باغ مرکزی خصوصی شکل می گرفت و به ندرت در چهره بیرونی ساختمان پنجره قرار می گرفت بوده است ، با این حال ، در زمان معاصر با رشد عمودی ساختمان ها استفاده از پنجره ها در نمای ساختمان متداول شده است ، و حفظ حریم خصوصی از کیفیت چندانی برخوردار نیست ، شواهد این ادعا بالکن هایی هستند که توسط ساکنین پوشیده شده اند و نمای ساختمان را بد شکل کرده اند. در این طراحی از شبیر موسوی و امیر رضا فاضل سعی به حداکثر رساندن حریم خصوصی با استفاده از بافتی ریتمیک و کاربرد ساده ترین و بومی ترین مصالح یعنی آجر به شیوه ای متفاوت در نمای بیرونی شده است که همین طراحی و ترکیب منحصر به فرد بود که توانست جایزه ی جهانی آجر بریتانیا و در جایزه معمار سال 94 به عنوان پروژه ی تقدیر شده ی بخش آپارتمان مسکونی را از آن خود کند با چیدانه همراه باشید تا با هم به گوشه و کنار این ساختمان منحصر به فرد سری بزنیم.
در این ساختمان برای ایجاد حداکثر محرمیت در عین پاسخگویی به سایر نیازها مانند کنترل شدت نور، محدود کردن دید از بیرون به درون، ساماندهی ظاهر آشفته تراس در نما و کاهش صوت مزاحم ناشی از بافت پرتردد اطراف به نظر می رسید پاسخ، پوشاندن توده معماری با پوسته ای مشبک باشد. از آنجا که آجر همواره به عنوان یک مصالح بومی پاسخگو به نیازهای اقلیمی ایران، در ایجاد بافت های متنوع بی‌شماری به کار رفته است، آجر به عنوان مصالح اصلی نما انتخاب شد.چیدانه در گذشته با شما اندر مزایای پاره آجرهای ارزان و دیوار آجری ارزان،تحولی در دکوراسیون داخلی صحبت کرده است.
در گذشته بازشوها به ندرت در وجوه خارجی بنا دیده می شدند. اما در معماری مسکونی معاصر پنجره ها به گذر اصلی باز می‌شوند و با رشد عمودی آپارتمان‌ها می‌توان گفت محرمیت به کیفیتی گم شده بدل گشته است، مصداق این امر، تراس های متعددی در همسایگی پروژه است که با مصالح مات پوشانده شده‌اند، تا دید را از ساختمان های مقابل محدود کنند.
از دیگر نمونه های موفق آجر کاری نما در تهران: خانه آجربافت در خیابان جیحون تهران
تیم طراحی، در ابتدا با چالش های متعددی رو به رو بود:
نقش معمار در این شرایط، غلبه بر چالش‌های مذکور برای ایجاد طرحی است که به نیازهای استفاده‌کنندگان پاسخ می‌دهد. راهکاری که بدین منظور انتخاب شد را می‌توان در این جمله خلاصه کرد: باز تعریف الگوهای بومی برای خلق یک معماری منحصر به فرد متناسب با نیازهای انسان ایرانی امروز.
مطلب بیشتر:آجرچینی در ساختمان های مدرن ایرانی!
بر خلاف بافت های مشبک آجری مرسوم با روزنه هایی با ابعاد ثابت، در این پروژه با طراحی یک بافت جدید در عین مدولار بودن نما امکان دست یافتن به درجات مختلفی از بازشوها بر حسب نیاز فراهم می گردد. طراحی پوسته آجری از بستر پروژه تاثیر پذیرفته به گونه ای که سعی شده بافت نما بازتابی از خط آسمان نامنظم بستر اطراف باشد و همچنین بازشوها بر اساس دیدهای مطلوب و نا مطلوب همسایگی جانمایی شده است.
تغییر زاویه چرخش آجرها این فرصت را به وجود آورد که بتوان گشودگی های متنوع در پوسته ایجاد کرد. زاویه های چرخش به دقت از طریق گفت و گویی میان درون و بیرون با در نظر گرفتن جهت تابش خورشید، نور روز و میزان مزاحمت آپارتمان‌های مقابل تنظیم شده اند. فرم پیچیده نما، زمان کم اجرا و شرایط اقتصادی پروژه تیم طراحی را به فکر فرو انداخت تا به دنبال روشی جدید برای ساخت این پوسته باشد. بدین ترتیب اجرای خشکه نما به وسیله سوراخ کردن آجرها روشی مناسب به نظر رسید.
نرم افزارهای طراحی پارامتریک، طراحی و اجرای بافت نما را تسهیل کردند. بر خلاف فرم پیچیده نما پروسه ساخت به راحتی توسط کارگران ساده از طریق تهیه دستورالعمل های ساده توسط یک سیستم کدگذاری قابل اجرا گردید. آجر این مشخصه منحصر به فرد را داراست که تنها توسط استفاده از یک مصالح، نمایی پویا ایجاد کند. معماری از درون و بیرون دایماً زنده است، بافت رنگی نما در طول روز به صورت متداوم تغییر می کند و کیفیت های مختلفی از نور و سایه را به نمایش می گذارد، در حالیکه فضاهای داخلی نیز همین را تجربه می کنند.
از دیگر نمونه های موفق آجر کاری نما در تهران:طبیعت و زیبایی ایرانی در خانه حقیقی در خیابان دولت تهران
محرمیت، همچنین در ساماندهی فضاهای داخلی، مهم ترین هدف می‌باشد، قرارگیری فضای تقسیم در کنار ورودی ضمن فراهم کردن دسترسی سریع به اکثریت فضاهای هر واحد خصوصا آشپزخانه، موجب حفظ حریم فضاهای خصوصی نسبت به فضاهای عمومی می شود. این فضا تداعی کننده و دارای عملکرد هشتی های ورودی در معماری مسکونی گذشته ایران است.
مطلب بیشتر:هشتی ایرانی را به ورودی خانه های امروزی بیاورید
فضای بین ستون ها به گونه ای طراحی شده است که با قرار گیری طاقچه ها ضمن اصلاح بی نظمی جداره ها، امکان قرارگیری تاسیسات گرمایشی، عناصر تزیینی و نورپردازی در آنها فراهم گردد. قابل ذکر است جانمایی آشپزخانه در کنار وید (پاسیو) علاوه بر نورگیری مستقیم، امکان ایجاد تهویه طبیعی در پلان را داراست.
مطلب بیشتر:طاقچه های ایرانی، نیاکان شلف های امروزی در دکوراسیون منزل
لبه‌ای در فاصله میان سطح اولیه نما و پوسته آجری به منظور قرار دادن فضای سبز و همچنین مسیری جهت تمیز کردن شیشه ها از بیرون تعبیه شده است. تراس ها پشت پوسته آجری قرار گرفته‌اند تا فضاهای خصوصی نیمه باز بوجود آورند تا دوباره عملکرد این فضاها را احیا کنند. پلان به صورت فرم های هندسی خالص تقسیم بندی شده است تا پتانسیل پذیرفتن چیدمان های مختلف مبلمان را داشته باشد.
مطلب بیشتر:خانه آپارتمان ۱۴۴ در شیراز ، هم زیستی انسان وطبیعت
طراحی آپارتمان آجرپوش، تلاشی بود در جهت پیشنهاد یک الگوی اولیه در جهت حل معضلات حال حاضر معماری مسکونی در منطقه از طریق پل زدن میان گذشته و حال، تا اثبات کند چگونه می توان به صورتی نو از مصالح و الگوهای بومی در جهت خلق معماری که به نیازهای عملکردی و همچنین زیباشناسانه انسان ایرانی امروز پاسخ بگوید بهره جست.
مطالب بیشتر:خانه چهل گره، نمای ساختمان با فرشی از آجر ایل خانه همنشینی مدرن خانواده ایرانی ساختمان مسکونی کهریزک، طراحی کم هزینه اما چشم گیر کافه اسپریس ، طراحی داخلی مدرن با مصالح سنتی
منبع: معمار ایرانی | گردآوری شده در تحریریه چیدانه