امروزه برای ساخت سقف ساختمان از سیستم های سقفی متفاوتی استفاده می شود. به دلیل بالا بردن ایمنی ساختمان در برابر حوادث طبیعی مانند زلزله, مهندسین و معماران سعی می کنند از سیستم های سقفی سبک برای سقف ساختمان استفاده کنند. این سیستم ها بار مرده بر سازه وارد نمی کنند و با داشتن وزن سبک خطرات ناشی از حوادث طبیعی را کاهش می دهند. سیستم های سقفی یوبوت و کوبیاکس از جمله سیستم های اجرای سقف توخالی با قالب های ماندگار هستند اما نوع دیگر سیستم سقفی به نام وافل نیز امروزه در صنعت ساخت و ساز اجرا می شود که با قالب های غیر ماندگار در پروژه های ساختمانی قابل اجرا می باشد.
عـــــــرض تیرچه‌های متـــعامد در بازه 10 الی 20 ســـانتی‌مـــــتر می‌باشدبرای اینکه به سوال سقف وافل چیست پاسخ دهیم باید به تاریخ خود رجوع کنیم. جالب است بدانید ایده باربری دو طرفه سقف ها به دوره هخامنشیان یعنی حدود 2500 سال پیش برمی گردد. طبق آثار بجا مانده و مطابق تحلیل باستان شناسان، سقف تخت جمشید از الوارهای چوبی متعامد تشکیل شده بوده است. همچنین ایده بکار گیری عملکرد سقف وافل را در بنای آکروپولیس یونان، هم دوره با هخامنشیان می توان دید.
اما سقف وافل به معنی امروزی به اوایل قرن 19 بر می گردد. زمانی که صنعت در حال رشد بود، ساخت و سازها گسترش پیدا کرده بود و مسائل معماری بیش از پیش مهم شده بود. در این دوران نیاز به دهانه های وسیع تر برای اجرای طرح های معماری نامنظم چالش شده بود که استفاده از این نوع سقف برای تامین دهانه های گسترده بدون نیاز به ستون مورد توجه قرار گرفت. اما اینکه چه کشوری و چه ساختمانی برای اولین بار از سقف وافل استفاده کرده مشخص نیست.
سقف وافل به سقف های مشبک و قابلمه ای شکلی گفته می شود که برای پوشاندن دهانه های وسیع به کار می رود. عملکرد این نوع سقف مانند دال دو طرفه است و نیازی به میلگردهای تقویتی و اتصال آنها به تیرها نمی باشد. قالب این نوع سقف به صورت مکعبی شکل و تو خالی است و با توجه به پروژه در ابعاد متفاوت به کار می رود. قالب های وافل از پلاستیک کامپوزیت ساخته شده اند و دارای وزن سبکی هستند به نحوی که حمل آنها توسط کارگران بسیار آسان است. سقف وافل قابل استفاده در انواع اسکلت های فلزی و بتنی ست. قالب های این نوع سقف این امکان را فراهم می کنند که با نحوه تغییر مونتاژ آنها بتوان سقف را به صورت دال یکطرفه یا دو طرفه اجرا کرد.
قالب های وافل بعد از انجام عملیات بتن ریزی سقف قابلیت جداسازی از بتن را دارند و می توان از آنها مجددا در پروژه های دیگر ساخت و ساز استفاده نمود. یکی از ویژگی های این نوع قالب ها تجدیدپذیری آنهاست که بعد از به پایان رسیدن عمر مفید این قالب ها می توان آنها را بازیافت کرد. استفاده از این قالب های کامپوزیتی دوام و استحکام سقف را بالا برده و باعث سبک سازی سازه می شود که این امر باعث می شود ساختمان در برابر وقوع حوادث طبیعی مانند زلزله ایمنی بالاتری داشته باشد. این قالب ها این امکان را فراهم می کنند که بتوان بلوک های سقفی را از ساختمان حذف کرد که این دلیلی بر سبک سازی سازه است.
هندسه متفاوت قالب‌های وافل موجب تفاوت در مشخصات هندسی و فواصل تیرچه‌ها، فرم حفره‌های تحتانی و در نتیجه تفاوت اساسی در فرم معماری و عملکرد سازه‌ای سقف می‌گردد. قالب‌های وافل موجب حذف کنترل شده‌ی بتن ناکارمد در نواحی مشخصی از سقف و بهینه‌سازی سقف از نظر سازه‌ای می‌گردد. از آنجایی که کاهش پدید آمده در وزن مرده سقف به مراتب موثرتر از کاهش ناچیز سختی دال می باشد، در نتیجه سقف‌های وافل از مقاومت به مراتب بالاتری نسبت به انواع دال‌های تخت و سقف های تیرچه یکطرفه برخوردار می‌باشند و می‌توان از این تکنولوژی برای ساخت سازه هایی با دهانه‌های بلند بهره جست
اجرای سقف وافل در مقایسه با سایر سقف های بتنی آسان تر صورت می گیرد. زیرسازی این نوع سقف مشابه سقف تیرچه و بلوک است و می توان زیرسازی را با قوطی فلزی, لوله داربست, چوب و چهار تراش و لوازم دیگر انجام داد. طراحی قالب های وافل به نحوی است که تیرچه به صورت درجا قابل اجرا می باشد. با استفاده از این روش ساخت سقف می توان تیرچه های دوبل را حذف کرد که این کار وزن بتن را کاهش داده و سازه را سبک می کند. با اجرای تیرچه درجا دیگر نیازی به جا به جایی خاموت در تیرهای اصلی هنگام بستن آرماتور تیرچه نیست. وقتی تیرچه به صورت درجا اجرا شود پیوستگی بتن و صلبیت سقف به خوبی رعایت شده که این امر لرزش سقف در زمان بهره برداری را کاهش می دهد.
سقف وافل دارای مزایای فنی و اقتصادی متعدد نسبت به دیگر سقف‌های بتنی رایج می‌باشد. شناخت و مقبولیت روز‌افزون جامعه مهندسان و کارفرمایان نسبت به مزایای سقف وافل موجب رشد و گسترش کاربرد این نوع سقف شده است. یکی از مزایای سقف‌های وافل روش اجرای ساده و عدم نیاز به تجهیزات خاص و یا نیروی کار متخصص می‌باشد و می‌توان با آموزش‌های ساده و اولیه به اکیپ‌های مختلف اجرایی و استفاده از تجهیزات موجود به اجرای سقف وافل پرداخت.
اجرای این سقف به طور کلی به سه روش انجام می‌گیرد. اجرای درجا، اجرای پیش‌ساخته، اجرای آماده که هر یک از آنها در ادامه به طور مفصل تشریح خواهند شد.
در این روش پس از ساخت دیوارها و ستون‌ها، داربست بندی عمودی و افقی صورت می‌گیرد. پس از آن قالب‌های وافل، روی داربست‌ها قرار می‌گیرند. قالب‌ها معمولاً به شکل مکعب مربع، مکعب مستطیل و یا مثلثی شکل هستند. فضایی بین قالب‌ها آرماتور بندی می‌شود. پس از اتمام آرماتور بندی مرحله بتن ریزی انجام می‌گیرد. آخرین مرحله اجرای درجای این نوع از سقف هم قالب برداری است. این روش کم هزینه‌ترین روش اجرای سقف وافل است که در ایران معمولاً این وع از سقف به این روش اجرا و ساخته می‌شوند. در ادامه مراحل اجرای درجا به صورت فهرست‌وار بیان شده است:
داربست بندی عمودی و افقیقالب گذاریآرماتوربندیبتن ریزیقالب برداری
این روش که ساده‌ترین روش اجرای وافل است که در آن وافل‌ها به صورت تکی و جداگانه در کارخانه یا کارگاه ساخته می‌شوند و در جایی که قرار است اجرا شوند به هم متصل می‌شوند. بتن ریزی نهایی نیز برای محکم شدن وافل‌ها به هم اجرا می‌شود. در ادامه به صورت فهرست‌وار مراحل اجرای این نوع سقف پیش‌ساخته آورده شده است:
قالب گذاری، آرماتوربندی و بتن ریزی در کارگاهداربست گذاری عمودی و افقینصب قالب‌های آمادهبتن ریزی نهایی
در این نوع از اجرای سقف وافل، سقف به طور کامل در کارگاه یا کارخانه در ابعاد و اندازه‌های دلخواه ساخته می‌شود و در محل نصب می‌شود. این روش پر هزینه‌ترین روش اجرای این نوع سقف در بین انواع روش‌های اجرای سقف وافل است و در عین حال اجرایی بسیار سریع و راحت بوده که در سال‌های اخیر با پیشرفت تکنولوژی بسیار رواجِ پیدا کرده است
عوامل بسیاری در قیمت سقف وافل نقش دارند از جمله زمان اجرای کار، متریال به کار رفته در ساخت سقف، هزینه پیمانکاری، تعمیرات، هزینه مواد اولیه در ساخت تیرک ها، یکطرفه یا دوطرفه بودن قالب ها، ابعاد سقف و … . هر چند قیمت این سقف به نسبت سقف های معمولی کمی بالاتر است اما به خوبی نیاز مشتریان را تامین می نماید. اگر در اجرای این سقف از مواد با کیفیت استفاده شود، مسلماً هزینه آن بالاتر خواهد بود.
قالب‌های وافل معمولاً از جنس پلاستیک هستند و در اندازه‌های و شکل‌های مختلفی وجود دارند. اندازه قالب‌ها به ارتفاع سقف بستگی دارد؛ هر چه سقف بلندتر باشد؛ قالب‌ها کوچک‌تر می‌شوند و تعداد آنها بیشتر می‌شود و هر چه سقف کوتاه‌تر می‌شود تعداد آنها کمتر و بزرگ‌تر می‌شوند.
به دلیل گران بودن وسایل ساخت و ساز مانند داربست و قالب، اجرای این نوع سقف نسبت به دیگر انواع سقف گران‌تر است.برای اجرای وافل باید ارتفاع هر طبقه زیاد باشد بنابراین از تعداد طبقات کم می‌شود.در روند اجرای سقف وافل نظارت باید قوی باشد، اگر نظارت ممتد و دقیق نباشد ممکن است به قالب‌ها فشار اضافی وارد آید و دچار شکستگی شوند که این امر هم روند اجرای سقف را مختل می‌کند و هم هزینه بیشتری را بر دوش پیمانکار می‌گذارد.کارگران هم باید تجربه و دانش فنی کافی در اجرای سقف وافل را داشته باشند.در محل‌هایی که شیب‌دار هستند اجرای وافل نیازمند، مسطح کردن با استفاده از گودبرداری یا پر کردن با خاک است که خاک نیز باید مرغوب باشد.این سقف برای مکان‌هایی بادگیر و طوفان خیز مناسب نیستند چون سبک هستند و خسارات ناشی از باد و طوفان در ساختمان‌هایی که از سقف وافل در ساخت آنها استفاده شده، چندین برابر است.
در نهایت؟
اگر درباره سقف وافل از اهالی فن چیدانه پرسشی دارید، حتما در بخش نظرات برای ما بنویسید.
مطلب پیشنهادی:
سقف کاذب، انواع و کاربردها در دکوراسیون داخلی
طراحی سقف در دکوراسیون منزل
سقف کاذب کناف، از مدل ها و اجرا تا قیمت سقف کنافی
سقف طلقی، اجرای سقف کاذب طلقی و استعلام قیمت از مجریان