پروژه های برجسته: هفتم مهر است و بزرگداشت محمد بن علی بن ملک‌داد تبریزی، ملقب به شمس‌الدین، یا شمس تبریزی(زاده ۵۸۲ – درگذشته ۶۴۵ هجری قمری) از صوفیانِ مسلمان مشهور سده هفتم هجری . بعید است که نام و آوازه ی این بزرگ مرد عالم عرفان به گوش شما نخورده باشد پس به همین مناسبت در روز بزرگ داشت ایشان سفری داریم به استان آذربایجان غربی شهر خوی ، جایی که چندی پیش معماران زیادی در تکاپوی تصاحب افتخار جایزه طراحی مقبره یادمان شمس تبریزی در کارنامه ی حرفه ای خود بودند. در این سفر با کورش حاجی زاده معمار برتر خاورمیانه همراه می شویم تا ببنیم چه طور زیر و بم های این یادمان بی نظیر ابدی را برای کسی که عمرش را در سیر و سفر بوده و در یک جا قرار نمی گرفته طراحی کرده است. با چیدانه همراه باشید.
خواهم این بار آنچنان رفتن که نداند کسی کجایم من
همه گردند در طلب عاجز ندهد کس نشان ز من هرگز
سال‌ها بگذرد چنین بسیار کس نیابد ز گرد من آثار
“شمس تبریزی"
مشخصات عمومی پروژه طراحی مقبره یادمان شمس تبریزی
پروژه شمس تبریزی با سه موضوع کلی و به صورت موازی با هم شکل گرفت: 1. مبانی نظری 2. شهر و رابطه ی آن با پروژه 3.تاریخ و گذشته ی بومی.
مبانی نظری برای تجسم بخشیدن به مفهوم بالا استفاده از نور خورشید و تولید سایه به وسیله ی دو لایه موازی و متفاوت راهی مناسب به نظر رسید.لایه ی اول را محور قبله انتخاب کردیم که حدود 15 درجه با شمال جغرافیایی انحراف داشت و آن را لایه ی شریعت نامیدیم. لایه ی دوم صراط مستقیم نام گرفت که امتداد شمال و جنوب جغرافیایی بود.امتداد شمالی رو به کوه ها و باغ های قدیمی شهر خوی و امتداد جنوبی،راهی به سمت امامزاده بحلول. مسیری از حرم تا حرم. لایه ی سوم، پس از گذشتن نور از دو لایه موازی به وجود می آمد. نمایشی از نور که هیچ آنی از آن با آن دیگر یکسان نیست. تمثیلی از حقیقت.
آن خطاط سه گونه خط نبشتی نخست آنکه خود خواند و دیگری خواند دوم،خود خواند و دیگری نتواند سوم،نه خود تواند خواند ونه دیگری آن خط سوم….منم “شمس تبریزی" چیدانه قبلا شما را با معماری آرامگاه عطار نیشابوری، معماری مقبره فردوسی و آرامگاه سعدی و آرامگاه خیام شاعران شناخته شده ایران آشنا کرده است.
شهر و رابطه ی آن با پروژه قدمگاه شمس تبریزی سایت پروژه در ضلع شمال شرقی شهر خوی، خارج از محدوده ی قلعه ی تاریخی شهر، مشرف به کوهپایه ها و باغ های قدیمی است.مناری قدیمی موسوم به منار شمس در ضلع جنوبی سایت واقع شده که باز مانده یکی از چهار منار کاخ شاه عباس صفوی است که مرید شمس بود و به واسطه ارادت به شمس کاخی در آن جا بنا نهاد.بدنه این منار پر از جمجمه های شکار شده شاه و ایادی او است که البته با عقاید و مفاهیم اعتقادی شمس منافات دارد. به روایتی گویا شمس تبریزی گیاه خوار بوده است. به هر حال هر چند اهمیت این منار صرفا به خاطره قدمتش است، بر آن شدیم از مهم تر شدن آن در طراحی پرهیز کنیم.
با مطالعه ی باغ های تاریخی در دل بافت شهر بر آن شدیم از پتانسیل کوه ها و باغ های قدیمی شمالی خوی برای گسترش سایت پروژه در امتداد شمالی آن استفاده کنیم، هر چند سایت طراحی شده به خودی خود مفاهیم مورد نظر را با خود همراه داشت . گویا باید قدمگاه شمس در یک باغ شکل گیرد، شاید یک باغ ایرانی.قدمگاه شمس در باغ شمس.
تاریخ و گذشته ی بومی با مطالعه و بازخوانی مینیاتوری قدیمی از قلعه ی تاریخی خوی، در باز زنده سازی محور باغ ایرانی در مجموعه ی قدمگاه شمس تبریزی مصمم تر شدیم .در بررسی های شهری در خوی به مسجدی برخورد کردیم که نوع آجر کاری منحصر به فرد و شبستان رو باز آن شگفت زدمان کرد و بخش زیادی از طراحی بدنه های قدمگاه شمس را مرهون این بنای تاریخی هستیم.
بنای اولیه مسجد منسوب به دوره ی ایلخانی است که به سبب سوانح طبیعی تخریب شده و در دوره ی قاجاریه مطلب خان بنا را تجدید کرد. شبستان با شکوه مسجد مطلب خان روباز و بدون پوشش است. بخش تحتانی شبستان به شکل مربع و نمای داخلی و بیرونی مسجد فاقد هرگونه تزئینات معماری است و به شیوه ی استثنائی آجرکاری شده وفقط بخش فوقانی محراب با مقرنس گچی تزیین یافته است.
سوالات خود را در مورد بناهای تاریخی ایران و طراحی فضای داخلی و دکوراسیون منزل را در قسمت مشاوره دکوراسیون چیدانه با اهالی فن و کارشناسان در میان بگذارید.
مطالب بیشتر: زیبا ترین بنای ایران در تبریز بوستان باغ ایرانی جایی برای رهایی از شلوغی های شهر گشت و گذار در باغ صد و هفتاد ساله نگارستان طراحی سقف های طاقی شکل, به سلیقه نیاکانمان
گردآوری شده در تحریریه چیدانه