وقتی «محمدعلی امیرجاهد» سالنامه پارس (اولین سالنامه رسمی کشور) را منتشر می‌کرد یک خانه هزارمتری در 4 طبقه در خیابان گرگان امروزی داشت، اما وقتی این سالنامه در زمان رضاشاه توقیف شد، برای نجاتش تصمیمی گرفت که بهانه ساخت خانه‌موزه «دکتر معین و استاد امیرجاهد» را فراهم کرد و امروز پیش روی ماست.
امیرجاهد، موسیقیدان، تصنیف‌سرا و ناشر اولین سالنامه رسمی کشور به نام پارس، خانه خود را به قیمت 5 هزار تومان فروخت و به محله چهارصددستگاه نقل مکان کرد. سپس با همراهی برادرش کار کشیدن نقشه و ساخت خانه موردنظر این گزارش را شروع کرد تا بتواند با هزینه شخصی سالنامه معروفی را منتشر کند که در طول 28 سال متوالی ادامه یافت و سر زبان‌ها افتاد.
در زمان ازدواج دخترش (مهین پرنیان امیرجاهد) با محمد معین، خالق لغت‌نامه فارسی معین و اولین فارغ‌التحصیل دکترای ادبیات ایران، امیرجاهد به دلیل علاقه خاص به دامادش، پیشنهاد ساخت خانه آنها در مجاورت خانه خودش را می‌دهد و به همین دلیل امروزه از این خانه‌موزه با نام هردو این بزرگان یاد می‌شود.
هردو خانه مجاور یکدیگر در یک مساحت حدوداً یکسان در زمان پهلوی اما به 2سبک متفاوت ساخته شده است. خانه دکتر معین در ضلع شرقی و خانه استاد امیرجاهد در ضلع غربی در محله چهارصددستگاه منطقه14 قرار دارند.خانه استاد امیرجاهد قدیمی‌تر و به سبک معماری قرینه، با طاق ضربی و آجرچینی معماری ایرانی، دارای حیاط و حوض است و خانه دکتر محمد معین به همان سبک معماری ایرانی دارای بالکن و بهارخواب، حیاط و حوض، اما کمی مدرن‌تر ساخته شده است. به نظر می‌رسد اقدامی جز ادغام ساختمان‌ها چه در فضای حیاط و چه داخل ساختمان در زمان بازسازی آنها صورت نگرفته و اتاق‌خواب‌ها، پذیرایی و… اکنون نیز به همان شکل گذشته هستند، حتی در بخش پذیرایی که قسمت اصلی موزه محسوب می‌شود، مبلمان، میزکار، کتابخانه شخصی و دیگر لوازمی که چیده شده متعلق به خانواده معین و امیرجاهد است.
مشاهده بیشتر
.dimond{fill:#6285be;}
.gold{fill:#d9d9d8;}.cls-2{fill:#ffe07f;}.cls-3{fill:#f5bb22;}.cls-4{fill:none;stroke:#f5bb22;stroke-miterlimit:10;stroke-width:3px;}
سال 1384 این املاک توسط شهرداری خریداری شد. هردو خانه ادغام، مرمت و بازسازی شدند تا ضمن حفظ‌شان، به عنوان اثری تاریخی مورد استفاده قرار بگیرند. «مهدی مساح بیدگلی»، عضو هیئت مدیره مدرسان خانه موسیقی ایران و هیئت مدیره خانه‌موزه دکتر معین و استاد امیرجاهد، درباره تغییرات چند سال اخیر این خانه‌موزه اطلاعات کاملی دارد: «بین سال‌های 1385 تا 1392 این مکان با نام مرکز فرهنگی – هنری غدیر با دربرگیری کتابخانه عمومی، کلاس‌های آموزشی و تقویتی درسی مانند زبان، ریاضی و کامپیوتر و… فعالیت می‌کرد، اما از سال 1392 تاکنون با هدف گرامیداشت صاحبان خانه‌ها این مکان به بزرگ‌ترین مرکز تخصصی موسیقی، ادبیات و خوشنویسی در شرق تهران تبدیل شده و در سال 1398 به ثبت ملی هم رسید.»
با سکونت شخصیت‌های برجسته‌ای همچون استاد محمدعلی امیرجاهد و دکتر محمد معین در این خانه، معاشرت و رفت‌و آمد بزرگان و پیشکسوتان دورانشان، مثل «ابوالحسن صبا»، «محمدتقی بهار» و…، در این خانه طبیعی به نظر می‌رسد. بیدگلی با بیان این موضوع، بیشتر درباره وضعیت کنونی خانه‌ای که محل تردد بزرگان بوده حرف می‌زند: «اکنون این خانه در حوزه‌های تخصصی موسیقی، زیرنظر خانه موسیقی ایران فعالیت می‌کند. انجمن شعر و ادب زیرنظر مؤسسه دهخدا و دکتر مهدخت معین (فرزند دکتر معین و نوه استاد امیرجاهد) دایر است و در زمینه خوشنویسی زیرنظر شعبه امام علی(ع) انجمن خوشنویسان ایران فعالیت دارد.»
این خانه‌موزه ستاد نکوداشت هنرمندان پیشکسوت، دبیرخانه جشنواره سراسری موسیقی امیرجاهد (با 5دوره برگزاری) و محل فیلمبرداری فیلم‌ها و سریال‌های مختلف بوده که معروف‌ترین آنها سریال شهرزاد است. همچنین این خانه به عنوان سرای هنرمندان، محل رفت‌وآمد هنرمندان بزرگ و پیشکسوت ایران هم محسوب می‌شود. عضو هیئت مدیره خانه‌موزه دکتر معین و استاد امیرجاهد می‌گوید: «خانه‌موزه دکتر معین و استاد امیرجاهد همه‌روزه (به‌جز ایام تعطیل رسمی) از ساعت 9تا 21 قابل بازدید است و علاقه‌مندان در زمینه فعالیت‌های تخصصی این مجموعه می‌توانند علاوه بر مراجعه حضوری به نشانی خیابان پیروزی، میدان چهارصددستگاه، جنب بزرگراه امام علی(ع)، انتهای خیابان بایزید بسطامی، با مراجعه مجازی به وب‌سایت خانه‌موزه هم از خدمات این مرکز بهره‌مند شوند.»
منبع: همشهری آنلاین