ایران شهر یا ایران زمین؛ نام هایی آشنا از هنر و فرهنگ کهن و باستانی که همه ما دوست داریم به نوعی نشانه و نمادی از آن داشته باشیم. از کتاب و عکس گرفته تا زیورآلات تزئینی، وسایل دکوری و حتی عناصر معماری، اما در این جا نکته ای وجود دارد که قابل تأمل است و آن این است که هرگاه در بحث طراحی داخلی و دکوراسیون، نامی از معماری و دوران پرشکوه هخامنشیان به میان می آید همه چیز به تعدادی سرستون و تندیس یا عکس سربازان و مجسمه های خاک خورده در دکورهای خانه هایمان ختم می شود و گویی آن همه شکوه و زیبایی نمود دیگری در فضاهای ما پیدا نکرده است، اما می خواهم به شما بگویم که طرح‌ها، رنگ‌ها و نقوش به کار رفته در معماری داخلی کاخ های هخامنشی به‌قدری غنی و متنوع است که هنوز هم قابل استفاده اند و هیچ گاه تکراری نخواهند شد؛ بنابراین این مطلب به معرفی این نقش و نگار و ترکیب رنگی معماری داخلی دوره هخامنشیان پرداخته است. با ما همراه باشید.
نمونه ای از طرح و نقش هخامنشی در طراحی کاغذ دیواری و پارچه
نقوش بررسی شده از این دوره به چهار دسته نقوش گیاهی، جانوری، انسانی و انتزاعی تقسیم می شوند. نکته مهم در مورد آن ها این است که این نقوش تنها برای تزئینات و جنبه زیبایی شناسی نبود ه‌اند، بلکه به عنوان نشانه های نمادین نیز به کار رفته اند. با نقش و نگارهای انسانی و حیوانی آشنایی داریم، اما موضوعی که در این مطلب به آن می پردازیم نقوش گیاهی و هندسی است که کاربرد بیش تری در طراحی داخلی و دکوراسیون برای ما دارند.
نمونه نقوش هندسی کم تر دیده شده در دکوراسیون داخلی هخامنشی
نمونه نقوش هندسی کم تر دیده شده در دکوراسیون داخلی هخامنشی
با توجه به کاوش های انجام شده، این نکته آشکار می شود که در بین نقوش گیاهی، نقش گل نیلوفر (لوتوس) و درخت سرو از سایرین بیش تر است، اما بحث مهمی که در این زمینه مطرح می شود فرم و شکل انتزاعی به دست آمده از این نقوش است. تقریبا در تمام موارد، دایره و مثلث و یا ترکیب این دو دیده می‌شوند. گل چند پر با فرم دایره مانند خود، نمادی است از خورشید و یا سرو با فرم مثلث، می تواند اشاره ای باشد به عالم بالا داشته باشد. به طور کلی می توان گفت که دایره، نمادی از آسمانی بودن و معنویت و مثلث، نشان دهنده عروج بوده‌اند و برای مورد احترام بودن گیاهان و تقدسشان به کار گرفته می شدند.
پارچه های بازسازی شده هخامنشی در ونیز ایتالیا، ردیف بالا نقوش ر روی پارچه ابریشم،ردیف پایین نقوش بر روی پارچه کتان
نمونه نقوش هخامنشی بازسازی شده در ونیز ایتالیا برای طراحی کاغذدیواری سالن
نمونه نقوش هخامنشی بازسازی شده در ونیز ایتالیا برای طراحی کاغذدیواری و سرویس خواب اتاق خواب
نمونه طرح و نقش هخامنشی درطراحی کف سازی
نمونه طرح و نقش دکوراسیون داخلی هخامنشی در طراحی کاشی آشپزخانه
از تاریخ نویسان یونانی، برخی در نوشته های خود فقط از تنوع رنگی و پارچه های گل دار و راه راه ایرانیان به‌خصوص در لباس‌ها یادکرده‌اند؛ به همین دلیل توضیحات دقیقی درباره چگونگی شکل و طرح نقش و نگارهای پارچه‌های ایرانی در زمان هخامنشی در دست نیست، اما همان تعداد محدودی که از کاشی کاری های به دست آمده نشان می دهد که بیش تر پارچه از جنس پشم و کتان بوده اند و در مکان های خاص تر نیز ابریشم به کار گرفته شده است. نقوش و طرح های روی این پارچه ها به دو صورت ایجاد می شد: گاه به صورت ملیله دوزی یا دوخت با طلا و نقره و گاه به صورت چاپ روی پارچه. این طرح ها هم شامل نقوش گیاهی بوده و هم نقش های هندسی. در ونیز ایتالیا تعدادی از این پارچه ها به‌صورت طلادوزی و نقره دوزی احیاء و بازسازی شده‌اند.
پالت رنگی به کار رفته در دکوراسیون داخلی هخامنشیان
به طور کلی پالت های رنگی هخامنشیان را می توانیم به صورت دسته های زیر نشان دهیم:
نمونه ای از دکوراسیون نشیمن با طرح و نقش هخامنشی
کلام آخر : باید این نکته را بدانیم که تقلید جزء به جزء از معماری دوره های گذشته اگر بدون نگاه پیشروانه و ایده باشد، ارمغانی جز تکرار ندارد؛ بنابراین می توانیم با استفاده از همین طرح ها، نقش ها و ترکیب رنگ آمیزی، این سبک ها را زنده نگه داریم. در مطالب بعدی از سلسله مطالب سبک های ایرانی به معماری داخلی و دکوراسیون سایر دوره های معماری ایرانی خواهیم پرداخت.
منبع : مجله منزل