عمارت باشکوه تاج محل یکی از زیباترین آثار معماری دنیاست که به دستور شاه جهان، پنجمین پادشاه گورکانی در کشور هندوستان ساخته شده است. افرادی که به هندوستان سفر کردهاند و از نزدیک با زیبایی و شکوه این بنا آشنا شدهاند، حتما حرفهای زیادی درباره تاج محل و عظمت عاشقانهاش دارند. اگر به هندوستان سفر هم نکرده باشید، حتما تصاویر این بنای زیبا را در مجلات و سایتهای گردشگری دیدهاید. در این مطلب میخواهیم شما را با تاج محل، این بنای باشکوه و زیبا بیشتر آشنا کنیم؛ پس در ادامه مطلب همراه ما باشید.
عمارت زیبای تاج محل که یکی از عجایب هفتگانه دنیاست، در ایالت اوتار پرادش و شهر آگرا قرار گرفته است که حدود 200 کیلومتر با دهلی نو فاصله دارد. تاج محل بنایی با 57 متر ارتفاع و عرض 56 متر است و ظاهری مربع شکل درد که ستونهایی در اطراف آن قرار گرفته است. این بنا در باغ زیبایی بنا شده و استخر بزرگی به نام حوض کوثر درست روبه روی آن ساخته شده است که بر زیبایی و شکوه تاج محل میافزاید. این باغ دقیقا براساس طرح چهار باغ ایرانی ساخته شده است. بنای تاج محل دارای یک گنبد مرمری زیبا است که 35 متر ارتفاع دارد.
بیشتر بخوانید:
داخل عمارت تاج محل که درواقع نوعی آرامگاه است، دارای یک تالار هشت ضلعی زیباست که از هر طرف میتوان به آن وارد شد. در وسط این تالار زیبا میتوانید گور ممتاز محل را با سنگ قبر الماسکاری شده ببینید که این بنا در یادبود او ساخته شده است. روی سنگ قبر با خط زیبای ایرانی خطوطی در ستایش او خوشنویسی شده است. در سمت دیگر این قبر نیز گور شاه جهان بنا شده است که از گور تاج محل کمی بزرگتر است. در ساخت این بنا به دستور شاه جهان از 28 نوع سنگ قیمتی مانند مرمر، یشم، کریستال، یاقوت، عقیق سرخ، فیروزه، لاجورد و… استفاده شده است تا زیبایی خیره کننده این بنای افسانهای دو چندان شود.
اگر بخواهیم درباره ساخت بنای تاج محل صحبت کنیم، باید بگوییم که همه چیز از عشق شروع شد. شهابالدین محمدشاه مشهور به شاه جهان، پنجمین پادشاه سلسله گورکانیان هندوستان بود که این بنای زیبا را به وصیت همسرش ممتاز محل و برای یادبود او ساخت. ارجمند بانو ملقب به ممتاز محل دختر یکی از اشراف زادگان ایرانی به نام عبدالحسین آصف خان بود که در هندوستان زندگی میکرد و ارجمند بانو نیز در شهر آگرای هندوستان متولد شد.
عمه ممتاز محل به نام نور جهان بانو با جهانگیرخان چهارمین پادشاه گورکانی و پدر شاه جهان ازدواج کرد و به این ترتیب شاه جهان با ممتاز محل آشنا و از همان کودکی به او علاقهمند شد. وقتی شاه جهان به سن ازدواج رسید، مجبور شد بنابرمصالح حکومتی با فرد دیگری ازدواج کند. شاه جهان چند سال بعد از ازدواج دومش، در سال 1612 بالاخره توانست با عشق همیشگیاش یعنی ممتاز محل ازدواج کند. شاه جهان و همسرش ممتاز محل زندگی عاشقانهای داشتند که 19 سال دوام داشت و حاصل این ازدواج 14 فرزند بود که فقط هفت تا از آنها زنده ماندند.
شاه جهان به قدری به همسرش علاقه داشت که در همه سفرها حتی سفرهای جنگی او را همراه خود میبرد. در یکی از همین سفرها بود که ممتاز محل درحالی که چهاردهمین فرزندش را به دنیا میآورد، سخت بیمار و ناتوان شد و در سن 39 سالگی از دنیا رفت. او لحظه آخر وقتی شاه جهان را بر بالینش دید، وصیت کرد تا بنایی زیبا در یادبودش بسازد و همچنین تا آخر عمرش با زنی دیگر ازدواج نکند.
شاه جهان اما به هر دو وصیت عمل کرد. او دستور ساخت بنای تاج محل را صادر کرد و شخصا بر ساخت آن نظارت داشت. اگر در تاج محل و تالار داخلیاش و باغ اطراف آن قدم بزنید، گویی در بهشت قدم میزنید و شاه جهان عقیده داشت این مکان زیبا تجلی خانه ممتاز محل در بهشت است.
بنای زیبای تاج محل تلفیقی از معماری ایرانی و هندی است و ردپای ذوق و هنر ایرانیان را میتوان در نقطه نقطه این عمارت زیبا و باغش مشاهده کرد. در ساخت بنای تاج محل معماران ایرانی مانند امانت خان شیرازی و محمد خان شیرازی و همچنین معماران هندی و عثمانی حضور داشتند؛ اما شخص شاه جهان بر طراحیهای اصلی نظارت داشت.
شاه جهان که مانند پدربزرگش، اکبرشاه گورکانی علاقه زیادی به فرهنگ و ادب فارسی داشت، در ساخت بنای تاج محل بسیار متاثر از فرهنگ و معماری ایرانی بود تا جایی که میتوان گفت در تاج محل بیش از آنکه معماری هندی را مشاهده کنید، شاهد معماری ایرانی هستید. شاه جهان در وصف تاج محل گفته است: «محکوم پناهش را اینجا مییابد. اینجا جایی است که آزاد خواهد شد. گناهکار باید راهی این عمارت شود؛ چرا که تمام گذشته پر از گناهش در اینجا شسته خواهد شد. نمای این بنا حزن انگیز است و ماه و خورشید اشک به چشمهایشان میآید. در این جهان این آرامگاه بنا شد تا افتخار سازندگانش در کنار آن به نمایش گذاشته شود.»
منبع: فرادید