“شهرک سینمایی غزالی" با نام جدید “شهرک سینمایی و تلویزیونی ایران"، مجموعه بزرگی در غرب‌تهران، بزرگراه شهیدلشکری است که در آن دکورهای خیابان‌ها و ساختمان‌های فیلم‌ها و سریال‌های ایرانی ساخته و نگهداری‌می‌شود. بیشتر دکورهای این شهرک، تهران قدیم در دوره رضاشاه و اوایل محمدرضاشاه را نشان می‌دهد که به‌همت علی حاتمی ساخته‌شد و در گذرزمان بخش‌هایی به آن اضافه‌شد. در این شهرک کنار تهران قدیم دکور شهر کوفه و اورشلیم هم ساخته‌شد که در سریال‌ها و فیلم‌های سینمایی زیادی استفاده شده‌است. با قدم‌زدن در این شهرک گویی به تاریخ سفرمی‌کنید. برای آشنایی با این شهرک و معماری بخش‌های مختلف آن با این مقاله از چیدانه همراه باشید…
سریال هزاردستان با مضمون تاریخ سیاسی معاصر ایران، طرح علی حاتمی، کارگردان معروف سینمای ایران و زنده‌یاد ولی‌الله خاکدان در اوایل دوره رضاشاه اتفاق افتاده‌بود. از جایی‌که این سریال شرایط جغرافیایی و شهری همان دوران را نیازداشت، طراحی و احداث شهرک سینمایی غزالی شروع‌شد.
ابتدا عکس‌های واقعی ساختمان‌ها، عمارت‌های دولتی، محله‌ها، خیابان‌ها و نوع پوشش شخصیت‌ها تهیه‌شد. سپس حاتمی در شهرک سینمایی ایتالیا به‌نام چینه‌چیتا باکمک نقاشی ایتالیایی، عکس‌ها و اسناد را اتودزد و تابلوهای کوچکی تهیه‌کرد، باکمک جانی کورتینا بهترین دکوراتور ایتالیایی نقشه شهرک را در مقیاس 1:100 ترسیم‌کرد و ماکت آن را به ایران آورد.
پس‌از بررسی اراضی کنار بزرگراه تهران-کرج، در زمینی به مساحت 10هکتار در اسفند سال 1358 احداث شهرک آغازشد. دکورهای مجموعه در سال 1362 به بهره‌برداری‌رسید، اما تاریخ رسمی افتتاح آن سال 1373 بود و به‌مرور گسترش یافت.
مشاهده بیشتر
شهرک سینمایی غزالی از مهم‌ترین مجموعه‌های سینمایی کشور محسوب‌می‌شود که فیلم‌ها و سریال‌های ایرانی زیادی در آن ساخته شده‌است. لوکیشن‌های این شهرک ازنظر تاریخی به سه دوره زیر تقسیم‌می‌شوند:
1- دکورها و بناهای دوره قبل از اسلام به مساحت 15 هزار مترمربع
2- دکورها و بناهای دوره بعد از اسلام به مساحت 35 هزار مترمربع
3- دکورها و بناهای دوره معاصر به مساحت 62 هزار مترمربع
فضایی با مساحت بیش از 5 هزار مترمربع و با معماری دوران قبل از اسلام از اصلی‌ترین لوکیشن‌های این شهرک که برای سریال مریم مقدس در سال 1378ساخته‌شد. این پروژه بخش‌هایی از شهر اورشلیم را بازسازی کرده که شامل خانه زکریا و مریم، کاخ هیرود، بازارچه و هیکل سلیمان می‌شود. ساختمان معبد اورشلیم بعدها برای سریال‌هایی چون بشارت منجی، ابراهیم خلیل‌الله، ستاره خضرا، مسافر زمان، اشک‌ها و لبخندها و راه‌آبی ابریشم هم مورد استفاده قرارگرفت.
این لوکیشن با معماری دوران قبل از اسلام، سال 270 پ.م را نشان‌می‌دهد و شامل بازارچه، کاخ دقیانوس، کلیسا، دوازده شهر و عمارت دادگاه بوده که برای سریال‌های مردان آنجلس و بشارت منجی مورد استفاده قرارگرفت.
این لوکیشن با مساحت حدود 62هزار مترمربع، با معماری دوران بعد از اسلام در سال 1371 برای سریال امام‌علی ساخته‌شد. این مجموعه برای سریال‌هایی چون ولایت عشق، تنهاترین سردار، طفلان مسلم، آخرین دعوت، ناسپاس و برنامه‌های مناسبتی هم به‌کاررفت. نماهایی از باشتین و سبزوار نیز در این محل به نمایش گذاشته شده‌است.
این فضا که از اصلی‌ترین لوکیشن‌های این شهرک است با مساحتی حدود 4هزار مترمربع و با معماری دوره معاصر برای سریال هزاردستان در سال 1358 ساخته‌شد. این خیابان از قدیمی‌ترین، پررفت‌وآمدترین و خاطره‌انگزترین خیابان‌های تهران قدیم محسوب‌می‌شود. این مجموعه برای سریال‌هایی چون در چشم باد، کلاه پهلوی، سرزمین کهن، جهان پهلوان تختی، شب دهم، مدار صفردرجه، کیف انگلیسی، معمای شاه، قبله عالم، شهرزاد، شبکه مخفی زنان و شب‌های برره نیز به‌کار رفت.
این لوکیشن با مساحتی حدود هزار مترمربع با معماری دوره معاصر از دو بخش رستوران و چایخانه‌سنتی تشکیل می‌شود. این مجموعه در سال 1359 برای سریال هزاردستان استفاده شد و در حال‌حاضر به‌صورت اجاره در اختیار بخش خصوصی قرار گرفته‌است.
لوکیشن سینما تابان با معماری دوره معاصر نبش خیابان لاله‌زار واقع‌شده و از بناهای مهم سریال هزاردستان محسوب‌می‌شود. این‌بنا از اولین سینماهای تهران بوده که اولین فیلم ناطق ایرانی به نام دختر لر ساخته عبدالحسین سپنتا، در آن اکران‌شد.
این لوکیشن با مساحت حدود 2هزار مترمربع و با معماری دوره معاصر برای فیلم جهان‌پهلوان تختی به‌عنوان کوچه‌ای در دل خیابان لاله‌زار در سال 1374 ساخته‌شد. این مجموعه برای بسیاری از پروژه‌های معاصر و تهران قدیم نیز استفاده شده‌است.
این فضا با مساحتی حدود 7هزار مترمربع و با معماری دوره معاصر برای سریال کلاه پهلوی در سال 1384 ساخته‌شد و به‌دلیل ادامه فعالیت، این پروژه تا امروز برای پروژه دیگری استفاده نشده‌است.
این لوکیشن با مساحتی حدود 20هزار مترمربع و با معماری دوره معاصر در دو بخش میدان بهارستان و محله‌های قدیم تهران به روش فنی و صنعتی برای سریال سرزمین کهن در سال 1386 ساخته‌شد. به‌دلیل ادامه فعالیت پروژه لوکیشن آن هم تا امروز برای پروژه دیگری استفاده نشده‌است.
این لوکیشن با مساحتی حدود 10هزار مترمربع و با معماری دوره معاصر برای سریال تبریز در مه در سال 1389 با تغییر دکورهای سریال نردبام آسمان ساخته‌شد که شهر و بازار تبریز را نشان می‌دهد. به‌دلیل ادامه این پروژه هم تابه‌حال برای پروژه دیگری به‌کار نرفته‌است.
این فضا با مساحت حدود 2هزار مترمربع و با معماری دوران دفاع مقدس برای سریال همچون سرو در سال 1389 ساخته‌شد. این لوکیشن هم تا امروز برای پروژه دیگری به‌کار نرفته‌است.
این لوکیشن با مساحتی حدود 1500 مترمربع و با معماری دوره معاصر در سال 1380 به صورت نیمه تمام ساخته شد. البته به‌دلیل عدم رعایت اصول فنی بهره‌برداری از آن ممکن نشد و براساس نظر کارشناسان تخریب‌شد.
این لوکیشن با مساحت حدود 950 مترمربع در سال 1386، برای نصب بخشی از دکور سریال‌های یوسف و شیخ بهایی ساخته‌شد. دکور سریال شیخ بهایی که در سریال کیمیاگر و تبریز در مه نیز استفاده‌شد، امروز کاربری خاصی ندارد و قراراست دکورهای داخل آن جمع‌آوری شده و به‌عنوان فضایی سرپوشیده دراختیار برنامه‌سازان برای نصب دکور و ضبط برنامه قرارگیرد.
جذابیت‌های شهرک سینمایی غزالی شامل: فروشگاه‌ها، غرفه‌های لباس بازیگران فیلم‌های تاریخی که می‌توان پوشید و با لوکیشن‌ها عکس‌گرفت، کالسکه و خودروهای قدیمی که می‌توان با آن‌ها در تهران‌قدیم دورزد، کافه‌ها و رستوران‌های نوستالژی شهرک سینمایی غزالی چون رستوران و چای‌خانه گراندهتل که می‌توان برای صرف‌غذا به آن‌ها رفت. اابته مشکلاتی چون نبودن نگهبان در لوکیشن‌ها، خطر ریزش بخش‌های فرسوده، کثیفی لوکیشن‌ها و نبود بروشور و تابلوهای راهنما، بازدید از شهرک را به‌چالش می‌کشند.