پروژه های برجسته: کهریزک…! منزل گاه مهاجرانی که درآمد کارگری شان کفاف آن را نمی دهد که پیش از کمیت به کیفیت محل سکونت خود باندیشند، مهاجرانی با فرهنگی متفاوت که بالکن های نور گیر و فراخ از همان هایی که در یک خانه ی شمال شهر می بینی و دلت می خواهد عصری را درآن چایی بنوشی و بی دغدغه اطراف را نظاره کنی برایشان حکم پا گذاشتن روی تمام عقاید و آرمان هایشان است… اما کسانی هستندکه دلشان می خواهد از دل تمام ناهنجاری ها، هنجاری بیابند برای تمدد آرامش یک قشر، هر چند ضعیف! با چیدانه همراه باشید تا با هم به بررسی سیر تفکر معمار این ساختمان یعنی مهدی کامبوزیا بپردازیم.
پروژه در جنوب غرب شهر تهران واقع شده است که این محدوده به علت رشد فزاینده ای که دارد به تازگی تبدیل به شهر شده است. افراد ساکن این منطقه مهاجرانی هستند که منبع درآمد آنها کارگری در پایتخت می باشد و فرهنگ کاملاً بسته و متفاوتی دارند. به دلیل فقر مالی شدید مردم این بافت، دغدغه اصلی آن ها کمیت می باشد و کیفیت اهمیت چندانی ندارد، به همین منظور در آپارتمان های موجود منطقه واحدهایی وجود دارند که اتاق خواب ها نورگیر ندارند و البته به علت ارزان بودن آن ها، چنین واحدهایی بیشتر مورد استقبال بوده و سریعتر به فروش می رسند.
از دیگر نمونه های موفق آجر کاری نما در تهران:طبیعت و زیبایی ایرانی در خانه حقیقی در خیابان دولت تهران
طراحی این پروژه در شرایطی به معمار واگذار شد که کف دو طبقه ی آن اجرا شده بود و کارفرما از لحاظ اقتصادی محدودیت های زیادی داشته است، به همین منظور معمار سعی در ثابت نگه داشتن وضعیت موجود و ادامه ی روند ساخت و ساز با شرایط موجود یعنی کمبود بودجه مورد نظر کرده است، برای این منظور باید راه حلی انتخاب می کرد که قابلیت اجرا توسط کارگران بومی را داشته باشد و از طرفی مصالح آن نیز مقرون به صرفه و قابل دسترس باشد. پس بهترین گزینه مصالح برای آنها آجر و سیمان بود که از کارخانه ی آجر نزدیک محل پرژه تامین می شد.
مسئله ی دوم همخوانی نداشتن فرهنگ افراد ساکن با نوع ساخت و ساز منطقه بوده است ، به طوری که طراحی بالکن های بزرگ در پروژه های روتین مسکونی منطقه باعث استفاده نادرست مصرف کننده از آن ها می شد مثلا بالکن ها را به علت کمبود فضا دیوارکشی می کردند و به فضای داخلی تبدیل می کردند و یا به عنوان انباری استفاده می کردند و یا به علت اینکه از بالکن برای خشک کردن البسه استفاده می کردند و از طرفی نمی خواستند لباسهای آنها یا زن هایشان را مردم رهگذر بینند بالکن ها را با شیشه رنگی می پوشاندند که این کار نور کافی را وارد ساختمان نمی کرد و از طرفی منظره ی ساختمان را بسیار ناهنجار می کرد.
از دیگر نمونه های موفق آجر کاری نما در تهران: خانه آجربافت در خیابان جیحون تهران
در نتیجه کاربری مورد نظر مصرف کننده را از بالکن ها مورد مطالعه قرار دادند و آنها را با مدول های آجری مشبک بستند. بدین ترتیب با مدول های آجری که هر یک نیازی از خواسته های کاربران را تأمین می کرد، پروژه را طراحی کردند و از طرفی به علت کمبود فضای واحد ها کمدهای اتاق ها یا طاقچه های نشیمن را نیز در جداره داخلی مدول ها قرار دادند و نور کافی را با پنجره های قدی وارد پروژه کردند و به نحوی طراحی دکوراسیون داخلی را نیز مطلوب ساختند.
مطلب بیشتر:طاقچه های ایرانی، نیاکان شلف های امروزی در دکوراسیون منزل
انتخاب متریال برای این پروژه بسیار مهم بوده است چرا که علاوه بر ارزان قیمت بودن و حمل و انتقال آن نیز به کارگاه اهمیت داشته است به همین علت از آجر سفالی سوراخدار استفاده کرده اند که در کارخانه ای در نزدیکی ساختمان تهیه می شد و هزینه حمل را برای کارفرما بسیار کم می کرد، در نتیجه مدول ها با آجر اجرا شده است، حال باید یک متریال برای قاب ها ایجاد شده در دور مدول ها انتخاب می کردند که ارزان قیمت ترین متریال که حس فضایی مورد نظر را ارائه دهد سیمان بوده است و در این صورت هزینه ی اجرای نما را به حداقل ممکن رساندند و از این کاستن هزینه نمای بیرونی، توانستند در افزایش کیفیت فضای داخلی پروژه استفاده کنند.
همان گونه در تصاویر می بینید در نمای این پروژه از آجر استفاده کردند به گونه ای که یکسری مدول های آجری به دلایلی که قبلاً ذکر شده جلوی بالکن ها را پوشانده اند. طراحی مدولها با جزییات پرکار آجر بر پایه الگوی هندسی سبک ایرانی است و هندسه ی هر مدول با دیگری بر اساس نوع کاربری آنها به ظاهر متفاوت است ولی الگوی مشترکی ما بین مدولهاست که منجر به آرام بودن پروژه می شود که تداعی کننده آجر کاری معماری سنتی ایرانی است و مسکونی بودن این مجموعه را نیز نشان می دهد. و همچنین این هندسه قابل درک توسط کارگران بومی است در نتیجه براحتی قابل اجراست و این امر در طراحی مجموعه های مسکونی سنتی ایرانی مناطق کویری به فراوان دیده می شود که با آب و هوای گرم و خشک این منطقه نیز بسیار هم خوانی دارد. چیدانه نیز در گذشته با شما اندر مزایای پاره آجرهای ارزان و دیوار آجری ارزان، تحولی در دکوراسیون داخلی صحبت کرده است.
مطالب بیشتر:خانه چهل گره، نمای ساختمان با فرشی از آجر ایل خانه همنشینی مدرن خانواده ایرانی خانه افشاریان ، شاه نشین کرمانشاه کافه اسپریس ، طراحی داخلی مدرن با مصالح سنتی
گردآوری شده در تحریریه چیدانه