در دنیای معماری سبک های فراوانی جاری است که از جمله مهم ترین این سبک ها می توان به سبک معماری کلاسیک، سبک معماری مدرن و سبک معماری پست مدرن اشاره نمود. سبک معماری پست مدرن که به سبک معماری پسانوگرا نیز معروف است در واقع واکنشی به سبک معماری مدرن بود که از دهه 1980 به بعد پا گرفت و به عنوان یک سبک مجزا معرفی گردید. البته پست مدرنیسم یا پسانوگرایی یک جنبش اجتماعی بود که این سبک از معماری در واقع مولفه ای از آن جنبش می باشد. اگر شما نیز از علاقمندان معماری هستید و قصد دارید تا اطلاعات خود را در این زمینه بالاتر ببرید با ما در ادامه مطلب " آشنایی با سبک معماری پست مدرن “ همراه باشید.
این واژه جزء کلماتی است که از فلسفه وارد هنر شد، فلاسفه مدرن همچون دکارت و نیچه در دورانی حکمران دنیای اندیشه و فلسفه بودند که دنیا در حال جدا شدن از فضای سنتی بود.
کندن از سنت‌های فلسفی و علمی و رسیدن به تجدد، کاری بود که اگر چه سخت می‌نمود ولی نیاز آن دوران بود. اما در سده بیستم میلادی و با ظهور فلاسفه متاخر مانند: فوکو، لیوتار، دریدا، بودریار و هایدگر مکتبی با عنوان پست مدرنیسم ظهور کرد.
فلسفه پست مدرن تعاریف بسیار متنوع و گسترده‌ای دارد و در این مقاله فرصت ارائه این تعاریف را نداریم. اما هرچه که بود، اندیشه پست مدرنیسم وارد هنر شد. سینما و تئاتر با آغوش باز از این متد فکری استقبال کردند. معماری هم به سبک دیگر هنرها خیلی خوب این مکتب را در خود هضم کرد و اگرچه دهه‌ها از آن دوره می‌گذرد ولی همچنان رایج می‌باشد.
مشاهده بیشتر
درخشش این اندیشه در فلسفه، دهه 1970 را به خود اختصاص داد، اما یک دهه طول کشید تا وارد معماری گردد. معماری پست مدرن، از دهه 1980 آغاز گشت. کسانی چون: آلدو روسی، چارلز مور و مایکل گریوز از جمله افرادی هستند که طلیعه‌داران این موج نو بودند که البته قبل از آن‌ها کسی به نام «لویی کان» برای اولین بار این واژه را برای معماری به کار برد. کان که شاگرد رابرت ونچوری بود معماری را بیشتر هنر می‌دانست تا صنعت، خود رابرت ونچوری هم اولین بنای پست‌مدرن را با عنوان «ساختمان مادر» طراحی کرد.
هر قدر که نسل قبل از آن‌ها به دنبال زرق و برق‌های صنعتی یا تجملات سنتی و فئودالیستی بودند، این نسل اما زیبایی را در غیرمتعارف بودن و خرق عادت کردن می‌دید. آن‌ها اعتقاد داشتند که لزوما قرار نیست به پدیده‌ها منطقی و علمی نگاه کرد تا زیبایی را خلق نمود و می‌خواستند با خلق چیزهای نامتجانس و عجیب و غریب، تعریف تازه‌ای از زیبایی ارائه دهند.
البته می‌دانید که این موارد تعاریف جامعی از این سبک معماری نیستند، در ادامه شما را با مهم‌ترین ویژگی‌ها و تفاوت‌های اساسی آن با دیگر سبک‌ها آشنا خواهیم کرد.
همان‌طور که اشاره کردیم این مکتب معماری را بیشتر از صنعت، یک هنر می‌داند و به همین دلیل نه تنها از انبوه‌سازی و سری‌سازی اجتناب می‌کند؛ بلکه اصرار دارد که غیر قابل تعریف است. البته که این ادعا خیلی صحیح نیست، شاید در دهه‌های ابتدایی شکل‌گیری‌اش ارائه دادن تعریف مشخص از آن سخت بود، اما حالا میتوان نشانه‌هایی را برایش برشمرد تا خواننده بتواند به خوبی فرق یک ساختمان پست مدرن را از دیگر بناها تشخیص دهد.
وقتی می خواهید یک ساختمان پست مدرن را تشخیص دهید ، به دنبال عناصر زیر باشید.
تاثیرات پست مدرنیسم بسیار گسترده شده و امروزه می توان بناهای برجسته پست مدرن را در سراسر جهان یافت.
ساختمان پورتلند: ساختمان پورتلند توسط معمار آمریکایی مایکل گریوز ساخته شده است و در سال 1982 درهای خود را در مرکز شهر پورتلند ، اورگان باز کرد ، نمای گچ بری چهار طرفه و براق از یک پایه سبز کاشی کاری شده برای ایجاد تابلوی پایه یک یونان ساخته شده است ، دارای 15 طبقه بلند و تاج دار با پشت بام آبی آسمانی.
خانه وانا ونتوری: معمار آمریکایی رابرت ونتوری در دهه 1950 این خانه را برای مادرش ساخت. این اولین اقامتگاه پست مدرن در تاریخ است. این خانه از نظر معماری تأثیرات مدرن بسیاری دارد ، مانند پنجره های روبان افقی و نمای مینیمالیستی. با این حال ، نمای بیرونی آبی تک رنگ ، طاق نمایی قاب دار و سقف شیروانی ، عزیمت معمار از مدرنیسم به معماری پست مدرن است.
ساختمان M2: ساختمان M2 در توکیو ، ژاپن ، توسط معمار ژاپنی Kengo Kuma در سال 1991 ساخته شده است. طراحی آن شامل یک ستون عظیم است که توسط مشبک عناصر معماری مدرن و کلاسیک شامل طاق ها ، دندانه ها و مثلث ها احاطه شده است.
معماری پست مدرن تاثیر بسیار گسترده ای در سطح جهانی داشت و بیش از پنجاه سال در مقابل معماری مدرن مقاومت کرد و تا نیمه دوم دهه هشتاد میلادی به عنوان معماری آوانگارد و فراگیر مطرح بود. این سبک پس از انقلاب در ایران مطرح شد با این وجود اکثر آثاری که در شهرهای بزرگ ایران به خصوص در تهران ساخته شد، فقط تقلیدی از معماری غرب بود. نکته‌ی مهمی که باید حتما به آن اشاره نمود این است که هر کجا از معماری پست مدرن سخنی به میان آید منظور پست مدرن خاکستری است و معماری پست مدرن سفید به لحاظ تشابه زیاد با معماری مدرن بیشتر به نام نئو مدرن یا معماری جدید شناخته می شود.
معماری پست مدرن در ایران به دهه‌های 40 تا 50 شمسی برمی‌گردد. در این سال‌ها استادان و هنرمندان زیادی برآمده از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران آثار هنری خارق‌العاده‌ای را خلق کرده‌اند. این معماران در واقع همان پست مدرنیست‌های تهران بودند. یعنی کسانی که با نگاه به پیشینه معماری ایران آثاری مدرن پدید آوردند.
برخی از مهم‌ترین آثار هنری، آثار معماری پست مدرن در تهران است که در حد فاصل چهارراه ولی‌عصر و میدان آزادی بنا شده‌اند. از جمله آثار معماری پست مدرن در ایران میتوان به ساختمان تئاتر شهر تهران، سردر دانشگاه تهران و تالار وحدت اشاره نمود.
علی سردار افخمی معمار پرآوازه ایرانی با الهام گرفتن از برج طغرل یکی از مهم‌ترین آثار معماری معاصر ایران یعنی ساختمان تئاتر شهر را ساخت. کاشی‌کاری‌های این بنا بیننده را به یاد آثار دوره ایلخانان می‌اندازد. ستون‌ها برآمده از خاطره تخت جمشید هستند و نمای مدور و خیمه شکل آن تماشاخانه‌های ایرانی و یا حتی سالن‌های نمایش روم و یونان باستان را تداعی می‌کند.
در میان سبک‌های مختلف و متنوع معماری، سبک معماری پست مدرن یکی از پرطرفدارترین‌ها به شمار می‌آید.این روزها سبک‌های مختلفی مانند معماری کلاسیک یا سنتی، معماری مدرن، معماری مینیمالیستی، معماری گوتیک، معماری پست مدرن و … وجود دارند. اما در این میان نوع پست مدرن از بقیه جدیدتر بوده و به نوعی، بیشتر با حال و هوای زمانه تناسب دارد. همچنین نکته جذاب در زمینه انواع سبک های معماری این است که در هر زمان با توجه به نوع تفکرات موجود در یک جامعه، و همینطور نیاز آن جامعه، سبکی نو در علم معماری ظهور کرده و پاسخگوی نیازهای افراد جامعه گشته است. در ایم مقاله به آشنایی با معماری پست مدرن و معرفی چند آثار پرداختیم .