علاقه‌مندان به گل و گیاه همیشه به‌دنبال راهی برای زیباتر کردن دکوراسیون داخلی منزل خود، با گیاهان هستند. گل‌خزه نام یک گیاه خاص نیست در واقع نوعی روش نگهداری از گیاه است که در آن نیازی به گلدان نیست و گیاه در بستری توپی شکل زندگی می‌کند. امروزه گل‌خزه به‌دلیل شکل متفاوت کروی، زیبایی و اشغال نکردن فضای زیاد، نظر طرفداران زیادی را به خود جلب کرده است. این مطلب از چیدانه به معرفی گل‌خزه، تاریخچه و چگونگی ساخت آن، انواع گیاهان مناسب، روش نگهداری و مزایای گل‌خزه می‌پردازد. با ما همراه باشید…
گل‌خزه در واقع معادل فارسی لغت کوکداماست و کوکداما واژه‌ای ژاپنی بوده که از دو کلمه koke به معنی خزه و damas به معنی توپ کوچک گرفته شده است. در واقع کوکداما هنری باارزش و یک روش باغبانی بوده که که اولین بار در قرن 17 میلادی در ژاپن انجام شد. در این روش ریشه‌های گیاه با خاک مخصوص در خزه به شکل کروی پیچیده شده، با نخ بسته و معمولا آویزان می‌شود.
گل‌خزه مانند یک گلدان عمل کرده که شکستنی نیست و تمام مواد غذایی مورد نیاز گیاه را تامین می‌کند. می‌توان با استفاده از این روش، گیاه را از سقف آویزان کرد و گلدان معلق داشت. گل‌خزه معمولا با الیافی چون کنف یا نخ در رنگ‌های متفاوت پیچیده می‌شود و نما و جلوه زیبایی به‌خود می‌گیرد.
تقریبا تمام گیاهان آپارتمانی را می‌توان به شکل گل‌خزه درست کرد. گیاهانی که نیاز به فضای کمی برای ریشه، رشد نسبتا آرام، نیاز کمتر به هرس و آب زیاد دارند بهترین گزینه برای گل‌خزه هستند. برای گل‌خزه از گیاهانی که سازگار با شرایط نور، رطوبت و دمای منزل شما هستند انتخاب کنید تا شاداب و سرزنده بمانند. به‌طور کلی گیاهانی که ماندگاری و مقاومت بالایی در برابر تغییرات آب و هوایی دارند چون نخل شامادورا، ساکولنت‌ها، سانسوریا، پتوس، برگ انجیری، اسپاتی‌فیلوم، قاشقی و دراسنا برای گل‌خزه مناسب‌ترند.
گل‌خزه در واقع یک روش خلاقانه برای چیدمان گیاهان است. می‌توان در خانه با تهیه وسایل مورد نیاز گل‌خزه را به روش سنتی ساخت و از زیبایی آن در دکوراسیون منزل لذت برد.
خاک باغچه:این خاک با افزودن مواد مغذی و قابلیتش در مدیریت آب، باعث بهبود کیفیت ترکیب خاک گل‌خزه می‌شود.
خاک بونسای:خاک بونسای به‌دلیل توانایی بالا در حفظ آب، رطوبت لازم برای شادابی گل‌خزه را فراهم می‌کند.
خزه: لایه‌های صاف و نازک خزه دور ریشه‌های گیاه پیچیده شده تا ریشه هنگام فشار آسیب نبیند.
خزه اسفنجی: باید ریشه‌های گیاه گل‌خزه را مانند خاک بونسای با خزه اسفنجی بپوشانید تا رطوبت لازم حفظ شود. باید خزه‌ها سبز و نرم باشد، قبل از استفاده در آب حسابی مرطوب شود و به اندازه کافی خزه برای پوشاندن ریشه‌های گیاه به‌کار رود.
گیاه مناسب: گیاهانی که ریشه‌های توپی شکل کوچک دارند بهترین گیاهان برای گل‌خزه هستند. البته با این روش و وجود نور کافی و نگهداری مناسب بیشتر گیاهان، شاداب رشد می‌کنند.
نخ نامرئی یا نخ خیاطی: از این نخ برای وصل کردن و ثابت کردن خزه به دور توپ گل‌خزه استفاده می‌شود.
نخ کنف یا نخ‌های تزیینی برای بافتن و تزیین گل‌خزه استفاده می‌شود.
ظرف آب: با استفاده از آب چسبندگی لازم هنگام توپی کردن خاک ایجاد می‌شود.
قیچی: برای چیدن و بریدن نخ و ریسمان به قیچی یا یک چاقوی تیز احتیاج دارید.
کود گیاهی: اضافه کردن کود گیاهی مناسب به خاک که بیشتر نقش تقویت کننده را دارد به گل‌خزه کمک می‌کند تا مواد مغذی برای رشد گیاه در زمان طولانی را داشته باشد.
برای ساخت گل‌خزه در خانه با گیاهان موجود باید پس از تهیه لوازم مورد نیاز به ترتیب زیر عمل کرد:
گیاه مورد نظر را از گلدان بیرون آورده، به آرامی با انگشتان خود خاک را از اطراف ریشه پاک کنید و گیاهان با ریشه‌های بسیار خوب را به روش غرقاب برای از بین بردن خاک بشویید. ریشه و برگ‌های گیاه را با دقت بررسی کنید که آفت نداشته باشد.
ابتدا خزه‌های اسفنجی را ر آب بخوابانید تا مرطوب شوند، سپس آنها را از آب خارج کنید. خزه را به‌صورت حلقه‌ای فشار دهید تا تمام آب اضافی آن خارج شود، سپس آنها را به دور ریشه‌ها پیچیده و با نخ ببندید. به اندازه کافی خزه برای احاطه کردن ریشه‌ها استفاده کنید.
البته ترکیب خاک گیاهان با یکدیگر متفاوت است و نمیتوان از یک ترکیب خاک برای تمام گل‌خزه‌ها استفاده کرد، ولی ترکیب خاک مناسب گل‌خزه ساکولنت‌ها به این شکل می‌باشد:
4 فنجای خاک باغچه، 1 فنجان کود گیاهی، 1 فنجان خاک بونسای و 1 فنجان آب را ترکیب کنید.
با ترکیب خاکی، یک توپ خاکی به‌اندازه کافی بزرگ در اطراف ریشه‌های پیچیده شده در خزه درست کنید. اگر برای نگهداشتن خاک‌ها کنار یکدیگر با مشکل مواجه شدید، خاک و آب بیشتری اضافه کنید. تا جایی که خاک به‌خوبی ریشه‌های گیاه را در خود جای دهد.
خزه‌های نازک را اطراف خاک پیچیده و با نخ آنها را ببندید.
می‌توان برای زیبایی بیشتر گل‌خزه، اطراف توپ آماده شده را کنف بپیچید تا گلدان کنف پیچ شده‌ای با ظاهری شیک و زیبا داشته باشید.
بیشتر گیاهان خانگی به رطوبت و نور آفتاب غیرمستقیم نیاز دارند. گل‌خزه را در جایی قرار دهید که بهترین شرایط را برای نیازهای گیاه داشته باشد.
اگه به نظر شما ساخت گل‌خزه کار مشکلی بوده و خرید گل‌خزه کم دردسرتر است، می‌توان انواع مختلف گل‌خزه را با قیمت های مناسب به‌طور حضوری یا آنلاین خریداری کنید.
نگهداری گل‌خزه به مراقبت‌های خاصی نیاز ندارد. دو شرط کلی برای نگهداری هر گل‌خزه لازم است که در ادامه بیان می‌شود:
به‌طور کلی فضای سایه روشن به دور از تابش نور مستقیم آفتاب برای گل‌خزه مناسب است. اما میزان نور مورد نیاز گل‌خزه باید با توجه به نوع گیاه آن فراهم شود. مقدار نور مورد نیاز برای گیاهان مختلف، متفاوت است. گل‌خزه‌های با گیاهان دوست‌دار نور را می‌توان پشت پنجره آویزان کرده و گیاهانی که به نور کم تری احتیاج دارند را در فضای داخل اتاق قرار داد.
هنگامی‌که توپ گل‌خزه سبک می‌شود نشانه‌ی آن است که گیاه تشنه بوده و زمان آبیاری آن فرا رسیده است. البته نوع و تعداد دفعات آبیاری این گیاه بسته به فصل سال متفاوت خواهد بود، در فصول گرم به آبیاری بیشتر و در فصول سرد به آبیاری کمتری نیاز دارد. اندازه و نوع گیاه، مقدار نور و دمای اتاق نیز بر اندازه و زمان آبیاری تاثیر گذار خواهد بود.
آبیاری بیشتر از حد گلدان گل‌خزه موجب سیاه شدن ساقه‌های گیاه از پایین، زرد شدن و ریختن برگ‌ها یا نرمی بیشتر از اندازه خاک می‌شود. آبیاری کم نیز موجب قهوه‌ای شدن برگ‌ها، خشک شدن نوک برگ‌ها و پژمردن گیاه می‌شود. پس تنها هنگامی که توپ گل‌خزه سبک شد اقدام به آبیاری نمایید.
برای آبیاری گل‌خزه، توپ آن را درون یک ظرف آب قرار میدهیم، بطوری‌که تمام توپ گل‌خزه به زیر آب رود، آن‌وقت حباب‌هایی از بالای توپ خارج می‌شود که نشان‌دهنده‌ی جذب آب توسط گل‌خزه است. پس از حدود ۵ دقیقه، حباب‌ها از بین می‌روند، یعنی گل‌خزه کاملا سیراب شده است.
گیاه را مرتب چک کنید اگر برگ مرده یا زرد شده مشاهده کردید حتما با قیچی باغبانی آن را ببرید تا مواد مغذی داخل گل‌خزه هدر نرود. اگر زرد شدن برگ‌ها مداوم یا تعداد برگ‌های زرد شده زیاد باشد ممکن است مشکل از آبیاری نامناسب باشد.
گل‌خزه نباید در مجاورت گرما، تهویه و جریان باد شدید قرار گیرد چراکه این‌ها باعث خشک شدن توپ شده و گیاه آسیب می‌بیند. برای حفظ رطوبت محیط در روزهای گرم سال، می‌توان آب را اطراف گیاه اسپری کرد و تا حد امکان روی خود گیاه آب اسپری نکرد.
در ماه‌های اولیه مواد مغذی خاک کوکداما برای تغذیه گیاه کافی است و به کود نیازی ندارد، اما پس از ۶ ماه، اگر گیاه رشد مورد انتظار را نداشت چنانچه در فصل خواب گیاه یعنی پاییز و زمستان نبودید میتوانید از کود سه بیست ماهی یک مرتبه بصورت مایع در آب آبیاری گل‌خزه، استفاده نمایید. بیش از اندازه به گل‌خزه کود ندهید تا باعث سوختن و از بین رفتن گیاه نشوید.
به‌مرور زمان گیاهان داخل گل‌خزه رشد کرده و ریشه‌هایشان بزرگتر می‌شود. در این صورت باید گل‌خزه را تعویض کرده و گل‌خزه‌ی جدید و بزرگتری درست کرد. برای بیشتر گیاهان، تعویض گل‌خزه پس از یکسال خواهد بود. بهتر است برای گیاه رشد کرده، گل‌خزه‌ی بزرگتر درست کرد، اما اگر امکان تعویض گل‌خزه نیست می‌توان گیاه را در گلدان قرار داد تا به حیات خود ادامه دهد.
گل‌خزه مزایای بسیاری دارد؛
نگهداری آسان
زیبایی و جذاب بودن آن
صرفه‌جویی در مصرف آب
تمیزی و پراکنده نشدن خاک در محیط
اشغال فضای کم و امکان آویز کردن از هرجایی
و ….
گل‌خزه یک سبک نگهداری گیاه است که نیازی به گلدان یا تعویض گلدان و فضای زیاد ندارد و ریشه آن در پیت ماس رشد می‌کند. می‌توان آن را روی میز قرار داد یا در صورت نداشتن فضای کافی آن را گوشه اتاق آویزان کرد. برای نگهداری گل‌خزه باید گیاه داخل آن را شناخت و شرایط نگهداری از آن را دانست تا بتوان مدت زمان زیادی از آن مراقبت کرد و از زیبایی‌اش لذت برد. شما هم اگر به این گلدان کنف پیچ شده علاقمند شدید میتوانید با کمک این مطلب آن را خودتان در خانه بسازید یا با کمک کارشناسان چیدانه برای خرید گل‌خزه اقدام کنید.