پلاسکو، ساختمانی 17 طبقه بود که در مرکز شهر تهران قرار داشت. این ساختمان در روز پنج‌شنبه 30 دی 1395 پس از 54 سال از ساخت بر اثر آتش‌سوزی فرو ریخت و 560 واحد تجاری در آن نابود شد. ساختمان پلاسکوی اولیه، با 42 متر ارتفاع، در زمان ساخت در سال 1341، بلندترین ساختمان تهران بود و در کنار ساختمان آلومینیوم از نخستین آسمان‌خراش‌های تهران شمرده می‌شد. این ساختمان نماد تهران نوین و معماری عصر مدرن در پایتخت ایران و به عنوان یک نماد شاخص شهری به‌شمار می‌رفت. قسمت برج در جریان آتش سوزی به طور کامل سوخت و 16 آتش نشان و 6 نفر دیگر در جریان آتش سوزی جان باختند، اما ساختمان پشتی به همان شکلی که بود بازسازی شد. در مهرماه 1397، مسابقه طراحی برای طراحی ساختمان جدید پلاسکو به عنوان اثر ملی ماندگار به صورت آزاد برگزار شد. طرح کانسپت دفتر معماری کوروش رفیعی در مسابقه رتبه دوم را کسب کرد و پس از گذراندن چندین ارزیابی، توسط هیئت داوران و کارفرما برای ساخت انتخاب شد.
مطالب مرتبط: پلاسکو، یادگار سوخته تهران مدرن!
کانسپت معماری، الزامات «مسابقه جدید پلاسکو» علاوه بر یک برج 15 طبقه و 5 طبقه زیرزمین با کاربری تجاری، یک طبقه از ساختمان را به یادمان شهدای آتش نشان اختصاص داده است. به دنبال محدودیت ها و برنامه فشرده در ساختمان، بخش یادبود انعطاف پذیرترین منطقه برای نشان دادن مفهوم طراحی بود.
مطالب مرتبط: طراحی صحنه فیلم «چهارراه استانبول»؛ دکوراسیون‌هایی در بطن یک ماجرای دردناک
طبقه همکف ساختمان پلاسکو، به دلیل دسترسی مستقیم به عابر پیاده مجاور و طبقه پنجم با اتصال به پشت بام باقی مانده ساختمان، سرزنده‌ترین مکان با پتانسیل مناسب برای اسکان یادبود قربانیان بود. بنابراین، در طرح پیشنهادی برای ساختمان پلاسکوی تهران، فضای یادبود به صورت یک فضای پلکانی سیال نشان داده می‌شود که طبقه اول را به طبقه پنجم متصل می‌کند. علاوه بر این، یک خلاء افقی در ساختمان 5 طبقه موجود وجود داشت. طراحان یک فضای خالی عمودی به برج جدید اضافه کرده و آن‌ها را به هم وصل کردند. بنابراین، نمودار گردش از وضعیت 2d به 3d تبدیل می شود.
مطالب مرتبط: ساختمان مدولار، جایگزینی مناسب برای ساختمان‌های سنتی!
برای اینکه یک ساختمان یادبود باشد، این پروژه مستقیماً به ریزش غم انگیز اشاره نمی‌کند. طراحان معتقدند که بازنمایی واقع گرایانه از حادثه، به جای ارائه یک خاطره پویا زنده، تصویری لحظه‌ای را ثبت می‌کند و آن را در واقع خراب می کند. به این ترتیب انتزاع را برانگیختند. آن‌ها در جستجوی راه‌های جدیدی برای تشریح رویداد و ایجاد نوع جدیدی از معنا بودند. تکه تکه شدن فرم توجه مخاطب را به فاجعه می‌کشاند.
مطالب مرتبط: اجرای نمای ساختمان، کلاسیک یا مدرن؟
قطعات به گونهای معلق هستند که حفره‌ای را در مرکز شکل می‌دهند. این افتتاحیه موزه‌ای است که مخاطبان را از هرج و مرج خیابان جدا می‌کند و آن‌ها را به باغ پشت بام در بالای ساختمان 5 طبقه هدایت می‌کند. در واقع، موزه مسیری است که از ساختمان می‌گذرد و خاطره را در ذهن بازدیدکنندگان زنده می‌کند. با وجود حذف موزه در حین ساخت و ساز به دلیل اشتباه در مجوز شهرداری از پروژه، اثر آن در حجم باقی می‌ماند و به این ترتیب ما را به یاد حادثه می‌اندازد و یادمان شهدا خواهد بود.
برای دیدن نمونه پروژه‌های ایرانی بیشتر از بخش پروژه‌های برجسته در چیدانه دیدن کنید.
مطالب پیشنهادی: