شاید بتوان گفت که مباحث پیرامون محیط زیست و مصرف انرژی از مهم‌ترین مباحث روز دنیاست و معماری هم می‌تواند نقش پررنگی در آن ایفا کند چراکه مصرف انرژی در ساختمان بیش از 40 درصد از کل منابع را به خود اختصاص داده است؛ بنابراین یکی از مسائل اصلی در معماری بهینه سازی مصرف انرژی است و طراحی معماری داخلی از بخش‌هایی است که می‌تواند در کاهش این اتلاف انرژی مؤثر باشد. شاید تصور کلی در این زمینه این است که به کار بردن وسایل مکانیکی و تأسیسات مناسب در داخل ساختمان پاسخ گوی این مسئله خواهد بود اما با نگاهی دقیق و علمی‌تر، روش‌های طراحی داخلی، به‌خصوص برای بناهای ساخته‌شده و با وضعیت موجود، در درجه اول قرار می‌گیرند؛ بنابراین این بار در بخش «معماران سرزمین من»، دیدگاه جمعی از معماران برجسته در این زمینه را جویا شده و نگاهی به راه‌حل‌های ارائه‌شده می‌اندازیم.سؤال این شماره معمار سرزمین من:راهکارهای مؤثر معماری داخلی برای دستیابی به بهینه سازی مصرف انرژی چه می‌تواند باشد؟
ایمان معمار نظر خود را چنین بیان می کند :
در پاسخ به این سؤال می‌توان گفت عوامل متعددی در معماری وجود دارد که استفاده درست و به‌جا از آنها در بهینه‌سازی مصرف انرژی تأثیرگذار خواهد بود. یکی از نکات حائز اهمیت این است که ما بدانیم در اقلیم‌های مختلف چگونه با چالش‌های خاص منطقه روبه‌رو شویم و راهکاری مناسب و درخور آن ارائه دهیم. با مطالعه در معماری گذشته ایران درخواهیم یافت که معماران آن زمان چگونه بدون دسترسی به تکنولوژی امروزه به‌خوبی در اقلیم‌های متفاوت با این چالش روبه‌رو شده‌اند، البته باید پذیرفت که یک سری از اقداماتی که در گذشته راه گشای این مسئله بوده در معماری امروز به دلیل محدودیت‌های مختلف شاید دیگر بهترین پاسخ برای سازگاری با چالش مربوطه نباشد؛ اما به نظر شخصی این‌جانب با تهیه یک برنامه فیزیکی دقیق برای ایجاد روابط منطقی بین فضاهای داخلی و قرارگیری درست آنها در کنار یکدیگر همراه با آگاهی و دانش چگونه استفاده از مصالح نوین در طراحی فضاها، هم‌چنین با الهام گرفتن از الگوهای اقلیمی منطقه به‌عنوان میراث معماری گذشته ما می‌توان راهکاری قابل‌قبول در تمامی ادوار مختلف برای بهینه‌سازی مصرف انرژی ارائه نمود.
مطلب پیشنهادی : وندالسیم در معماری، چرا مردم به بدنه شهر آسیب می زنند؟
علی راهی می گوید :
با توجه به اهمیت انرژی و مصرف بهینه آن در گذشته، حال و آینده در معماری به‌خصوص بخش طراحی داخلی مطلوب می‌توان اثر مؤثر بر شرایط آسایش ساکنین را با حفظ منابع انرژی و محیط‌زیست پایدار به کمک معماری داخلی به وجود آورد. معماری گذشته ایران از آن نظر دارای اهمیت است که همساز با اقلیم بوده و با به‌کارگیری هوشمندانه عناصر اقلیمی از قبیل بادگیر، گودال باغچه، تابستان نشین، زمستان نشین و… بسیار هوشمندانه عمل می‌کرد؛ لذا مصالح بوم آورد و قرارگیری در رون شهرهای ایران از دیگر محاسن این نوع معماری است. حال برای حفظ نیازهای نسل آینده به نظر می‌رسد با هوشمند سازی ساختمان در سیستم سامانه‌های(BMS) تا بخش زیادی در بهینه‌سازی مصرف انرژی نقش ایفا کرد؛ اما آنچه در معماری حال حاضر کمتر دیده می‌شود محل قرارگیری نامناسب فضاها و عدم استفاده از مصالح استاندار است. در این بخش دولت می‌تواند با کمک بخش خصوصی و تأمین منابع مالی مناسب، آموزش و فرهنگ‌سازی مؤثر تا حد زیادی تأثیرگذار باشد.
مطلب پیشنهادی : رابطه میان معماری ایران و جهان از زبان معماران برجسته!
سمانه قاسمی چنین نظری دارد :
معماری کلیتی است که به‌طور هم‌زمان مسئولیت افزایش کیفیت فضایی و بصری داخل و خارج ساختمان را بر عهده دارد و یکی از رسالت‌های معماران تلاش برای پیوند مناسب و هماهنگی این دو بخش تا حد ممکن با یکدیگر است. حفظ انرژی در معماری به دو شیوه active (فعال) و passive (غیرفعال) انجام می‌پذیرد که در شیوه فعال از راهکارهای مکانیکی و تجهیزات ویژه تکنولوژیک استفاده می‌شود؛ اما شیوه غیرفعال همانی است که در معماری ما از دیرباز بسیار موردتوجه معماران قرار گرفته است، راهکارهای غیر مکانیکی و استفاده از تکنیک‌های ساخت و مصالح مانند قرارگیری مناسب احجام و عملکردها در سایت و استفاده درست و پاسخگو از مصالح بومی و تجدید پذیر.معماری در هر دو حوزه داخلی و خارجی بایستی با نگاهی رو به آینده به حل یکی از مهم‌ترین معضلات جهان پیش روی ما (بحران‌های محیط‌زیست و منابع انرژی) یاری رساند.
مطلب پیشنهادی : علت ورود افراد غیرمتخصص درمعماری امروز ایران چیست؟
اگر فرصت طراحی برای معماران به‌صورت منفرد و مجزا تنها در فضاهای داخلی ایجاد گردد، توجه و دقت در محل قرارگیری و ابعاد بازشوها، استفاده از مصالح مناسب و توجه به مسئله بازگشت به چرخه محیط‌زیست، توجه به موضوع سایه‌اندازی و تحلیل نورهای مطلوب و نامطلوب و کنترل آنها و بهره مناسب از نور طبیعی و امکان استفاده هرچه بیشتر آن به‌جای نورهای مصنوعی و انرژی الکتریکی، همگی کلیتی را می‌سازند که می‌توانند در زمینه کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی و بهره‌برداری بیشتر از منابع تجدید پذیر انرژی مؤثر باشند.هم‌چنین اگر معماران تلاش کنند که در طراحی فضاهای معماری، خود را مقید به نگرشی کنند که ساختمان و فضای داخل آن را ماندگارتر نمایند به‌گونه‌ای که پس از عبور از بازه زمانی محدود، محکوم به بازسازی نگردد، قدمی مؤثر در زمینه حفظ انرژی و منابع آن خواهند برداشت. علاوه بر آن معماری قابل تطبیق با شرایط محیطی و نیازهای ساکنان که قابلیت توسعه‌پذیری داشته باشد نیز از راهکارهای تأثیرگذار به‌منظور دستیابی به هدف فوق خواهد بود.
مطلب پیشنهادی : تعریف معماری ، تفاوت دیدگاه مردم و معماران در چیست؟
سینا احسانی نظر خود را این گونه بیان می کند :
در یک تقسیم‌بندی می‌توان بحث طراحی پایدار اقلیمی را در معماری داخلی به دو دسته تقسیم کرد:اول: به‌عنوان تابعی از ویژگی‌های پایداری اقلیمی کل ساختماندوم: مستقل از ویژگی‌های پایداری اقلیمی کل ساختمانیک مثال خوب از دسته نخست، معماری بومی در هر اقلیم است که به بهای گذشت زمان طولانی نسبت به اقلیم پیرامون، کنش و واکنش نشان داده به طبع معماری داخلی آن نیز دارای ویژگی‌های پایداری اقلیمی است.در دوره‌های مدرن و پسامدرن معماری نیز هستند معمارانی که پایداری اقلیمی را به‌عنوان یک پارامتر مهم در طول روند طراحی ساختمان و نه عاملی جدا و اضافه شده به آن موردتوجه قرار می‌دهند. با این فرض، فضاهای داخلی ساختمان نیز ویژگی‌های پایداری را خواهد داشت. این یک جریان پیش‌رونده در طراحی معماری به شمار می‌رود.
مطلب پیشنهادی : معماران برجسته ایرانی از اثر معماری بر سبک زندگی می گویند!
در دسته دوم؛ اما کار طراح بسیار خاص‌تر و شاید دشوارتر است، چراکه در طراحی یک پروژه معماری داخلی با رویکرد پایداری اقلیمی در ساختمانی که به‌احتمال‌زیاد، خود نسبت به اقلیم پیرامون به تفاوت است، معمار با محدودیت‌های زیادی مواجه بوده و خود ساختمان امکانات کمی را در اختیار او قرار می‌دهد.در این حالت، معمار با آگاهی از نقش بازشوها استفاده از فناوری‌های پایدار برای ایجاد شرایط آسایش اقلیمی، ماهیت و نقش جداره‌های تعریف‌کننده فضا، ابعاد و تناسبات فضا، نحوه تعریف ارتباط فضای داخلی و خارجی در ساختمان و نیز ارتباط فضای داخلی با کل ساختمان، پروژه را طراحی می‌کند.در هر دو حالت، نحوه ارتباط و تعامل فضاهای داخلی و خارجی ساختمان اهمیت بسیار دارد. از طراحی داخلی پایدار برای یک فضای کاملاً مستقل و ایزوله از محیط بیرون (مانند یک آمفی‌تئاتر) گرفته تا یک ویلا که مرز بیرون و درون ساختمان می‌تواند کم‌رنگ‌تر باشد و البته فضاهایی که ما در آنها کار و زندگی می‌کنیم که چیزی میان این دو است.
در مطلب زیر می توانید مصاحبه های سایر معماران برجسته ایرانی را نیز دنبال نمایید :
منبع : مجله منزل