فضاهای ایرانی و اسلامی: اگر تا به حال گذرتان به خانه های قدیمی ایرانی افتاده باشد حتما می دانید که وقتی از در ورودی آنها داخل می شوید اولین جایی که تجربه می کنید فضایی بسته است که باید آن را پشت سر بگذارید و بعد به حیاط خانه برسید. به این بخش از خانه های ایرانی “هشتی" می گویند. فضایی برای مهمانان غریبه که به داخل خانه راه داده نمی شدند اما به خانه دعوت شده بودند. هشتی فضای ورودی خانه ایرانی است که ویژگی های منحصر به فردی دارد. چیدانه قصد دارد در این مطلب به شما پیشنهاد دهد تا این ویژگی ها را بشناسید و به شکلی مدرن در طراحی فضای ورودی خانه های امروزی به کار بگیرید. برای اینکه خانه ای مدرن اما ایرانی داشته باشید با چیدانه همراه شوید.
به هشتی، کریاس، آرام گاه، طاق، ایوان، رواق و آسمانه هم گفته اند. هشتی خانه های ایرانی فضایی سر پوشیده بود که از یک جهت به وسیله ورودی به کوچه و از جهت دیگر به کمک راهرو ها و دهلیز به حیاط خانه متصل می شد. یکی از مهمترین کاربرد های هشتی خانه های ایرانی این بود که مسیر ورودی را به دو یا چند جهت تقسیم کرده و گاهی به فضای داخلی چند خانه متصل می کرد و در عین حال حریم خصوصی خانه ها را حفظ می نمود. فکر نمی کنید که این ویژگی ها چیزی شبیه به فضای لابی ساختمان های بزرگ مسکونی امروزی است؟! کارکردی مشابه که می تواند در فضای لابی ها رنگ و بویی امروزی به خود بگیرد.
لغت نامه دهخدا هشتی را اینگونه معنی می کند: هشتی یا کریاس، به آستانه و ورودی هر ساختمان و فضایی گفته می شود. در حقیقت هشتی، قسمت بیرون خانه های قدیمی بود که به شکل‌های مختلفی مانند چهارضلعی مربع یا مستطیل، هشت ضلعی و … ساخته می‌شد و در مجموع فضای سرپوشیده ای بود که ورودی مشترک چند خانه را بوجود می آورد.
همانطور که می بینید این بخش از خانه به شکل های مختلف ساخته می شده است و مهم تر از ظاهر فیزیکی آن کاربرد آن بود. بنابراین فکر نکنید که برای اینکه چنین ورودی داشته باشید حتما نیاز است که ظاهر هشتی های قدیمی را به فضای خانه های امروزی تان بیاورید. مهم نیست که هندسه کلی این فضا قرار است چگونه ظاهری به خود بگیرد و حتی تزئینات آن چگونه طراحی و اجرا خواهد شد. فقط کافی است که آن را مهیای انجام فعالیت هایی بکنید که در هشتی انجام می شده و هر خانواده ایرانی رعایت کردن آن را برای حفظ حریم خصوصی خود دوست دارند.
هشتی که بلافاصله پس از درگاه ورودی خانه قرار می گرفته در نقش حیاط کوچکی عمل می کرد تا اگر کسی می خواست با اهالی خانه ارتباط برقرار کند، خبری بدهد یا چیزی بگیرد وارد این فضا شود. نکته مهم در اینجا است که در عین حال که این شخص مهمان خانه بود ولی وارد فضای داخلی خانه نشده و حریم خصوصی ساکنانش را از نزدیک ندیده بود.
کسی که به هشتی وارد می شد، با اهالی خانه های هشتی کار داشت، در غیر اینصورت فضول، غریبه یا دزد شناخته می شد. این مهمان در هشتی منتظر می ماند و کار و صحبتش را انجام می داد و در عین حال هم گفته نمی شد که در کوچه و دم در ایستاده است و از او پذیرایی خوبی نشده است. اگر مدت زمان گفتگوی میهمان و میزبان این خانه طول می کشید، آنها می توانستند بر روی سکوهایی که در دل دیوارها قرار داشتند بنشینند و رفع خستگی کنند و حتی در همین مکان از آنها پذیرایی نیز می شد. غریبه ها و اهل محل اگر رد می شدند، متوجه نمی‌شدند که در مقابل درب منزل چه کسانی ایستاده اند و چه گویند و چه می شنوند.
مطلب پیشنهادی: ۸ ایده برای طراحی فضای ورودی خانه، تاثیر اول، تیرآخر!
بر این اساس پیشنهاد ما برای شما این است که اگر در ساختمان های بزرگی زندگی می کنید فضای لابی را جدی بگیرید و با تهیه مبلمانی مدرن فضایی مناسب را مهیا کنید تا بتوانید در چنین شرایطی از مهمانان اینچنینی به خوبی پذیرایی کنید.
مطلب پیشنهادی: فنگ شویی ، ورودی خانه شما را متحول می کند!
این کار در مقیاس کوچکتر می تواند در ورودی اصلی واحد شما انجام شود. اگر ورودی واحد شما به شکلی طراحی شده که در هنگام ورود در آن فضا امکان دید به فضای خصوصی خانه نیست بدانید که خانه خوبی را انتخاب کرده اید. در غیر این صورت به شما پیشنهاد می کنم به کمک ابزار و وسایلی که در دسترس دارید فضایی نیمه محصور را به وجود بیاوردید. استفاده از یک نیمکت کوچک در این بخش خانه نیز می توان حکم سکوهای هشتی خانه های ایرانی را داشته باشد. البته می توانید در هنگام خروج برای راحت تر پوشیدن کفش هایتان نیز بر روی آن بنشینید.
مطلب پیشنهادی: ایده هایی خلاقانه برای داشتن ورودی هایی خیره کننده
هشتی ها نه تنها برای مهمانان کاربرد داشتن بلکه فضایی برای گردهم آیی ساکنان خانه هایی بودند که به وسیله این هشتی به یکدیگر متصل می شدند. اهالی آن خانه ها که با هم فامیل بودند و یا رابطه بسیار نزدیکی با هم داشتند برای دور هم نشینی ها، گپ زدن ها و یا به بهانه های مختلف در این فضا حضور پیدا می کردند. به این روش بود که هشتی نقش مهمی در برقراری و تعریف رابطه همسایگان ایفا می کرد. این خانواده ها تنها به دلیل حفظ حریم خصوصی در خانه های جدا از هم زندگی می کردند. لابی های ساختمان های مسکونی نیز می توانند با طراحی مناسب فضای گردهمایی، محیطی را برای همسایگان فراهم کنند تا بتوانند در تعامل و ارتباط با یکدیگر باشند. جلسه های عمومی همسایگان با هر موضوعی می تواند در این بخش از ساختمان برگزار شود.
بعضی از هشتی ها ساده بودند و فاقد هر گونه تزئینات! برخی دیگر پر نقش و نگار و دارای تزیینات معماری و گچبری و … . همچنین در بعضی از آنها، روزنی در سقف، نور را به داخل فضا می آورد و داخل آن را روشن می کرد. استفاده از این جزئیات هنرمندانه فضای هشتی را زیبا و خیال انگیز می کرد.
مهم نیست که فضای ورودی و لابی محل سکونت شما سقف گنبدی شکل و نورگیر های سقفی ندارد، تنها کافی است که با دقت و ظرافت تزئینات را وارد فضا کنید و بکوشید که این بخش از خانه از نور کافی برخوردار باشد.
ایده های بیشتر برای طراحی خانه تان به سبک ایرانی را در چیدانه دنبال کنید: پشتی، مبلمان راحت خانه ایرانی زیبایی هنر خوشنویسی در طراحی دکوراسیون ایرانی جذابیت دکوراسیون ایرانی با طرح و رنگ صنایع دستی خودنمایی گره چینی ایرانی در دکوراسیون خانه های امروزی
نویسنده: لاله داورپناه | تحریریه چیدانه