تناسب یک اصل تئوری معماری و ارتباط مهم بین ریاضیات و هنر است. در واقع نمایانگر یک ویژگی بصری در راستای روابط اشیاء و فضاهای مختلف است که یک ساختار را با یکدیگر و با کل تشکیل می‌دهند. تناسب در معماری توسط ویتروویوس، آلبرتی، آندریا پالادیو و لوکوربوزیه برای اولین بار مطرح شد. در ادامه این مطلب، با کمک استودیو معماری مدیراد همراه ما باشید تا با تناسب در معماری داخلی و طراحی نما بیشتر آشنا شویم.
در این مطلب خواهید خواند:
تناسب و مقیاس به طور گسترده در معماری برای ایجاد فرم‌هایی استفاده می‌شوند که هم کاربردی و هم چشم‌نواز هستند. طراحان از مقیاس برای ایجاد ترکیباتی استفاده می‌کنند که از نظر اندازه، متناسب برای استفاده مورد نظر هستند و از تناسب در معماری به گونه‌ای استفاده می‌کنند که بخش‌های جداگانه و همچنین کل ساختمان به شیوه‌ای هماهنگ و منطقی به یکدیگر مرتبط شوند.تناسب، رابطه مناسب یا هماهنگ بین اشکال نسبت به یکدیگر یا نسبت به کل را ایجاد می‌کند. یک طراح می‌تواند انتخاب کند که یک فضا را بلندتر یا کوتاه‌تر کند یا به حالت کلی آن شکل مربع، مستطیل یا دایره بدهد.
در طول تاریخ، از سیستم‌های تناسب برای ایجاد منطق زیبایی‌شناختی استفاده شده است که برخی از سیستم‌های تناسب رایج عبارتند از:
در ادامه به تشریح مهم‌ترین آنها می‌پردازیم.
تناسب طلایی یک سیستم تناسب مبتنی بر ریاضی است که توسط تمدن‌های باستانی از جمله یونانی‌ها و رومی‌ها و همچنین طراحان مدرن، به ویژه معمار فرانسوی-سوئیسی لوکوربوزیه استفاده می‌شده است.این نوع تناسب بر اساس نسبت‌های ریاضی است که آنها را می‌توان بر حسب اجزاء نسبت به کل و فرمول جبری توصیف کرد:a/b = b/(a+b) = 0.618این سیستم تناسب نه تنها در معماری، بلکه در زمینه‌های دیگر مانند هنر، طراحی گرافیک، موسیقی و حتی در ساختار موجودات زنده از جمله بدن انسان به وفور یافت می‌شود.
تناسبات کلاسیک از زمان یونانیان و رومیان دوران باستان بیانگر زیبایی و هماهنگی بوده است. آنها نه بر اساس یک واحد اندازه‌گیری ثابت، بلکه بر اساس تناسب اجزاء با کل طراحی‌های خود را انجام می‌دادند.واحد اصلی اندازه‌گیری قطر یک ستون بود. ابعاد میل، سرستون، پایه و میخ همه بر اساس قطر ستون اندازه‌گیری می‌شدند امروزه استفاده از این نوع تناسبات هم در طراحی نما بسیار رایج است.
تناسب مدولار توسط معمار فرانسوی-سوئیسی لوکوربوزیه معروف شد. بر اساس مفاهیم اندازه‌گیری مورد استفاده یونانیان باستان، مصریان و سایر تمدن‌ها، از نسبت‌های ریاضی بدن انسان به عنوان نقطه مرجع استفاده می‌کردند.مدولار ابعاد زیبایی شناختی تناسبات طلایی و سری عددی فیبوناچی را با مقیاس بدن انسان ترکیب می‌کند. لوکوربوزیه تناسب مدولار را نه تنها به عنوان دنباله‌ای از اعداد، بلکه به عنوان یک سیستم اندازه‌گیری می‌دید که می‌تواند اندازه احجام و سطوح را بر اساس مقیاس انسانی به دست آورد.
تناسب در طراحی داخلی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. مقیاس اندازه یک جسم در مقایسه با فضایی است که در آن قرار دارد. در حالی که تناسب به رابطه و تعادل عناصر مختلف با یکدیگر مانند شکل، رنگ، ارتفاع و بافت اشاره دارد. برای ایجاد یک فضای داخلی کاملا متعادل باید هر دوی این عناصر را به درستی به کار برد.
یک قانون طراحی محبوب که ایجاد یک طرح رنگی را آسان‌تر می‌کند، قانون 10-30-60 است. این مفهوم بسیار ساده است و به خوبی در متعادل کردن رنگ‌ها در یک فضا به کار می‌رود.60 درصد به رنگ اصلی فضای شما مربوط می‌شود. این رنگ اتاق شما را تثبیت می‌کند و برای بقیه طرح‌های رنگی یک رنگ پشتیبان ایجاد می‌کند. اگر فضای نشیمن خود را طراحی می‌کنید، رنگ اصلی برای دیوارها و لوازم برجسته مانند فرش و مبل خواهد بود.
نسبت فضا به قرار دادن اشیا در یک فضا اشاره دارد. به عنوان مثال، در یک اتاق نشیمن اگر نمی‌خواهید دو مبل یکسان روبه‌روی هم داشته باشید، می‌توانید دو صندلی را در کنار هم و در مقابل مبل قرار دهید. بنابراین حتی اگر آنها با مبل متفاوت باشند، باز هم فضا را متعادل می‌کنند.تعدادی عکس یا نقاشی با قاب کوچک را در مقابل یک بوم بزرگ چیدمان کنید. مطمئن شوید که آنها را با ارتفاع زیاد روی دیوار آویزان نکنید، زیرا هیچ ارتباطی با مبلمان زیر آن نخواهد داشت. تنظیم ارتفاع از طریق سطح چشم کاملا دقیق و مناسب خواهد بود.میز جلومبلی خیلی بزرگ یا خیلی کوچک باعث عدم تعادل در فضا می‌شود و همچنین باید ارتفاع مناسبی برای مبل داشته باشد.
مطالب پیشنهادی