از زمانی که معماران دوره پهلوی اول تصمیم گرفتند سبک‌های معماری باستانی، اسلامی، مدرن و مینیمال را ترکیب و بسیاری از بناهای مشهور آن زمان را با ترکیب این چند سبک طراحی کنند، سبک‌های طراحی مختلف وارد خانه‌های ما ایرانی‌ها هم شدند. بسیاری از ما حتی بدون اینکه نام و اصول آن‌ها را بدانیم، این سبک‌ها را با هم تلفیق کردیم یا آن‌ها را به‌صورت اغراق شده به کار بردیم.
یکی از این سبک‌ها، بیوفیلیک بود که شاید حتی قبل از این که برای آن نامی انتخاب شود و به عنوان یک سبک هویت پیدا کند، ما از آن استفاده می‌کردیم. شاهدش هم همان پاسیوهای پر از گلدانی بود که در وسط خانه قرار داشتند و اگر طبقه همکف زندگی می‌کردید، از زیبایی آن بهره می‌بردید. البته اصول سبک بیوفیلیک به ما توصیه می‌کنند که با گلدان‌ها مثل حیوانات خانگی رفتار کنیم و جای‌جای خانه و حتی اتاق خوابمان را با آن‌ها شریک شویم.
پیوند فضای اتاق خواب با گل‌وگیاه، مسلماً آرامشی که از این فضا انتظار داریم را برایمان تأمین می‌کند. در ادامه هم قرار است با اصول این سبک طراحی و نحوه کاربرد آن در اتاق خواب آشنا شویم.
نام این سبک از لغت انگلیسی Biophilia (بیوفیلیا) گرفته شده که به معنای تمایل ذاتی نوع بشر برای تعامل با سایر اشکال حیات و به‌خصوص طبیعت است. از آنجایی‌که بسیار از رفتارهای غریزی امروز ما را به دی‌ان‌ای‌هایی نسبت می‌دهند که از اجداد جنگل‌نشین و غارنشینمان به ارث برده‌ایم، می‌توانیم با اطمینان بگوییم که تمایل به نزدیک شدن به طبیعت و نگهداری از گل‌وگیاه هم در ذات ما وجود دارد و به همین دلیل در مکان‌هایی که با سبک بیوفیلیک تزیین شده‌اند احساس راحتی می‌کنیم. به زبان ساده، سبک طراحی بیوفیلیک یعنی بخشی از طبیعت و فضای بیرون را وارد فضای خانه کنیم.
چند سالی است که این سبک تبدیل به یک ترند شده و علاوه بر معماری نما، از آن در طراحی داخلی هم استفاده می‌شود. محبوبیت این سبک پس از همه‌گیری کرونا افزایش پیدا کرد؛ چون همه ما در این دوران به آرامشی که طبیعت به ما می‌داد به‌شدت نیاز داشتیم.
رعایت ۸ اصل زیر باعث می‌شوند که سبک طراحی یک خانه را بیوفیلیک بدانیم:
زمانی که به شمال سفر می‌کنید یا به کوهنوردی و گردش در جنگل می‌روید چه حسی دارید؟
اجرای سبک بیوفیلیک در اتاق خواب به‌صورت اصولی هم همین احساس را به شما خواهد داد. برای این که با مزایای این کار بیشتر آشنا شوید، نگاهی به فهرست زیر بیندازید:
یده‌های الهام‌بخش زیر، به شما کمک می‌کنند تا سبک بیوفیلیک را به‌صورت اصولی وارد اتاق‌خوابتان کنید و از مزایای آن بهره‌مند شوید:
درست است که اصول طراحی بیوفیلیک ایجاب می‌کند که از رنگ‌های خنثی و طبیعی استفاده کنید، اما می‌توانید کمی تن رنگ‌های طبیعی مثل کرم را زیاد کنید تا فضا از یکنواختی خارج شود و تنها رنگ‌های متفاوت موجود در فضا، متعلق به گیاهان آپارتمانی نباشد. افزودن یکی از المان‌های طبیعت‌گردی مثل تاب یا ننو هم می‌تواند حس حضور در طبیعت را تقویت کند.
مثل اتاق خواب زیر که رنگ زرد در آن حضور ۳۰ درصدی دارد و یک تاب ساخته شده از چوب و طناب، ما را یاد سیزده‌بدر و پیک‌نیک‌های خانوادگی می‌اندازد:
یا اتاق خواب زیرشیروانی زیر که علاوه بر رعایت نکات این ایده، ما را یاد چادر زدن در طبیعت هم می‌اندازد:
اجداد طبیعت نشین ما طراح داخلی نداشتند و اصول صنعتی در آن زمان وجود نداشت که کالایی برای طراحی داخلی وجود داشته باشد. به همین دلیل آن‌ها خودشان آستین‌ها را بالا می‌زدند و صفر تا صد خانه‌هایشان را خودشان می‌ساختند. شما هم می‌توانید کمی از آن‌ها تبعیت کنید و بخشی از عناصر موجود در اتاق خواب بیوفیلیک خود را بسازید.
مثل اتاق خواب زیر که صاحب آن چند شاخه و تنه درخت، جعبه میوه و یک تخته چوبی را با سلیقه خود تزیین کرده و تغییر داده و با کمک آن‌ها اتاق خواب خود را بیوفیلیک کرده است:
یا مثل صاحب اتاق خواب زیر، می‌توانید از هنر دست دیگران استفاده کنید:
برای استفاده از طرح‌ها و نقش‌های موجود در طبیعت و رعایت یکی از اصول مهم سبک بیوفیلیک، می‌توانید مثل اتاق خواب زیر از کاغذدیواری با طرح جنگل کمک بگیرید و با سرویس خواب و مبلمان اتاق فضا را به سبک مدرن نزدیک کنید:
به‌تازگی نوعی کوسن مد شده که مثل کوسن‌های سنتی گرد و چهارگوش نیست و می‌توانید آن را با ابعاد، شکل و طرح دلخواه خود سفارش دهید. مثل کوسن‌هایی که روی تخت زیر می‌بینید. این کوسن‌ها هم در اتاق خواب زیر برای طراحی اتاق به سبک بیوفیلیک گزینه بسیار مناسبی هستند:
احتمالاً شما هم در اتاق‌خوابتان گوشه‌ای دارید که بیکار افتاده و نمی‌دانید باید با آن چه‌کار کنید. می‌توانید فضای مرده گوشه‌های اتاق خواب را با گل‌وگیاه زنده و پر کنید و اصول سبک بیوفیلیک را هم با این کار رعایت کنید. مثل اتاق خواب‌های زیر:
نور مصنوعی برای گل‌وگیاه مضر است و ازآنجایی‌که گاهی اوقات هیچ گریزی از آن نیست، می‌توانید المان‌های طبیعی را به آن اضافه کنید و با کمک یک سوئیچ دیمر، کاری کنید که نور آن از حالت صفر و یکی خارج شود. مثل اتاق خواب زیر که از پارچه نخی برای تزیین آباژور اتاق خواب کنار تخت استفاده شده است:
یا مثل لوستر حصیری اتاق خواب زیر:
گاهی اوقات باید حضور سبک بیوفیلیک را با صراحت اعلام کنید و از رنگ سبز و تن‌های آن به عنوان رنگ اصلی کمک بگیرید. مثل اتاق خواب زیر که در آن از رنگ سبز تیره استفاده شده است:
با استفاده از رنگ‌های روشن‌تر در سایر عناصر اتاق، می‌توانید از تیره شدن فضا جلوگیری کنید:
برای ایجاد یک نقطه کانونی در طراحی اتاق خواب بیوفیلیک، نمی‌توان چیز بهتری از گل‌وگیاه (مهم‌ترین عنصر طراحی در این سبک) پیدا کرد. با این کار، سلطه طبیعت بر اتاق‌خوابتان را نشان می‌دهید. دقیقا کاری که اتاق خواب زیر برای طراحی انجام داده است:
یا مثل قدیم‌ها می‌توانید تزیین یکی از دیوارهای اتاق خواب را به پاسیو واگذار کنید. البته شاید در خانه‌های امروز دیگر نشانی از پاسیو نباشد اما اگر طرفدار این سبک هستید به‌راحتی می‌توانید برای خانه کوچک خود هم یک پاسیو شیشه‌ای بسازید و شرایط ایدئال برای رشد گیاهان آپارتمانی را فراهم کنید:
سلماً کسی که این سبک را برای تزیین اتاق خواب خود انتخاب می‌کند، یکی از دوستداران محیط‌زیست است. برای اینکه ثابت کنید طرفدار محیط‌زیست هستید، می‌توانید از اشیایی که دیگر استفاده ای ندارند و در گوشه انبار خاک می‌خورند برای تزیین اتاق خواب با وسایل ساده استفاده کنید. مثل چمدانی که در کنج اتاق خواب زیر می‌بینید و از آن برای صندوقچه گیاهان آپارتمانی استفاده شده است:
یا مثل کلاه‌ها، قاب و گلدان کنفی در اتاق خواب زیر:
همان‌طور که گفتیم، یکی از اصول مهم سبک بیوفیلیک، درگیر کردن تمامی حواس تا حد ممکن است. با کمک طرح‌ها، رنگ‌ها و گل‌وگیاه می‌توانیم حس بینایی، بویایی و لامسه را درگیر کنیم. برای درگیر کردن حس شنوایی هم می‌توانید از آب‌نماهای کوچک یا هر عنصر تزیینی دیگر با صدای آب و طبیعت کمک بگیرید. مثل اتاق خواب زیر:
اگر هم اتاق خواب شما در همسایگی طبیعت است، از صداهای خودش کمک بگیرید:
زندگی در غار نخستین ایده‌ای بود که برای فرار از خطرات محیط بیرون، به ذهن اجداد ما رسید. با نزدیک کردن طراحی اتاق خواب به فضای یک غار، می‌توانید دی‌ان‌ای نیاز به احساس امنیت را فعال کنید و با آرامش بیشتری بخوابید. مثلاً اتاق خواب زیر را ببینید که با انتخاب رنگ مشکی برای دیوارها و سرویس خواب، آن را به یک غار ساکت و آرام تبدیل کرده است:
اگر فضای بزرگ و بودجه لازم را در اختیار دارید، می‌توانید مثل صاحب اتاق خواب زیر یک غار واقعی خلق کنید:
در سبک بیوفیلیک از عناصر طبیعی استفاده می‌شود و این عناصر طبیعی مثل گل‌وگیاه، به توجه و مراقبت دائمی نیاز دارند. اگر این توجه و مراقبت را از آن‌ها دریغ کنید، اتاق خواب بیوفیلیک شما جلوه چندان زیبایی نخواهد داشت. وضعیت در مورد متریال طبیعی به‌کاررفته در این سبک هم به همین منوال است. قطعات چوبی، حصیرها و کنف‌ها به مراقبت و شستشو نیاز دارند.
با در نظر گرفتن این نکات، سبک بیوفیلیک را برای اتاق‌خوابتان انتخاب کنید.