تادائو آندو معمار ژاپنی می‌گوید: «ما فضایی را که روی آن بنایی را خلق می‌کنیم، از طبیعت قرض می‌گیریم.»انسان هرچقدر هم که مدرن و امروزی باشد، با طبیعت گره خورده است. حتی در ساختمان‌های مدرن و مبتنی بر فناوری، به نوعی در فضای اطراف خود با طبیعت درگیر هستند. اما در دنیای امروزی ساختمان‌ها فاصله‌ای فیزیکی میان انسان و طبیعت به وجود آورده اند. نقش طبیعت در زندگی افراد و استفاده از طبیعت در معماری، مزایای فراوانی را با خود به همراه دارد. در ادامه به شما 10 روش برای عمیق‌تر و پررنگ‌تر کردن ارتباط میان طبیعت، معماری و انسان خواهیم گفت.
معماری بیومتریک در واقع نوعی تقلید از طبیعت است. عناصر موجود در طبیعت مانند حیوانات و گیاهان، همواره راهی برای سازگاری با طبیعت پیدا می‌کنند، در برابر تغییرات اقلیمی و آب و هوایی منعطف هستند و راه‌حلی برای زنده ماندن پیدا می‌کنند. معماران و طراحان می‌توانند از این سازوکار در طراحی‌های خود الهام بگیرند. در واقع استفاده از این سازوکار، به نوعی استفاده از طبیعت در معماری و شکل‌دهی ارتباط میان این دو تلقی می‌شود.
الهام گرفتن از طرح‌ها و اشکال موجود در طبیعت، به عنوان معماری بی‌شکل شناخته می‌شود. این اشکال به طور مستقیم از درختان، برگ‌ها، حیوانات، پرندگان و… الهام گرفته می‌شوند یا به صورت انتزاعی مورد استفاده قرار می‌گیرند. فرم‌های الهام‌گرفته از طبیعت در معماری، کاربران آن فضا را به دنیای طبیعی نزدیک‌تر می‌کند و موجب شکل‌گیری ارتباط میان انسان و طبیعت می‌شود.
وجود فضاهای باز و منظره‌های طبیعی در کنار فضاهای ساخته‌شده، به کاربران آن فضا این امکان را می‌دهد تا در یک ارتباط ثابت با طبیعت زندگی کنند. همزیستی معماری و طبیعت موجب بروز حس مثبت و خلق‌وخوی خوب در افراد می‌شود و بروز آسیب‌های زیست‌محیطی را در مقیاس بزرگتر به حداقل می‌رساند.
استفاده از مواد به دست آمده از طبیعت به صورت خام یا تا مقدار کمی پرداخت‌شده، یکی از بهترین روش‌ها برای استفاده از طبیعت در معماری است. ما به طور روزانه با متریال‌ها و عناصر مختلفی در ارتباط هستیم. بنابراین استفاده از مواد طبیعی مثل خاک رس، چوب، گِل، سنگ، بامبو و… به فضای شما جوهر جنگل می‌بخشد و فضایی طبیعی ایجاد می‌کند. همچنین انتخاب یک پالت رنگی که متشکل از رنگ‌های موجود در طبیعت مانند خاکی، سایه‌های خاکستری، آبی، قهوه‌ای، سبز خاکی و… باشد، فضای هماهنگی بین معماری و طبیعت ایجاد می‌کند.
هنگامی که 5 عنصر طبیعت نظیر باد، آب، خاک، آتش و فضا در اطراف ما وجود داشته باشند، ما قادر به حس کردن ارتباط قوی‌تری با طبیعت خواهیم بود و هنگامی که از این عناصر در فضای اطراف ما استفاده می‌شود، عناصر بدن و عناصر طبیعت باهم هماهنگ می‌شوند.در یک فضای معماری، عناصر تشکیل‌دهنده ساختار یک بنا که از خاک گرفته شده اند، به مثابه خاک، نور طبیعی به مثابه آتش، آب موجود در فضای اطراف بنا، به مثابه آب، هوای جریان‌یافته در فضا به مثابه باد و ارتباط میان فضای داخل ساختمان و فضاهای باز اطراف، به مثابه فضا ایفای نقش می‌کنند. با استفاده از درختان و گیاهان می‌توان به این ارتباط عمق بیشتری بخشید.
وقتی صحبت از استفاده از طبیعت در معماری به میان می‌آید، ممکن است تنها مصالح، چشم‌اندازها و فضای مسکونی در نظر افراد بیاید. اما معمولا این را فراموش می‌کنیم که وجود خود را با هزاران شکل زندگی دیگر شریک هستیم و در طی سال‌ها، در طراحی، خود را از گونه‌های دیگری که زیست می‌کنند، نظیر حیوانات و پرندگان جدا کرده ایم. اما با وجود این، هنوز هم برخی از طراحان هستند که در طراحی‌های خود زیست گونه‌های دیگر را هم در نظر می‌گیرند و از آن استفاده می‌کنند.
در سنت ژاپنی فلسفه‌ای به نام wabi-sabi وجود دارد که می‌تواند جهت استفاده از طبیعت در معماری مورد استفاده قرار بگیرد. در این واژه Wabi به معنی زندگی در طبیعت به تنهایی، سادگی، نقص و مینیمالیم است و Sabi به معنی گرامیداشت کهنگی، خاصیت روستایی و پذیرش چرخه طبیعی مرگ و زندگی است. در فضای معماری طراحی ساده و مینیمالیستی، بدون خطوط و فرم‌های غیر ضروری و استفاده از عناصر طبیعی که اجازه کهولت دارند، می‌توانند فضایی را ایجاد کنند که موجب ارتباط بیشتر با طبیعت شود.
این مطلب را بخوانید: دکوراسیون مینیمال، دکوراسیونی ساده اما شیک!
انسان‌ها همواره و به شکل‌های مختلف تمایل به ارتباط با طبیعت دارند. وجود مناظری که از 5 عنصر طبیعت استفاده کرده اند مثل درختان، کوه‌ها، رودخانه و… همچنین داشتن نور طبیعی روز داخل فضا، می‌توانند ارتباط مناسبی را با طبیعت به وجود آورند. برای استفاده از طبیعت در معماری می‌توان در فضاهای داخلی عناصری مانند سنگ طبیعی را به جای عناصر طبیعی و مجسمه استفاده کرد و از گیاهان به شکل باغچه‌های کوچک داخل فضای خانه استفاده کرد تا ارتباط مناسبی را با طبیعت شکل دهند.
استفاده از طبیعت در معماری تنها محدود به استفاده از عناصر طبیعی در یک فضا نمی‌شود بلکه مقیاس‌های بزرگتری را هم دربر می‌گیرد. ضایعاتی که به هنگام ساخت‌وساز و پس از اتمام آن تولید می‌شوند، باید به حداقل میزان خود برسند و همواره باید توجه داشته باشیم که هرآنچه را که از طبیعت قرض می‌گیریم، باید سعی کنیم تا به شیوه‌ای که کمترین آسیب را به طبیعت وارد کند، تصفیه کنیم و به طبیعت بازگردانیم.
روش‌هایی مانند استفاده از صفحات خورشیدی، سیستم‌های برداشت آب باران، سیستم‌های گرمایش و سرمایش طبیعی، زباله‌ها و سیستم‌های تصفیه فاضلاب، منابع لازم را در اختیار کاربران ساختمان قرار می‌دهد و تاثیرات مخرب را در مقیاس بزرگتر کاهش می‌دهد. از طرفی موجب آگاهی بیشتر افراد نسبت به مسئولیت آن‌ها در قبال طبیعت می‌شود.کلام آخر:استفاده از طبیعت در معماری یکی از مهم‌ترین مسائلی است که به هنگام طراحی بنا باید در نظر قرار بگیرد اما متاسفانه بسیاری از افراد این مسئله را دست‌کم می‌گیرند و نسبت به آن بی‌توجهند و به تبع از عواقب منفی آن و عواقب مثبت استفاده از طبیعت در معماری ناآگاهند. زندگی همه ما بی‌شک، به طور روزانه به نوعی با طبیعت پیوند خورده است. بنابراین شکل‌گیری عمیق‌تر این ارتباط قطعا به نفع همه موجودات این کره خاکی خواهد بود.
مطالب مرتبط:
چگونه در طراحی فضای خود از طبیعت الهام بگیرید؟معماری طبیعت گریز و تاثیرات مخرب آن بر کیفیت زندگیطراحی ویلا در طبیعت، ساختمان میان پُلی معلق!طراحی بیوفیلیک، تو خونه های ایرانی هم جذاب میشه!ویلای سنگی، مجموعه باغ زمان + تصاویرپل طبیعت ، جلوه ای خاص میان آب و آتش