اگر با مطلب شماره پیشین مجله منزل همراه بوده باشید قطعا به خاطر دارید که کاملا با مفهوم کلی حس مکان در خانه آشنا شدیم. همان طور که ذکر کردیم اگر فرد نسبت به محیط خانه خود شناخت کافی داشته و بتواند نیازهای طبیعی خود را برطرف نماید، به مرور زمان نسبت به خانه خود احساس تعلق پیدا خواهد کرد. اگر انسان از حس مکان بی بهره بماند دچار خستگی و دلسردی می شود. یکی از عوامل کالبدی که در ایجاد حس مکان و تعلق، مؤثر است نور و چگونگی به کارگیری آن در فضای داخلی است؛ لذا در ادامه به بررسی ماهیت و نقش نور در ایجاد حس مکان می پردازیم .
به طور کلی ماهیت نور را می توان به دو دسته نور طبیعی و نور مصنوعی تقسیم بندی نمود. منظور از نور طبیعی، نوعی از نور است که به صورت بالفعل از خورشید و ماه سرچشمه می گیرد و موجب روشنایی فضا در روز و شب می گردد، ولی نور مصنوعی نوری است که به صورت ارادی توسط انسان از راه تبدیل انرژی حاصل می شود.
نور طبیعی از پدیده های مؤثر در روند طراحی فضاهای معماری به خصوص فضای خانه است. از سویی نور مصنوعی از اجزای اساسی و ضروری ساختمان است که وظیفه آن روشن کردن فضا به منظور قابل رؤیت ساختن آن است؛ بنابراین نور در قدم اول امکان دیده شدن پدیده ها را فراهم می کند و بدون آن در تاریکی دیدن اجسام امکان پذیر نیست. هم چنین روشنایی هر فضای معماری باید متناسب با نوع فعالیت هایی که در آن جریان دارد تأمین شود.
روشن است که طراحی نور در هر مکان باید با توجه به حس و حال و بار معنایی ویژه ای که از راه عوامل فیزیکی و ذهنی القا می شود، اجرا گردد. این بدان معناست که طراحی نور در هر مکان، نه تنها نباید منافاتی با حال و هوای آن منافاتی داشته باشد، بلکه باید تقویت کننده آن نیز به حساب آید؛ به عنوان مثال در طراحی یک فضای تاریخی می بایست قدمت و خاطره انگیزی فضا با نورپردازی مناسب، مورد تأکید قرار گیرد، در صورتی که در طراحی یک فضای مدرن باید شادابی و دقت، برجسته تر گردد.
[[nid:182236]]
نورپردازی مناسب می تواند عامل تقویت کننده هویت یک مکان و ارتقاء شخصیت ویژه آن محسوب شود. با نورپردازی مناسب می توان بر جذابیت و در نتیجه سرزندگی فضاها افزود؛ لذا یکی از عوامل بسیار مهمی که سبب می شود انسان با قرار گرفتن در برخی از فضاها و مکان ها احساس شادی و شعف کند و بیش ترین لذت را از بودن و ماندن در آن محیط ببرد و یا بالعکس در فضاها و مکان هایی غمگین، دل مرده ، افسرده و بی قرار شود با اصل مهم نور و نورپردازی ارتباط دارد، از این رو حضور نور طبیعی در محیط و به کارگیری روش های صحیح نورپردازی مصنوعی در ایجاد حس مکان و حس تعلق به ویژه در محیط خانه مؤثر است؛ بنابراین با رعایت نکات مطرح‌شده در بند پیشین می توان فضایی با حس مکان منحصربه فرد فراهم نمود؛ زیرا طراح داخلی گذشته از آن که با ایجاد تقارن، تناسب، تعادل و… احساس رضایت و آرامش را برای کاربران به وجود می آورد، با رعایت اصول نورپردازی و استفاده صحیح از نور طبیعی حس تعلق خاطر نسبت به محیط را برای افراد فراهم می کند.
منبع : مجله منزل | مویسنده : مائده ضیاپور