برای پیشگیری از آتش‌سوزی در خانه بایستی علت روشن شدن آتش را بدانیم. خانه‌ها زمانی با آتش دست به گریبان می‌شوند که مواد اشتعال‌زا، حرارت و اکسیژن را در آغوش بگیرد، البته خرابی وسایل برقی، اتصالی در سیم‌کشی ساختمان (اتصال کوتاه) و مصرف بیش از حد برق (اضافه بار یا overload) نیز پای شعله‌های آتش را به خانه‌ها باز می‌کنند. ما می‌توانیم با فهمیدن علل به وجود آمدن آتش، آن را از نطفه خفه کنیم پس با من در چیدانه همراه شوید تا اقدامات ایمنی برای پیشگیری از آتش سوزی در خانه را فرابگیرید.
بیایید تا علت روشن شدن آتش را دقیق‌تر بررسی کنیم.
زمانی که در مدار الکتریکی عایق سیم از بین می‌رود، درواقع یک رسانا روی مدار قرار می‌گیرد و یک مسیر جدید ناخواسته برای گذر جریان ایجاد می‌کند و سبب می‌شود جریان الکتریکی بسیار زیادی در مدار گذر کند، این جریان بیش از اندازه ، باعث ایجاد گرمای بسیار زیادی می‌شود که آتش سوزی را در پی دارد. ضعف خطوط سیم‌کشی، فرسودگی و شل شدن سیم‌ها و مشکلات سیم‌کشی دستگاه‌های متصل به برق از دلایل اتصال کوتاه هستند.
زمانی که جریانی بیش از حد، از یک رسانا یا سیم عبور می‌کند، گرمای بسیار زیادی تولید می‌شود که ممکن است آتش‌سوزی یا انفجار را در پی داشته باشد، به این وضعیت اضافه بار یا overload می‌گویند. افزایش بیش از اندازه بار الکتریکی، اتصال کوتاه و طراحی نادرست مدار الکتریکی (سیم‌کشی برق ساختمان) از دلایل اضافه بار هستنند.
مشاهده بیشتر
دستگاه‌هایی که مصرف برق زیادی دارند یا دچار مشکل سیم‌کشی، سوختن سیم‌پیچ و… هستند، ممکن است اندازه جریان الکتریکی را افزایش دهند و باعث اضافه بار و آتش سوزی شوند.
این مطلب را در ذهنتان ثبت کنید که آتش با اکسیژن نفس می‌کشد. بله، همین طور است؛ آتش برای تولدش به اکسیژن نیاز دارد، حتی برای ادامه حیاتش. اکسیژن به شعله‌های آتش جان می‌دمد و نیرو می‌بخشد.
اکسیژن همیشه در هوا وجود دارد پس تنها یک جرقه کافی است تا مواد اشتعال‌زا به روشن کردن شعله‌های آتش تحریک شود. این جرقه ممکن است حرارت و گرمای خورشید باشد یا آتش شمع و سیگار یا آتش اجاق گاز و شومینه و یا آتش کبریتی که توسط یک کودک معصوم و کنجکاو روشن شده است.
اکنون که علت روشن شدن آتش را آموختیم، می‌توانیم به سادگی از بروز آن پیشگیری کنیم.
از دلایل اتصال کوتاه و اضافه بار (overload) طراحی نادرست سیم‌کشی ساختمان است، در ابتدا سیم‌کشی ساختمان خود را بایستی به تکنسین‌های ماهر سپرد تا از آتش سوزی در خانه پیشگیری شود.
وسایل برقی پرمصرف باید از یک پریز مخصوص استفاده کنند، زمانی که دستگاه‌های پرمصرف زیادی به یک چندراهی متصل باشند، ممکن است به آتش‌سوزی منجر شود. توصیه می‌شود که به منظور پیشگیری از آتش‌سوزی در خانه، از چندراهی‌های با کیفیت بالا که تحمل جریان زیاد و تعداد پریزهای کمی دارند، استفاده کنید.
مطلب پیشنهادی: استاندارد نصب کلید پریز در ساختمان‌ها چگونه است؟
ضروری است که برای پیشگیری از آتش‌سوزی در خانه حتما سیم‌های برق فرسوده را تعویض کنید تا مانع از ایجاد اتصال کوتاه شوید.
وسایل برقی را چک کنید تا اتصالی نداشته باشند. اینکار برای پیشگیری از آتش‌سوزی در خانه ضروری است. دستگاه‌های الکتریکی که بوی سوختگی می‌دهند یا صداهای غیرعادی نشان می‌دهند، از پریز برق جدا کنید. در صورت امکان وسایل برقی پرمصرف و فرسوده را تعویض نمایید تا از اتصال کوتاه یا اضافه بار در مدار الکتریکی ساختمان جلوگیری شود.
افراد روی فرش راه می‌روند، استراحت و فعالیت می‌کنند، بنابراین سیم‌های برق که زیر فرش پنهان شده‌اند، با گذشت زمان در اثر عبور و مرور افراد فرسوده می‌شوند و ممکن است عایق آن از بین برود که موجب اتصال کوتاه و آتش سوزی می‌شود.
سیم‌های برق را هرگز دور میخ نپیچید، ممکن است عایق سیم فرسوده شود و در تماس با میخ که رسانا است، خسارات جبران‌ناپذیری را به بار بیاورد. همین طور کابل‌های برق با لوله آب گرم هم نباید تماس داشته باشند.
سنسورهای هوشمندی وجود دارند که دود را تشخیص می دهند و افراد را از وجود آن آگاه می‌کنند، البته نصب هشداردهنده در ساختمان‌های پنج طبقه به بالا ضروری است، زیرا آتش سوزی در یک واحد از یک ساختمان بلند خسارات بسیار بیشتری را به دنبال دارد. اگر در ساختمان‌های بلند زندگی نمی‌کنید، شما هم هشداردهنده دود را نصب نمایید تا قبل از وخیم شدن شرایط از بروز آتش سوزی پیشگیری کنید.
مطلب پیشنهادی: تاسیسات ساختمانی شامل چه مواردی می‌شود؟
اگر دستگاه هشداردهنده با باطری کار می‌کند، مرتباً باطری را چک کنید که تمام نشده باشد. هر چند وقت یکبار سنسور را تست کنید تا مطمئن شوید درست کار می‌کند. هنگام نصب دستگاه هشداردهنده، اطمینان پیدا کنید که در هر کجای خانه، زنگ هشدار شنیده می‌شود.
کودکان بسیار کنجکاو هستند، ممکن است فندک آشپزخانه یا کبریت را در کنار کاغذ، پرده، ملحفه و … روشن کنند. آن زمان است که شعله‌های آتش جان می‌گیرد و خانه را با شعله‌های خود می‌بلعد پس به فرزندانتان آموزش دهید و آن‌ها را با آرامش، نه با تهدید و خشونت، متقاعد کنید که با کبریت و فندک بازی نکنند.
می‌توانید با مدیریت و تسلط خود در یک جای امن به دور از مواد اشتعال‌زا کبریت را روشن کنید تا کنجکاوی کودکانتان که همچون فیلسوفانی باهوش می‌خواهند از ماهیت همه چیز سر در بیاورند، برطرف شود.
آتش شومینه ممکن است جرقه پرتاب کند. اگر جرقه‌ها به پرده، فرش، لباس، روزنامه، کتاب و کاغذ بخورد باعث آتش سوزی می‌شود پس بهتر است به منظور پیشگیری از آتش‌سوزی در خانه جلوی شومینه را با حفاظی شیک و ایمن بپوشانید. سعی کنید هیچ مواد اشتعال‌زایی را نزدیک به شومینه و یا بخاری قرار ندهید.
ممکن است وسایل گرمایشی فرسوده شده باشند و هنگام استفاده باعث ایجاد گاز گرفتگی (تنفس کربن مونوکسید به جای اکسیژن) یا آتش سوزی شوند. بهتر است به منظور پیشگیری از آتش سوزی در خانه وسایل گرمایشی مثل بخاری را حداقل سالی یکبار چک کنید تا از سالم بودن آن‌ها مطمئن شوید. دودکش‌های شومینه و بخاری را نیز چک کنید تا گازهای سمی مثل مونوکسید کربن شما را مسموم نکند.
اگر قصد دارید خانه را ترک کنید، باید شومینه، بخاری، اجاق گاز و… را برای پیشگیری از آتش‌سوزی در خانه خاموش کنید تا در نبود شما اتفاقی نیفتد.
برای پیشگیری از آتش‌سوزی در خانه، آشپزخانه را دریابید! در آشپزخانه وسایلی مثل دستمال، حوله و دستگیره را که مستعد آتش گرفتن هستند از اجاق گاز دور نگه دارید. اجاق گاز را نزدیک پنجره نگذارید، وجود پرده در کنار اجاق گاز بسیار خطرناک است. سعی کنید دستگیره قابلمه و تابه، روی شعله اجاق قرار نگیرند. سطوح آشپزخانه را که به چربی آغشته شده است، مرتباً تمیز کنید تا خطر آتش سوزی را به حداقل برسانید. وسایل داغ مثل بشقاب و قابلمه داغ را نزدیک مواد شیمیایی قابل اشتعال قرار ندهید.
سعی کنید ایمن و اصولی آشپزی کنید؛ به عنوان مثال اگر بگذارید روغن خیلی داغ شود و شما مواد غذایی را که مقداری هم رطوبت دارد داخل آن بگذارید، امکان دارد که تابه یا قابلمه آتش بگیرد.
ممکن است فراموش کنید لباستان را از روی بخاری بردارید، لباس که مستعد آتش گرفتن است، آتش می‌گیرد و موجب آتش سوزی خانه می‌شود.
اگر آتش سوزی اتفاق افتاد، قبل از اینکه شعله‌های آتش از کنترل خارج شود، می‌توانید آتش را با کپسول آتش‌نشانی مهار کنید، اینگونه جان منزلتان را از یک آتش سوزی خطرناک نجات می‌دهید.
شمع‌ها را در شمعدان قرار دهید و آن‌ها را نزدیک مواد اشتعال‌زا مثل پرده، ملحفه، پتو، کاغذ، روزنامه و … روشن نکنید و قبل از خواب و ترک کردن منزل نیز همه شمع‌ها را برای پیشگیری از آتش‌سوزی در خانه خاموش کنید.
ته‌سیگار را نیز کنار مواد اشتعال‌زا خاموش نکنید. ممکن است سیگار کاملاً خاموش نشده باشد و باعث آتش سوزی شود. در تختخواب نیز سیگار روشن نکنید، جنس برخی تختخواب‌ها از مواد اشتعال‌زا می‌باشد.
باید بدانید که پاک‌کننده‌ها و محصولات آرایشی اشتعال‌زا هستند پس آن‌ها را از حرارت و گرما دور نگه دارید.
کودهای گیاهی و برخی خاک‌ها مستعد آتش گرفتن هستند پس هیچ وقت ته‌سیگار خود را داخل باغچه یا گلدان منزلتان رها نکنید.
مواد قابل احتراق مثل رنگ، نفت، بنزین و… را در ظروف مختص خود نگه دارید، در جایی امن به دور از حرارت و جرقه قرار دهید و مراقب باشید که ظروف آن‌ها نشتی نداشته باشد.
ضعف خطوط سیم‌کشی ساختمان، شل شدن و فرسودگی سیم‌ها و خرابی دستگاه‌های الکتریکی اندازه جریان برق را زیاد می‌کند، بنابراین گرمای زیادی تولید می‌شود که آتش سوزی به بار می‌آورد. مواد قابل اشتعال مثل کاغذ، روزنامه، پرده و … نیز در نزدیکی حرارت آتش به پا می‌کند پس برای پیشگیری از آتش‌سوزی در خانه سیم‌ها و وسایل برقی فرسوده را تعویض کنید و پنبه و آتش را نیز از هم دور نگه دارید. در آخر توصیه می‌شود، بیمه آتش سوزی را فراموش نکنید.