بعد از ظهر یکشنبه، بیست و هشتم دی ماه 1393 اولین موزه ی گرافیک آسیا در شرق تهران، در بنای تاریخی ارباب هرمز، در زیر بارش شدید برف و با حضور گسترده ی طراحان گرافیک از نسل های مختلف، افتتاح گردید.
افتتاح موزه ی گرافیک و اختصاص فضای خاص برای این موضوع همیشه از دغدغه های انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران، اعضایش و. آرزوی دیرینه ی مرحوم مرتضی ممیز بوده که تا پیش از این بارها برای آن تصمیمات مختلفی گرفته شده بود و هرگز به نتیجه نرسیده بود. اختصاص این فضای بی نظیر و افتتاح موزه برای جامعه صنفی طراحان گرافیک اتفاقی فرخنده و به یادماندنی به شمار می رود.
این عمارت زیبا که در خیابان تهرانپارس و در بوستان پلیس واقع شده است، در تاریخ 16/12/1384 در فهرست آثار ملی ایران ایران به ثبت رسیده است.
در دوران پهلوی و قاجار عده ای از زرتشتیان در تهرانپارس ساکن شدند. ارباب جمشید یکی از رجال حکومت پهلوی بوده است، که پس از کشته شدن او، پسرانش هرمز و آرش و وفادار و… مالک زمین های او شدند. ارباب هرمزکه به عنوان مالک اصلی زمین های تهرانپارس محسوب می شود، یکی از متولیان زرتشتی شکل دهنده منطقه تهرانپارس بوده است. عمارت ارباب هرمز و باغ اناری تهرانپارس تنها یادگاری های به جا مانده از خان زرتشتی تهرانپارس است. این اثر به عنوان یکی از بی نظیر ترین آثار معماری ایران به جا مانده از دوران قاجار با تزیینات منحصر به فردی است.
این عمارت قاجاری در دو طبقه و در بخش میانی باغ اناری قرار گرفته است، که شامل یک تالار مجلل در طبقه نخست با 8 پایه ستون و سر ستون های کرنتی و سقف گچ بری شده با طرح های زیبای هنر ایرانی است. تزیینات چوبی و گچ بری های رنگ شده در طبقه دوم این عمارت نیز به همراه اتاق های مجلل با معماری قاجاری جلوه ویژه ای به این بنای تاریخی زرتشتی بخشیده است.
مرمت عمارت ارباب هرمز بیش از دو سال طول کشید و دست اندرکاران این امر تلاش کردند تمام اصول و استاندارد ها را در روند بازسازی رعایت کنند. اسکندر مختاری (مشاور عالی مرمت و احیای عمارت ارباب هرمز ) در خصوص اختصاص یک اثر معماری تاریخی به موزه و خطاب به اهالی هنر گرافیک ایران در مصاحبه با دوهفته نامه تندیس این گونه می گوید: " باید از هر تغییری که با اصالت اثر منافات دارد به جد پرهیز شود. این ساختمان در حال حاضر باید بتواند دو هنر را به نمایش بگذارد : معماری و گرافیک . گرافیک نباید مانع دیدن معماری اثر شود. یعنی اگر این اتفاق بیفتد در حق معماری بنا تعدی شده است."
مختاری بنای عمارت ارباب هرمز را اثری هنری می داند و می گوید: " ما تصور می کنیم که یک اثری دوباره خلق شده است. خلق جدید اثر متکی بر ذات اثر و آفرینش اولیه بوده و توسط معماران گذشتهی این سرزمین ایجاد شده بود. ما به این کار در مرمت می گوییم باز آفرینی یا احیا. “
او امیدوار است که اهل گرافیک بتوانند به زودی صاحب موزه ای دیگر شوند و این بنا را به اهالی فرهنگی دیگری بسپارند زیرا معتقد است : " این بنا قابلیت تبدیل به موزه گرافیک را نداشت و از همان ابتدا هم قرار بر این نبود که تبدیل به موزه شود. ما اگر در فراید مرمت اثر می دانستیم این بنا قرار است به موزه گرافیک تبدیل شود تمهیداتی را در نظر می گرفتیم. “
مطالب مرتبط: باغ موزه قصر ، باز شدن درهای زندان به روی مردم
سفری در تاریخ با هتل ملک التجار یزد
معماری اصیل ایرانی در خانه بروجردی‌‌ها
خانه عامری ها، یک هتل بی نظیر در ایران
منبع: دو هفته نامه تندیس – وب سایت سازمان زیباسازی شهر تهران | گرد آوری شده توسط تحریریه چیدانه