مجموعه‌ای آموزشی سرمد در جزیره مینو مدرسه‌ای متفاوت است که برای پسران و دختران از مقطع ابتدایی تا دبیرستان طراحی شده است. طراحان پروژه شهرک آموزشی سرمد، مهندسان مشاور نگین شهر آینده نشا و معمار مسئول طرح علی نقوی نمینی هستند. این پروژه در بخش آموزشی، فرهنگی و در سال ۱۴۰۲ طراحی و اجرا شده است.
برای آشنایی با ویژگی‌های مکانی، طراحی و معماری مجموعه آموزشی سرمد، بهشتی در جزیره مینو با ادامه این مطلب از چیدانه همراه باشید.
جزیره مینو که مجموعه آموزشی سرمد در آن واقع شده بین دو شاخه اروندرود محصور شده و از نظر موقعیت جغرافیایی و مرزی، لایه‌های هویتی و نمادین عمیقی دارد. این جزیره با دو شهر خرمشهر و آبادان در ارتباط است. اما سایت مدرسه، با وجود دسترسی مناسب، از این دو شهر پرهیاهو فاصله دارد. شهرک آموزشی سرمد در مکانی واقع‌شده که با وجود دید به نخلستان‌های شرق، به گوش رسیدن صدای آب از نهرهای کوچک و بزرگ جاری در جزیره و قرار گرفتن در میان دو رود و آبی آسمان، مانند نام جزیره، تصویری از بهشت را تداعی می‌کند.
انتخاب این مکان خاص، به‌منظور تلاش برای توسعه فرهنگی و برقراری عدالت اجتماعی، بستری مناسب برای تبدیل‌شدن این پروژه معماری به یک پروژه تاثیرگذار را فراهم کرده است. از طرفی، به‌دلیل کارکرد مدرسه، معماری بنا باید فضایی خودمانی، دردسترس، امن و زیست‌پذیر خلق کند. و ارزش‌های منحصربه‌فرد اما کمتر قدر دانسته‌شده بومی و محلی را نمایان کند.
سایتی که برای طراحی و ساخت مجموعه آموزشی سرمد انتخاب شده در منطقه‌ایی واقع شده که خود موضوع بازآفرینی و توسعه مجدد است. هم‌جهت با هر دو طرح راهبردی، تفصیلی جزیره و طرح جامعی که برای منطقه آزاد تدوین‌شده، به اندازه قابل توجهی ارزش‌های اکولوژیک منطقه و جزیره شناسایی‌شده‌اند. در برنامه‌ریزی توسعه نیز، بیش از نیمی از جزیره ۱۸ کیلومترمربعی مینو در پهنه‌های سبز نیازمند حفاظت در نظر گرفته شده است.
به‌دلیل حساسیت و آسیب‌پذیری اکولوژیک منطقه، محور اصلی توسعه و رونق کار و فعالیت و دیگر پهنه‌های مختلط و سکونت در چارچوب ارائه خدمات گردشگری پیش‌بینی‌شده‌اند. موضوع و موقعیت ویژه سایت مجموعه آموزشی سرمد از نظر ارتباط با ورودی جزیره و واقع‌شدن در تقاطع شریان‌های اصلی که در طرح‌های آینده توسعه محورهای اصلی و مجهز شهری قرار دارند، ظرفیت نشانه‌ای بودن این توسعه را بیشتر می‌کند. از طرفی روحیه جستجوگر گروه طراحی در ارزش‌های زیستی و فرهنگی جزیره و پیوند آن با تلاش بنیاد سرمد برای ارتقای سبک زندگی و تحقق عدالت اجتماعی، مهم‌ترین مسائلی هستند که در طراحی این مجموعه منعکس شده‌اند.
مجموعه آموزشی سرمد، دو ورودی اصلی دارد. از پل کابلی امام رضا با سرویس مدرسه ۳ دقیقه و پیاده کمتر از ۲۰ دقیقه فاصله و از پل امام حسین با سرویس مدرسه ۵ دقیقه و پیاده نزدیک به ۴۰ دقیقه راه است. بنابراین اولویت انتخاب مسیر برای پیاده‌ها، بولوار امام رضاست. اما برای سواره حداقل ازنظر زمانی، تفاوت چندانی وجود ندارد. دسترس‌پذیری مجموعه آموزشی سرمد در خوش‌مسیر بودن و نزدیکی فاصله خلاصه نمی‌شود. فعالیت‌هایی که در این مجموعه برای آموزش و پرورش دانش‌آموزان و چگونگی گذران وقت آن‌ها پیش‌بینی‌شده، این مدرسه را به مکانی برای آموختن و تمرین سبک زندگی تبدیل کرده است. که ارتباط معنایی و فرهنگی مستقیمی با جامعه محلی برقرار می‌کند.
مطلب پیشنهادی: معماری بازار تبریز، بزرگترین بازار سرپوشیده جهان!
در اقلیم گرم و مرطوب جزیره مینو، حضور در فضای باز بدون در نظر گرفتن تمهیدات لازم ممکن نیست. بنابراین مؤلفه‌های اقلیمی، محافظت در برابر تابش و دمای بالا به مهم‌ترین دغدغه‌های طراحی بدل شدند. در طراحی مجموعه آموزشی سرمد، مواجهه با تابش و در نظر گرفتن تمهیداتی برای کنترل آن مسئله اصلی و اثرگذار در سازمان‌دهی فضا، کنترل و محافظت در برابر شن‌بادها، بادهای نامطلوب و رطوبت به‌عنوان مسائل با اولویت کمتر و مؤثر در سازمان‌دهی لایه‌های طرح از جمله کمربند سبز حفاظتی مورد توجه قرارگرفته‌اند.
مطلب پیشنهادی: استخری از دهه ۵۰ که از خاطره یک خانواده محو شد
جزیره مینو در زمینه پررنگی از طبیعت با زیست روزمره ساکنان و مراجعان درآمیخته و با نشانه‌های تاریخی و فرهنگی این بوم هم‌نشین شده است. این نشانه‌های ماندگار در برابر فرآیندهای طبیعی و غیرطبیعی فرساینده و کاهنده، پایدار بوده‌اند. جمع شدن این عناصر در طراحی مجموعه آموزشی سرمد، ابزار اصلی برای ایجاد کیفیت زیست‌پذیری و پایداری مجموعه هستند.
مجموعه‌ای آموزشی سرمد مدرسه‌ای متفاوت و بهشتی در جزیره مینو است که در سال ۱۴۰۲ طراحی شده است. هدف از طراحی این پروژه توسعه فرهنگی و برقراری عدالت اجتماعی بوده. معماری این مدرسه فضایی خودمانی، دردسترس، امن و زیست‌پذیر خلق می‌کند. و ارزش‌های منحصربه‌فرد و کمتر قدر دانسته‌شده بومی و محلی را نمایان کند.
برای آشنایی با طراحی‌های متفاوت جهان مطلب طرح جسورانه عربستان برای جام‌جهانی را از دست ندهید.