ترفند جالب و تماشایی یزدی‌ها برای خنک کردن خانه

ترفند جالب و تماشایی یزدی‌ها برای خنک کردن خانه

بافت تاریخی شهر یزد در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار دارد؛ اگرچه بادگیرهای این شهر به‌ شکل مجزا در این فهرست قرار نگرفته است. بادگیر به‌ عنوان یکی از مهم‌ترین عناصر معماری شهر یزد شناخته می‌شود. در معماری و طراحی خانه‌های این شهر به‌طور معمول بخش تابستان‌نشینی برای خانه تعبیه می‌شد که بسته به شرایط اقتصادی خانواده، می‌توانست اتاقی کوچک یا تالاری مجلل باشد؛ بادگیر‌ها بر فراز بام این بخش از خانه ساخته می‌شدند. با ما همراه باشید تا با یزد، شهر بادگیرها بیشتر آشنا شوید.

بادگیرهای شهر یزد

سرویس خواب بالسا

در گذشته برای طراحی بادگیرها، تعیین جهت وزش باد و ارتفاع آن‌ها با کمک نردبان به بام خانه‌ها می‌رفتند و تنها با کمک حساسیت لاله گوش، نه اصول علمی مدرنی همچون مکانیک سیالات، انتقال حرارت یا ترمودینامیک، طراحی خود را کامل می‌کردند. بادگیرهای یزد از چند بخش ستون، تیغه‌ها، دهانه و سقف تشکیل می‌شوند.

بادگیرهای شهر یزد

  • ستون: ستون، بدنه، کانال، ساقه یا تنوره به‌شکل مکعب، مکعب مستطیل یا منشور است که میان دهانه بادگیر و بام ساختمان قرار دارد.
  • تیغه‌ها: تیغه‌ها فضای داخلی بادگیر را به چند کانال تقسیم می‌کنند و از آجر و خشت ساخته می‌شوند. در طراحی بادگیرها عرض میان تیغه‌ها که از آن‌ها با نام چشمه نیز یاد می‌شود، بین ۴۰ تا ۶۰ سانتی‌متر و تعداد چشمه‌ها متاثر از عرض اتاق است. برای نمونه در طراحی بادگیر برای اتاق‌های سه، پنج و هفت متری، به‌ترتیب پنج، هفت و ۱۱ چشمه در نظر گرفته می‌شود.
  • دهانه: دهانه، قفسه یا هواکش بادگیر فضایی است که برای عبور جریان هوا در قسمت بالای بادگیر تعبیه شده است و سقف آخرین بخش و بالاترین قسمت آن محسوب می‌شود. برخی برای زیبایی بیشتر روی دهانه گچ‌بری انجام می‌دهند.
  • سقف: برای ساخت سقف بادگیر، روی دو پایه، دو آجر را به‌صورت مایل و به‌سمت بالا نگه می‌دارند و آجر سومی را میان آن‌ها قرار می‌دهند. به این نوع سقف «چپیله» می‌گویند.

بادگیرهای شهر یزد

بام بادگیر را به‌صورت خرپشته طراحی می‌کنند تا به تهویه هوای داخل خانه کمک کند. به‌طور معمول روی بام را با «نیمچه کاه» می‌پوشانند. نیمچه کاه ملاطی است که کاه کمتری به آن اضافه شده باشد. برای آن که باران به دیواره اصلی بادگیر آسیبی نرساند، روی «نیمچه کاه»، چند ردیف آجر می‌گذارند. آجرها در هر ردیف به‌اندازه سه تا پنج سانتی‌متر بیرون‌تر قرار می‌گیرد. این چیدمان به استحکام بادگیر و زیبایی آن کمک می‌کند.


دیدگاه کاربران

ثبت دیدگاه