بناهای قدیمی منشا احساسات مردمی‌ست که خاطرات خود را در این چارچوب زندگی کرده‌اند. زمانی که ارتفاع خانه‌ها از درختان کوتاه‌تر بود و قد و قواره خوشی‌هایمان به بلندای آسمان بود. حالا در طرحی نو از احیای این اماکن، بر آن شده‌ایم قصه یک محیط با اصالت در شهر مهاباد را شرح دهیم.
.jabeh_embed_frame{position:relative; overflow: hidden; padding-top: 56.25%;} .jabeh_embed_frame iframe {position:absolute;top:0;left:0;width:100%; height:100%;border:none; min-height: 100% !important;}
مجموعه فرهنگی – هنری خانه 1330 در شهر کردنشین مهاباد از خانه‌ای با قدمت بیش از 70سال و با مساحت تقریبی 200 متر‌مربع، آغاز شد. این خانه تا پیش ازین با کاربری مسکونی به حیات خود ادامه می‌داد و سابقه متفاوتی در پیشینه خود دارد، بخشی از ساختمان قدیمی 70 سال پیش ساخته شده است اما در مراحل بازسازی، سرنخ‌هایی پیدا شده است که نشان می‌دهد خشت‌های موجود در برخی دیوارها مربوط به بیش از 100 سال است. طی بیش از هفت دهه گذشته، با توجه به تغییر شیوه زندگی، مالکان به منظور برآوردن نیازهای خود برخی از قسمت‌ها را از ساختمان حذف یا اضافه کردند. کاربری جدید خانه جهت حفظ بنا و خلق فضایی جدید، برای گسترش فرهنگ و هنر کردستان با حمایت و سرمایه گذاری بخش خصوصی که توسط یک خانم راهبری می‌شود بار دیگر پا به عرصه حیات گذاشته است.
مطالب مرتبط: بازسازی مدرن خانه، پروژه خانه سفید نانسی
نقطه قوت پروژه خانه 1330، تقسیم‌بندی خلاقانه فضاها و تعریف کاربری‌ها در روند طراحی بود تا فضاها تعریفی جدید و متفاوت از گذشته خود داشته باشند. به عنوان مثال، ژیرخان که در دوران‌های گذشته، در فصل زمستان کاربری و جنبه‌ی سکونت داشته و با گذر زمان تغییر کاربری داده و تبدیل به انبار شده بود اکنون با افزایش ارتفاع به عنوان فضای اصلی گالری احیا شد. تمام المان‌هایی که از بنا حذف (مانند انبار) یا اضافه شده است (مثل سایبان و پله ها) صرفاً به عنوان تسهیل در استفاده بهینه از فضا و یا جهت پاسخ به شرایط اقلیمی و کنترل و هدایت نزولات جوی بوده است. کاربری‌ها باید متنوع و ناهمگن می‌بود تا ترکیبی از عملکردهای متنوع را ایجاد کند و پاسخگوی نیازهای امروز این منطقه باشند. بنابراین، این مجموعه به دو بخش کافه و بخش فرهنگی/ هنری تقسیم گردید که در ارتباط با یکدیگر به فعالیت می‌پردازند. با عبور از دالانی به طول 13 متر به حیاط مرکزی خانه می‌رسیم که به عنوان هسته مرکزی انعطاف پذیر و سرویس‌دهنده عمل می‌کند و ترکیبی از فضاهای ثابت و متغیر نظیر سِن موسیقی و فضای نشیمن جمعی را گرداگرد خود جمع کرده و مخاطب را از هسته مرکزی بنا به ترتیب به ژیرخان، فضای‌های گالری و در نهایت ورودی کافه و تماشاخانه هدایت می‌کند.
مشاهده بیشتر
مطالب مرتبط: طراحی خانه ساباط، معماری با فرم خاص
بخش فرهنگی-هنری در خانه 1330 به عنوان هسته‌ای برای تولد تجربه‌های نوین جمعی است. با ورود به خانه 1330، سن موسیقی در همجواری با حیاط مرکزی، محلی دنج برای صدای گوش‌نواز موسیقی کردی که با هدف حمایت از زنان خواننده یا نوازنده کرد شکل گرفته است. برای جوانانی که بیست سالی هست از داشتن سینما در شهر خود محروم مانده‌اند، در جوار کافه، فضای کوچکی با عنوان تماشاخانه برای نمایش فیلم اختصاص داده شده است.
با توجه به کم بودن فضای گالری در این شهر، 4 سالن اصلی این خانه جهت حمایت از هنرمندان در نمایش یا فروش آثارشان اختصاص داده شده است و حمایت ویژه‌ای از زنان و گروه‌های آسیب دیده اجتماعی مانند، زنان زندانی انجام می‌دهد. در نهایت کافه رستوران ایجاد امکانی برای چشیدن طعم منحصر به فرد غذاهای کردی طبخ شده با سبزیجات محلی با در اختیار داشتن کارکنان خانمی که علی‌رغم محدودیت‌ها و نگاه سنتی به کارکردن خانم در فضای کافه می‌خواهند الگویی برای دیگر دختران جوان منطقه باشند؛ و همچنین کتابخانه کوچک در کافه، فضایی جهت به اشتراک گذاشتن کتاب‌های مرتبط با هنر و ادبیات فراهم آورده است.
بام خانه 1330، نماد روح مدرن و کاربرد امروزی این مجموعه در کالبد سنتی بنا است که در آینده برای برگزاری رویدادها استفاده خواهد شد. شکل ورودی‌های بام برگرفته از ادبیات معماری منطقه می‌باشد که یادآور معماری پلکانی مناطق هورامان می‌باشد.
مطالب مرتبط: طراحی خانه روزن، پروژه‌ای با ایده‌های خاص!
پروژه خانه 1330 سعی می‌کند، روش ساختی را پیشنهاد کند که اهداف زیر را محقق کند:
مهاباد شهری است که مغازه‌های مربوط به اصناف هنری که موقتا فراموش شده (مثل آموزش خوشنویسی) دیده می‌شود و “هژار " نام مقدسی در بین دوست‌داران فرهنگ و هنر است.
دفتر معماری کانی سواران، سعی کردند سبک جدیدی را ایجاد کنند که ریشه در تاریخ، فرهنگ و هنر شهر دارد. شهر مهاباد که به دلایل فرهنگی و اقتصادی در مقایسه با شهرهای مجاور خود تا امروز، شاهد کوچ کم‌تری از ساکنانش به شهرهای بزرگتر بوده است و دارای میزان افراد باسواد و هنرمند زیادی است، که رفته رفته با رشد نسل جوان، نیاز به فضاهای فرهنگی و هنری بیش از پیش احساس می‌شود.
در شهری که “کافه" با راهبری یک خانم شکلی از سنت‌شکنی می‌باشد، نام خانه 1330 برای این فضا انتخاب شد. اولویت مشتری ما، مربوط به آزادی و امنیت زنان در یک جامعه سنتی بود چراکه کافه‌ها در این شهر فضایست؛ مردانه و زنان فقط بخشی کوچکی از این جامعه هستند و همچنین، مکان خاصی برای فعالیت‌های فرهنگی یا هنری برای زنان وجود ندارد. او می‌خواست مکان جدیدی را برای زنان به منظور تجربه یک سبک زندگی متفاوت و لذت بردن از حس جدید در فضای فرهنگی ارائه دهد و البته حضور زنان در فضاهای فرهنگی هنری را می‌توان، احتمالاً بازخوردی از حضور آن‌ها در عرصه‌های اجتماعی دانست.
مطالب مرتبط: طراحی خانه ویلایی، خانه خرند در اصفهان
ما موفقیت پروژه را با وجود منابع مالی محدود، در گرو ایجاد اتمسفری که کاربران می‌گویند می‌دانیم. این مکان به نقطه امیدوارکننده‌ای در شهر تبدیل شده است و به خاطر داشتن آن در شهر خود افتخار می‌کنند. مکانی برای ملاقات روزانه و همچنین یک مکان نادر در این شهر برای ایجاد یک جامعه جدید که ترکیبی از نسل‌های جوان و قدیمی است و به تعریفی دیگر، احیا بر پایه برقراری ارتباط شکل گرفته است.
برای دیدن نونه‌های دیگر طراحی و معماری پروژه‌های ایرانی از این دفتر معماری، پروفایل دفتر معماری کانی سواران در چیدانه را مشاهده کنید.
مطالب پیشنهادی: