آیا شما هم مثل من هستید؟ از این نظر که مهمان جایی شوید که یک گذشته داشته باشد و دوست داشته باشید لحظه‌ای از آن را تصور و زندگی کنید؟
به عنوان مثال خانه‌ای که سالها انباری کتاب بوده است و پیش از آن هفت نفر صاحب آن منزل شده‌اند. کنجکاو می‌شوید که هر کدام از آن‌ها که بوده‌اند و در آن خانه چه سرنوشتی داشتند؟ یا اگر انبار دار آن کتاب‌ها بودید تصور می‌کردید چقدر خوشبخت ترین آدم زمان‌تان هستید. ساعت‌ها و روزها در ایوان آن خانه می‌نشستید و کتاب‌ها را ورق می‌زدید.
اما فکر می‌کنم آروزهایمان با هم فرق کند. شاید شما دوست داشته باشید یک خانه قدیمی را به خانه آروزهایتان تبدیل کنید و هشتیمن صاحب خانه آن شوید و جای هیچ کس نباشید. امروز به سراغ یک خانه قدیمی در خیابان انقلاب تهران میرویم که هشتیمن صاحب خانه‌اش کتاب‌ها هستند و مهمان‌های هر روزش مردم عاشق کتاب.
هوا بیشتر از آن که سرد باشد دلگیر بود. داخل واگن مترو آدم‌ها نه سر در گوشی همراه خود داشتند و نه کسی کتابی که در کیفش بود را برای خواندن در آورد. در سالن مترو هم بیشتر سکوت بود و می‌شد صدای قدم‌های آدم‌ها را شنید. من هم مثل همه آرام و بی صدا به سمت خروجی مترو میدان انقلاب اسلامی می‌روم.
نشانی کافه کتاب ققنوس: خیابان انقلاب، خیابان وصال،نرسیده به طالقانی، کوچه شفیعی پلاک1
برای رفتن به کافه کتاب ققنوس شما می‌توانید درایستگاه میدان انقلاب اسلامی که در خط 4 ( ارم سبز-کلاهدوز) متروی تهران قرار گرفته است پیاده شوید. فاصله رسیدن از ایستگاه انقلاب تا کافه کتاب ققنوس ده دقیقه پیاده روی است. هم چنین شما می‌توانید از ایستگاه اتوبوس میدان انقلاب اسلامی خط 102 ( پایانه آزادی- پایانه خاوران) خود را به کافه کتاب ققنوس برسانید. فاصله‌ی ایستگاه میدان انقلاب اسلامی تا کافه کتاب ققنوس هم 10 دقیقه با پای پیاده خواهد بود.
مطالب بیشتر: کافه خانه 1307، بر اساس خاطرات واقعی چهار نسل
مسیری که نقشه گوگل پیشنهاد می‌دهد به سمت شرق میدان انقلاب و از خیابان قدس است. کلاهم را روی صورتم می‌کشم و از پیاده رو نزدیک مترو به سمت خیابان قدس راه می‌افتم. نا خود آگاه چشمانم به سمت کتاب فروشی‌های خیابان بر می‌گردد. در کمال تعجب می‌بینم که اکثر مغازه‌ها کره کره‌هایشان را پایین کشیده‌اند و خیابان خلوت تر از همیشه به نظر می‌آید. به خیابان کارگر که نزدیک می‌شوم با آن آدم‌ها هم چشم می‌شوم. همه‌ی ما سردمان بود.
اگر به خواندن تاریخچه خیابان انقلاب علاقمند هستید در مطلب خانه گدار در این مورد نوشته‌ام.
به خیابان شفیعی که رسیدم بعد از گذشتن از دانشکده پیراپزشکی و خانه‌های قدیمی مرمری و آجری که هر کدام مربوط به سالهای خیلی دور و نزدیک بودند پلاک یک را می‌بینم. روی دیوار آجری خانه شمایل یک ققنوس را چسبانده‌اند. اما آن چیزی که مرا در حیاط آن خانه قدیمی برای چند دقیقه طولانی نگه داشت صدای آب بود. صدای آبی که کمی آرامم کرد. در سمت چب حیاط حوض کوچک به همراه فواره‌های آب روی دیوار ذهنتان را برای ورود به دنیای داستان‌ها و افسانه‌های کتاب‌ها آماده می‌کند.
مطالب بیشتر: خانه تاریخی پهلوان رزاز، آخرین پهلوانی که هم چنان میزبان است
حیاط خانه خیلی سبز است. درختچه‌های باغچه و گلدان‌های حیاط حتما صاحب باغبانی دلسوز هستند. به سمت پله‌های آجری حیاط که انگار با کاشی‌های دست ساز زیبایی گل کاری شده‌اند می‌روم.
مطالب بیشتر: آشپزخانه سلطنتی سعد آباد، ناگفته‌هایی از مطبخ شاهان پهلوی
چند دقیقه بعد کنار قفسه‌های کتاب کافه همراه با آقای حسین زادگان مدیر مجموعه کافه کتاب ققنوس به گفتگو می‌نشینم:
از حضور شما و وقتی که گذاشتید سپاسگزارم. سال ساخت این خانه به چه زمانی بر می‌گردد و مالک این ساختمان چه کسی بوده است؟
« ممنون از شما. سال ساخت این خانه به سال 1334 برمی‌گرده و معماری این خانه هم مربوط به دوران پهلوی دوم است. مالک این ساختمان دکتر دریغ یکی از جراحان قلب آن زمان بوده است. ایشون در سال 1331 زمین این جا را خریدند و در سال 1334 پایان کار ساختمان را گرفته شده.»
کمی از گذشته ساختمان برایمان بگویید:
« قبل از خرید این ساختمان توسط انتشارات ققنوس، این خانه هفت مالک در دوره‌های مختلف داشته است که هر کدام از آن‌ها به سلیقه خود تغییراتی در اجزای داخلی ساختمان انجام دادند. در سال 1377 این خانه توسط ققنوس خریداری شد و در نقش انبار کتاب به حیات خودش ادامه داد. در سال 1395 که نیاز به داشتن فضایی برای نمایش آثار ققنوس، برگزاری مراسم رونمایی کتاب و جشن امضا و همچنین جلسات نقد و بررسی کتاب ما را به فکر بازسازی این ساختمان قدیمی انداخت.»
این مجموعه قصد داره در چه بخش‌هایی فعالیت خودش رو ادامه بده؟
« ما هر سه طبقه ساختمان را به بخش‌های کافه کتاب، گالری، کتاب فروشی اختصاص دادیم که فرهنگ دوستان و هنروران می‌توانند از هر سه بخش استفاده کنند. هم چنین قرار است رویدادهای فرهنگی و هنری مختلفی را در این مکان برگزار کنیم.»
برگردیم به بازسازی خانه. در بازسازی خانه چه کارهایی انجام گرفت؟
« با توجه به این که اینجا یک انبار کتاب بود. انتقال کتاب‌ها هشت ماه طول کشید و مرمت خانه نیز 18 ماه زمان برد. در بازسازی ساختمان آجرهای قدیمی حذف و آجرهای جدید جایگزین شد. با توجه به نمای ساختمان کفپوش حیاط و طبقه دوم که در واقع پشت بام خانه قدیمی بود را از سنگ خشت انتخاب کردیم. برای تبدیل طبقه دوم به کافه علاوه بر تعویض کفپوش یک سقف متحرک هم اضافه شد. حوض داخل حیاط بزرگتر بود که ابعاد آن در بازسازی تغییر کرد وکوچکتر شد. می‌توانم بگویم در بازسازی سعی کردیم فرم اصلی ساختمان حفظ شود.»
کدام ویژگی معماری این ساختمان را در بازسازی تغییر ندادید؟
« در نمای اصلی ساختمان دیوار بالای طبقه دوم کاشی‌های دست سازی را مشاهده خواهید کرد که از همان زمان باقی مانده و در بازسازی حذف نشد.»
از آقای حسین زادگان تشکر می‌کنم. قبل از دیدن قسمت‌های دیگر ساختمان مجذوب قفسه‌های کتاب می‌شوم و چند کتاب را ورق می‌زنم. فرش قدیمی که بین قفسه‌ها پهن شده، توانسته است فضایی گرم را در کنار گلدان‌های بزرگ دو درختچه زیبا بوجود بیاورد. کمی بعد از راه پله مارپیچی که به سمت طبقه اول راه دارد بالا می‌روم. درهای اتاق‌های طبقه دوم با هنر پتینه رنگ آمیزی شده است. این طبقه را به فروش آثار هنری، برگزاری مراسم‌های فرهنگی اختصاص داده‌اند. پشت یک میز تحریر که یک ماشین تحریر را روی آن قرار داده‌اند، می‌نشینم. تابلوهای نقاشی مدرن ایرانی، روشنایی‌های دیوار، نورپردازی ساختمان و به طور کلی تزیینات داخلی ساختمان با توجه به فعالیت مجموعه بین سبک مدرن و کلاسیک انتخاب شده است.
مطالب بیشتر: کافه عمارت دل، کافه‌ای به سلیقه ایرانی‌ها
[[nid:353559]]
در طبقه دوم مجموعه می‌توانید در کنار سفارش یک نوشیدنی گرم کتاب مورد علاقه‌تان را باز کنید یا به انجام سایر فعالیت‌های مورد علاقه خود بپردازید. نکته مثبت این جا هم حفظ جریان طبیعت سبز با قرار دادن گلدان‌ها و ستون‌های باغچه مانند برای کاشت درختچه‌ها و گیاهان است.
پیش از رسیدن چای که سفارش دادم به سمت پنجره‌های طبقه دوم می‌روم و از پشت گلدان‌های گل‌های سرخ از سرما کبود شده به کوچه‌ی نزدیک غروب خیره می‌شوم.
اگر دوست دارید مهمان کوچه پس کوچه‌های تهران شوید این لینک‌ها را هم ببینید: