بسی رنج بردم بدین سال سیعجم زنده کردم بدین پارسیپی افکندم از نظم کاخی بلندکه از باد و باران نیابد گزندبناهای آباد گردد خرابز باران و از تابش آفتاب“فردوسی"
استاد محمدرضا شجریان برجسته ترین هنرمند عرصه آواز و موسیقی سنتی ایران که از وی با عنوان “خسرو آواز ایران" یاد می‌شود پس از تحمل دوره طولانی بیماری پنجشنبه شب در سن ۸۰ سالگی در بیمارستان جم تهران درگذشت.
استاد شجریان زادهٔ اول مهر ۱۳۱۹ در مشهد، موسیقی‌دان، آهنگ‌ساز، خواننده و خوشنویس ایران زمین و نامزد ۲ جایزه گِرمی (Grammy Awards) بود و سایت انجمن آسیا وی را به عنوان پرآوازه‌ترین هنرمند موسیقی اصیل ایرانی معرفی کرد. همچنین روزنامه ونکوورسان او را یکی از مهمترین هنرمندان موسیقی در سال ۲۰۱۰ و یکی از ۵۰ صدای برتر جهان معرفی کرده بود.
مراسم تشییع استاد محمدرضا شجریان صبح امروز در آرامگاه فردوسی مشهد با حضور هنرمندان، جمعی از مسوولین و دوستدارانش برگزار شد. به همین سبب، سری به مشهد زدیم و مطلبی درباره آرامگاه فردوسی و همجواری خسرو آواز ایران در کنار مقبره فردوسی جمع آوری کرده ایم، با ما همراه باشید.
در این مطلب خواهید دید:
مجموعه فرهنگی باغ آرامگاه فردوسی در ۲۰ کیلومتری شمال شرقی شهر مشهد، در مسیری منشعب از راه عمومی مشهد به کلات نادری، نزدیک به شهر تاریخی طابران و بقعه تاریخی هارونیه قرار دارد. روستای پاژ زادگاه فردوسی که امروزه فاز نامیده می‌شود در ۲۸ کیلومتری شرق آرامگاه فردوسی قرار دارد.
مطلب پیشنهادی : یادگارهای شیخ بهایی به تاریخ
نخستین بار آندره گدار، معمار فرانسوی طرحی را برای مقبره فردوسی در نظر گرفت و تا نیمه‌های ساخت آن هم پیش رفت. این طرح شکلی چون اهرام مصر داشت. ذکاءالملک فروغی که آن زمان رئیس انجمن آثار ملی بود، این طرح را نپذیرفت و در جلسه‌ای که در این انجمن تشکیل داد، قرار شد یک معمار ایرانی طرحی برای مقبره فردوسی ارائه کند. حسین لرزاده 28 ساله بود که موفق شد با طراحی و ساخت آرامگاه فردوسی در طول 18 ماه، مدال فردوسی را در جشن هزاره این شاعر پارسی از آن خود کند.
مطلب پیشنهادی: گشتی در بافت قدیمی روستای لافت در جزیره قشم
ساختمان آرامگاه در سال ۱۳۱۳ هم‌زمان با آیین های هزاره فردوسی گشایش یافت. این بنا از سه قسمت تشکیل شده است که مهمترین آن، بخش میانی است. سنگ قبری از جنس مرمر به ابعاد ۱.۵×۱ متر و حدود ۰.۵ متر ارتفاع در این بخش ساخته شده و در مرکز روی سکوی مرمری قرار گرفته است.
بخش دوم شامل تالاری مربع شکل از جنس مرمر است و داخل آن با کاشی تزئین شده و چهار ستون بلند با دو سر ستون بزرگ در چهارگوشه این تالار وجود دارد. سومین بخش، محوطه پلکانی پوشیده از سنگ مرمر است که اتاق روی آن قرار گرفته و تعداد زیادی از اشعار فردوسی روی دیوار آن حک شده است. این بنا یادآور معماری پاسارگاد و مقبره کوروش است. تصویر مردی بالدار در بالای ضلع جنوبی بنای اصلی، یادآور ویژگی‌های معماری پرسپولیس است.
مطالب بیشتر: کلبه ییلاقی هوشنگ سیحون در دل کوه
بنای هارونیه احتمالاً خانقاه یا مقبره‌ای است که در قرن هشتم هجری در نزدیکی آرامگاه فردوسی ساخته شده و در کنار آن سنگ یادبود هزاره امام محمد غزالی، عارف قرن پنجم و ششم(ه) دیده می‌شود. از این بنا در کتاب‌ها و سفرنامه‌ها با عناوین مسجد، نقاره‌خانه، آرامگاه و خانقاه غز نام برده شده و بنا از اوایل دوران پهلوی به هارونیه معروف شد.
مطالب بیشتر: معماری به زبان هوشنگ سیحون
مهدی اخوان ثالث زاده ۱۰ اسفند ۱۳۰۷ مشهد و درگذشته ۴ شهریور ۱۳۶۹ تهران است، او شاعر پرآوازه و موسیقی پژوه ایرانی بود. نام و تخلص وی در اشعارش م. امید بود.اشعار او زمینه اجتماعی دارند و گاه حوادث زندگی مردم را به تصویر کشیده‌است؛ همچنین دارای لحن حماسی آمیخته با صلابت و سنگینی شعر خراسانی و نیز در بردارنده ترکیبات نو و تازه است.اخوان ثالث در شعر کلاسیک فارسی توانا بود و در ادامه به شعر نو گرایید. همچنین او آشنا به نوازندگی تار و مقام‌های موسیقایی بود. وی در توس در کنار مقبره فردوسی در گوشه ای آرام به خاک سپرده شده‌است. سردیس مهدی اخوان ثالث که توسط علیرضا قدمیاری هنرمند مجسمه‌ساز نیشابوری ساخته شده بود در سال ۱۳۹۱ نصب گردید.
مطلب پیشنهادی: گشت و گذار در باغ صد و هفتاد ساله نگارستان
با برگزاری مراسم خاکسپاری در شهر توس، استاد محمدرضا شجریان بنا به وصیتش صبح امروز همجوار حکیم فردوسی می شود. بسیاری علت این وصیت را تمایل استاد آواز ایران به بازگشت به محل زادگاهش نسبت می‌دهند اما در کنار این نگاه، شاید بتوان به علاقه وافر شجریان به فردوسی هم اشاره کرد که خودش در زمان حیات، از آن به عنوان یک «بدهکاری» یاد کرده بود.
و اینک آرام گرفتن استاد آواز ایران محمدرضا شجریان در توس و خاکسپاری او در این منطقه تاریخی و باستانی، بر اهمیت این بخش از کشورمان ایران خواهد افزود. بی‌شک نام شجریان در کنار نام بزرگانی چون اخوان ثالث و دانشمندان جهانی این سرزمین حک خواهد شد و از این پس دوستداران و علاقمندان به موسیقی ایرانی برای دیدار با شجریان باید رهسپار سرزمین شعر و دانش ایران‌زمین شوند.
مطالب بیشتر: