گذر زمان خیلی چیزها را تغییر میدهد. روزگاری قد خانهها از قامت درختان فراتر نمیرفت اما حالا کمتر خانهای را میبینید که از درختان مقابلش کوتاهتر باشد. حالا خیلی چیزها عوض شده ولی تغییراتی هستند که گاه حسرتبرانگیز به نظر میآیند.
شاید شما هم در وبگردیها یا شبکههای اجتماعی به تصاویر قبل و بعد برخی شهرهای بزرگ و شناختهشده برخورده باشید. در همین ارتباط دو قاب از تهران و دبی در این روزها بیش از پیش خبرساز شده.
در تصویر نخست، روند ساخت میدان آزادی تهران و میدان ساعت دبی که با فاصله زمانی ده سال از هم ساخته شدند را مشاهده میکنیم. زمانی که نماد زیبای تهران در سال 1970 ساخته میشده، دبی حتی به یک شهر عادی هم شباهت نداشته.
در تصویر دوم اما میبینیم که دبی به شهر آسمانخراشهای بیپایان بدل شده و تهران حالا با همان یک «برج میلاد»ش خودنمایی میکند! به هر حال این جاماندگی را به راحتی نمیتوان هضم کرد.
در چهاردهم شهریور 1345 فراخوان یک مسابقه معماری در روزنامهها درج شد و از معماران دعوت شد که طرحهای خود را ارسال کنند.
طرح «حسین امانت» که در آن زمان 24 سال سن داشت و فارغالتحصیل دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران در رشته معماری بود، برنده مسابقه شد که نتیجه آن «برج آزادی» کنونی است.
او با اشاره به وجود مشکلات مالی و اجرایی برای ساخت برج آزادی که ناشی از ابعاد بزرگ این پروژه بود، ادامه میدهد: «یکی از مشکلات مهم، انتخاب پیمانکاری بود که از عهده این کار برآید. نهایتا شرکت «مَپ» به مدیریت «محمد پورفتحی» برای این کار انتخاب و عملیات ساخت برج از اردیبهشتماه 1348 آغاز شد که تا مهر 1350 طول کشید.
نهایتا برج آزادی با یک کار شبانهروزی فشرده، آماده بهرهبرداری شد و در ساعت شش و نیم بعدازظهر روز شنبه، 24 مهرماه 1350 با حضور سه هزار مهمان داخلی و خارجی، شامل روسای کشورهای خارجی، سفرای خارجی مقیم تهران، روسای دانشگاههای کشور، مقامات لشکری و کشوری و خبرنگاران افتتاح شد.»
معماری برج آزادی تلفیقی از معماری دوران هخامنشی، ساسانی و دوره اسلامی است. این بنا دربرگیرنده چهار طبقه، چهار آسانسور، دو راه پله و 286 پلکان است. در محوطه زیرین برج شهیاد چندین سالن نمایش، نگارخانه، کتابخانه، موزه و دیگر فضاهای کاربردی قرار دارد. امروزه گالری و سالن نمایش در این برج وجود دارد. طول این بنا 63 متر، ارتفاع آن از سطح زمین 45 و ارتفاع از کف موزه 5 متر است. گفته میشود در ساخت برج شهیاد (آزادی کنونی) چهل و شش هزار قطعه سنگ بریده، پرداخت شده و به کار رفتهاست.
حسین امانت میگوید: این بنا به گذشتههای درخشان تاریخ ایران نظر دارد؛ به دورانی که ایران در ادبیات، هنر، معماری، صنایع دستی، علوم مختلف و چیزهای دیگر سرآمد بود. من میخواستم جمعبندی خود از اینها را ارائه کنم تا اگر کسی از خارج وارد ایران میشود یا حتی مردم ایران بدانند که این اثر به کجا و به کدام فرهنگ مربوط است.