رشت که دیگر نیازی به معرفی ندارد! شهری سرسبز و زیبا در قلب استان گیلان که فرهنگ و تاریخش شهرت جهانی دارد و آوازه غذاهای محلی‌اش به گوش کشورهای دنیا رسیده است. چند سالیست بسیاری از کلان‌شهرهای ایران همچون اصفهان، شیراز، مشهد و غیره با هدف حفظ هویت فرهنگی تاریخی‌شان، تلاش می‌کنند با انتخاب یک روز در تقویم به نام شهرها و اجرای ویژه برنامه‌های مختلف، فرهنگ هر شهر را معرفی کنند و باعث مشارکت هرچه بیشتر شهروندان در امور شهر شوند. شهر رشت نیز اخیراً به این امر پیوسته و چند سالیست تاریخ 12 دی ماه را به عنوان روز بزرگداشت رشت اعلام کرده است. در ادامه همراه ما باشید تا با این شهر زیبا و رویایی بیشتر آشنا شوید.
رشت یکی از کلان‌شهرهای ایران و از نخستین شهرهای کشور به حساب می‌آید، که به دلیل قدمت تاریخ بسیاری که دارد، روز 12 دی را به نام آن، یعنی “روز رشت" در تقویم نام‌گذاری کرده‌اند.
جالب است بدانید که قدمت این رزو برخلاف خود شهر چندان زیاد نیست. در زمستان سال 94 پس از برگزاری نشت‌های مختلف با مفاخر، نخبگان و با انتشار فراخوان عمومی که همراه با دریافت نظر شهروندان این شهر بود، سرانجام 12 دی ماه به نام روز رشت نام‌گذاری شد. 457 سال پیش در چنین روزی، طبق فرمان شاه طهماسب صفوی، رشت به عنوان مرکز سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی استان گیلان انتخاب شده بود.
دارالحکومه ی رشت، 1287 شمسی (1908 میلادی)
مشاهده بیشتر
سربازخانه ی گیلان، احتمالا سال های پایانی حکومت قاجار
خیابان شاهپور، رشت، 1313 شمسی (1934 میلادی)
خیابان سعدی، رشت، 1314 شمسی (1935 میلادی)
ساختمان شهرداری، هتل ساوی، و سینمای مایاک، 1328 (1949 میلادی)
ساختمان پست و تلگراف، 1336 (1958 میلادی)
میدان شهرداری، 1336 (1958 میلادی)
نام قدیمی رشت دارالمرز یا دارالامان بوده است که قبل از این دو به آن بیه می‌گفتند. بیه در لغت نامه‌ها، رود یا محل تلاقی بین دو رود خانه معنی شده است و چنین به نظر می‌رسد که دلیل این نام گذاری قرار گرفتن آن در میان 2 رودخانه‌ی گوهررود و سیاه رود است که در نقش حفاظ و دیوار شهر محسوب می گردیده است.
نقشهٔ گیلان در سال 1818 میلادی. نام رشت به عنوان مرکز و سایر شهرهای گیلان در آن نمایان است.
ایجاد بنای اولیه ی شهر رشت به احتمال زیاد به قبل از دوره ی ورود اسلام و به دوره ی ساسانیان باز می گردد. در واقع بنا بر روایت دیگری این ناحیه در گذشته ی دور، زیر آب های دریای خزر قرار گرفته بود. البته به تدریج و بر اثر رسوب زیاد و تبخیر آب، اراضی استان گیلان و ناحیه ای که امروزه به نام رشت معروف است از آب خارج شدند. این ناحیه چون دارای منابع طبیعی مانند جنگل و زمین های مناسب کشاورزی بوده است، به سرعت از طرف مردم انتخاب شد و در ادامه به صورت دهکده ای درآمده و قابل سکونت شده است.
شهر رشت با توجه به قدمت دیرینهٔ خود جایگاه بناهای تاریخی بسیاری است از جمله مهم‌ترین آن‌ها میدان شهرداری رشت است که شامل ساختمان شهرداری و برج ساعت آن که نماد شهر رشت می‌باشد و نیز موزه پست و ساختمان قدیمی هتل ایران است. مجموعه بناهای میدان شهرداری رشت در اوایل سلطنت رضا شاه پهلوی (1304–1320 ه.ش) احداث شده‌است. برج ساعت شهرداری که نماد شهر رشت محسوب می‌شود، به هنگام وقوع زلزله مهیب و ویرانگر گیلان در سال 1369 ویران شده بود که چندی بعد به صورت سابق بازسازی گردید. از دیگر بناهای تاریخی عبارتند از:
مسجد سفید از قدیمی ترین مساجد شهر رشت محسوب می شود. خانه ی ابریشمچی، خانه ی قدیری و خانه ی میرزا کوچک خان از جمله ی خانه های تاریخی رشت هستند. پارک جنگلی سراوان، دریاچه ی سقالکسار و تالاب عینک نیز از جمله جاذبه های طبیعی و دیدنی شهر رشت می باشد. گلدوجی، گلیم، سفالگری، بامبو بافی، رشتی دوزی و حصیر بافی از صنایع دستی این شهر غنی است.
شهر رشت تاریخی پر فراز و نشیب دارد و خیلی از مورخان در برهه‌ای از تاریخ آن را دروازه اروپا می‌نامیدند. از این رو می‌توان شهر رشت را نیز شهر اولین‌ها دانست چرا که بسیاری از مظاهر مدرنیته و امکانات بین‌المللی، قرن اخیر در رشت ظهور یافت. در ادامه به برخی از اولین‌های رشت می‌پردازیم:
در آغاز سال 1304 خورشیدی که هنوز اهمیت موسسات اقتصادی و عوامل بازرگانی در شئون اداری و زندگی اجتماعی ایران احساس نمی‌شد، ایجاد نخستین موسسه بانکی کشور طرح‌ریزی شد و مامورین اجرای این فرمان با تشکیل شورایی از افراد بینا و آگاه موفق شدند در چند مغازه واقع در خیابان سپه نخستین بانک ایرانی را در اردیبهشت سال 1304 افتتاح نمایند.
بنای شاخص آن با معماری‌ای به سبک اروپای شرقی، هم اکنون در مجاورت میدان شهرداری رشت قابل بازدید است. فکر تاسیس این کتابخانه ملی در سال 1306 توسط محمد علی تربیت، رئیس اداره فرهنگ گیلان، در زمین اهدایی شهرداری رشت به این اداره مطرح شد. در روز 16 آذر سال 1306 جمعیتی به نام نشر معارف گیلان که هدف آن ساخت کتابخانه ملی بود تشکیل شد و سرانجام در روز پنجشنبه 19 مهر 1313 هم‌زمان با جشن هزاره فردوسی کتابخانهٔ یاد شده، گشایش یافت.این کتابخانه اولین کتابخانه‌ای است که لفظ “کتابخانه ملی"برای آن استفاده گردید و بنای آن هم‌زمان با ساخت و ساز یک سلسله ابنیه اداری و عام‌المنفعه در شمال ایران و دورهٔ پهلوی اول انجام گرفت.
و سپس فردی به نام معین التجار (از بازرگانان سرشناس آن زمان) آن را خریداری نمود و به تهران آورد. به مرور زمان و با توجه به میزان کرایه، سودآوری و زیر ساخت‌های حمل و نقل توجیه اقتصادی آن رد شد و به همین دلیل اتوبوس به کار گرفته شده به یک تاجر ایرانی به نام (معین التجار) فروخته شد.
که در سال 1848 میلادی مسیرش از این شهر به بندر پیربازار و بندر انزلی می‌رسید که 12 کیلومتر از این مسیر تا اواسط دوره رضاشاه همچنان مورد استفاده بوده است. شاید برایتان جالب باشد بدانید که بقایای این مسیر هنوز در مسیر رشت به پیربازار وجود دارد و یک لوکوموتیو بخار در محوطه اداره کل بنادر استان گیلان نیز نگهداری می‌شود.
رشت سومین شهر ایران بود که در آن مدرسه نوین ساخته شد. نخستین مدرسه جدید در گیلان در سال 1314 ه.ق در زمان حکومت شعاع السلطنه در گیلان آغاز به کار کرد. در این مدرسه درس‌هایی مانند: زبان فرانسه، روسی، صرف و نحو، کلیات سعدی و قرائت قرآن تدریس می‌شد. پس از تاسیس نخستین مدرسه به سبک جدید مدارس دیگری نیز از سوی افراد و انجمنهای مختلف تأسیس گردید. نخستین مدرسه دخترانه به نام «شمسیه» در سال 1327 ه.ق (یعنی پس از گذشت سیزده سال از تأسیس اولین مدرسه پسرانه) به کوشش شیخ علی طالقانی (تنها) تاسیس گردید.
میدان شهرداری از جمله‌ی مهم‌ترین آثار تاریخی رشت است است که شامل ساختمان شهرداری و برج ساعت است و به نماد شهر رشت نامیده می‌شود.
رشت را خیلی‌ها به شب‌زنده‌دار بودن اهالی‌اش می‌شناسند. محال است ساعت 1 بامداد به میدان شهرداری رشت بروید و پیر و جوان را که در حال گپ و گفت و خوش‌و‌بش نبینید! برخلاف بسیاری از شهرهای ایران که با فرا رسیدن شب مغازه‌ها تعطیل می‌شوند، در این شهر مغازه‌ها اغلب تا پاسی از شب بازند و پذیرای مردم هستند.
علاوه بر سر زدن به جاهای دیدنی رشت، یکی از تفریحاتی که در شب‌های رشت می‌توانید داشته باشید، شکم گردی است؛ آن هم در حوالی مرکز شهر و میدان شهرداری! در این میدان معروف، غذا فروشی‌ها، چای‌فروشی‌ها و کبابی‌های سیار زیادی می‌بینید که در بین مردم شهر و همه اقشار طرفداران زیادی دارد و قدمت برخی از این کبابی‌ها حتی به چند ده سال پیش نیز می‌رسد. پیشنهاد می‌کنیم در سفر به رشت لذت امتحان کردن کباب و جگرهای میدان شهرداری را در شب‌های خنک و پرنشاط این میدان از دست ندهید. نمای زیبای میدان و بنای شهرداری و نورپردازی در شب حال و هوایی سرشار از آرامش و نشاط به همراه دارد. پیاده راه علم الهدی در ضلع غربی این میدان که به سبزه میدان می‌رسد نیز با داشتن بستنی‌فروشی‌ها و آبمیوه فروشی‌های متنوع، می‌تواند لذت قدم زدن در آن را دوچندان کند. خرید کردن نیز از دیگر تفریحاتیست که می‌توانید قسمتی از وقتتان را به آن اختصاص دهید.
این شهر در پذیرش گردشگر و میهمان رتبه سوم را در بین تمام شهرهای کشور داراست. چنان‌که جمعیت این شهر در تعطیلات و ماه‌های گردشگری سال بالغ بر دو میلیون نفر، یعنی بیش از دو برابر جمعیت ثابت است. رشت فشرده‌ترین شهر ایران به لحاظ نسبت جمعیت به وسعت است و از لحاظ نسبت جمعیت در روز و شب نیز رتبه نخست کشور را دارد.
این شهر در سال 2015 به شبکه شهرهای خلاق جهان به عنوان شهر خلاق خوراک‌شناسی زیر نظر یونسکو پیوست.
براساس استانداردهای یونسکو شهر خلاق، شهری است که از نوآوری و توانمندی‌های شهروندان در توسعه پایدار شهری استفاده می‌کند. رشت تنها شهر ایران به همراه 18 شهر دیگر جهان است که در زمینه خوراک‌شناسی در یونسکو ثبت شد. امروزه شهر رشت یکی از قطب‌های کشاورزی و گردشگری در سطح کشور محسوب می‌شود. رشت یکی از قطب‌های تولید برنج ایران، تولید کنندهٔ بزرگ فولاد و قطب تولید نانو داروهای ضد سرطان کشور یکی از مهم‌ترین شهرهای ایران است.
روز رشت برابر با 12 دی ماه، روزی که رشت در 457 سال پیش به عنوان مرکز سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی استان گیلان انتخاب شده است. این شهر به شهر باران‌های نقره‌ای، شهر شب‌های بیدار، شهر خانه‌هایی با سقف‌های شیروانی و شهر اولین‌های ایران معروف است.در این مقاله به آشنایی با شهر رشت و 12 دی؛ روز رشت شهر زیبا و رویایی پرداختیم .
مطالب بیشتر :