در کتاب متفاوت و جذاب اطلس آثار معماری ساخته‌نشده (Atlas of Never Built Architecture)، طرح‌های شکست‌خورده دنیای معماری و بناهای شگفت‌انگیز ساخته نشده معرفی می‌شوند. طبق نوشته‌های این کتاب، واقعیت امروز دنیای ما می‌توانست به‌مراتب متفاوت‌تر باشد. فاکتورهای متعددی مانند مسائل مالی و سیاسی، کشمکش‌های داخلی، فریب‌کاری و بدشانسی می‌توانند در دنیای معماری تاثیرگذار باشند. اما ایده اصلی کتاب معرفی بناهای شگفت‌انگیزی است که هرگز ساخته نشده‌اند. در این مطلب از چیدانه بناهای حیرت‌انگیزی که هیچ‌وقت ساخته نشده‌اند، طرح‌ها و معمارانشان معرفی خواهد شد. پس در ادامه با چیدانه همراه باشید.
در دهه ۱۹۵۰، رابرت یانگ، رئیس جدید راه‌آهن مرکزی نیویورک، به‌دنبال راهکارهایی برای توسعه زمین ترمینال گراندسنترال بود. او معتقد بود که راه‌اندازی راه‌آهن، سود سالانه ۲۴ میلیون دلاری به‌همراه دارد. یانگ با معماری به‌نام I.M. Pei آشنا شد که طرح Hyperboloid را به او پیشنهاد کرد. یک برج اداری با ارتفاع ۴۵۵ متر و ۱۰۸ طبقه که با هزینه‌ای حدود ۱۰۰ میلیون دلار، بلندترین و پرهزینه‌ترین سازه جهان آن دوره بود که ۶۰ متر از ساختمان امپایراستیت بلندتر بود. شکل ساعت شنی و قاب دیاگرید این سازه، نیروهای باد را به‌شدت کاهش می‌داد و در پروسه ساخت به فولاد بسیار کمتری نیاز داشت. با کاهش شدید سود راه‌آهن، تحقیقات سنا درباره افول این صنعت افزایش یافت. و یانگ در ژانویه ۱۹۵۸ خودکشی کرد و امیدها برای ساخت این سازه ناامید شد.
زکندورف در سال ۱۹۶۱ برج خواننده هنرهای زیبا ۱۹۰۸ را که برای مدت کوتاهی بلندترین ساختمان جهان بود، خرید. او قصد داشت بورس نیویورک که ساختمانش در وال‌استریت برایش کوچک شده بود را به برج سایت سینگر منتقل کند. او برای پروژه جدید نام"مانور وال‌استریت" را انتخاب کرد. برج ۴۵ طبقه اثر هنری کاب در شمال وال‌استریت، کاب، معمار بنا یکی از اعضای شرکت I.M. Pei بود. کاب سازه فولادی کششی مبتکرانه‌ای طراحی کرد که طبقاتش از خرپاهای پشت‌بام آویزان بودند. همین باعث می‌شد این سازه عظیم، کاملا بدون ستون ساخته شود. زکندورف مدعی بود که برای ساخت این سازه، از حمایت بورس برخوردار است، اما رویایش هرگز محقق نشد. کمی بعد او با اعلام ناکامی، این پروژه را به US Steel فروخت. آن‌ها در سال ۱۹۷۳ برج فولاد US SOM را افتتاح کردند که ۳۸ سال بعد به کانون جنبش Occupy Wall Street مبدل شد.
جان یوهانسن، معمار رویاپرداز، طرحی در ذهن داشت که می‌توانست محله جدیدی در هارلم شرقی نیویورک ایجاد کند و حتی نوسازی شهری را تغییر دهد. او ایده “Leapfrog City" شهر جهشی را برای منطقه پردردسر مثلث هارلم شرقی طراحی کرد. این ایده با الهام از تاسیسات صنعتی بزرگ و راه‌آهن‌های ریلی، با روبنای پیش‌ساخته برج‌های فولادی 10 تا 12 طبقه، برای ساخت مسکن در بالای ساختمان‌های موجود طراحی شد. در این طرح، بناهایی که با خرپاها به هم متصل می‌شدند، بال‌های فولادی داشتند که در 2 تا 4 جهت در سطوح مختلف امتداد می‌یافتند.
“سایت مسکونی روی سایت مسکونی" باعث صرفه‌جویی میلیون‌دلاری هزینه‌های جابه‌جایی شهری می‌شد. به گفته یوهانسن می‌توان این سیستم را در هر محله، به هر میزان، در هر زمان و در هر پیکربندی، بدون تخریب ایجاد کرد. طرح او در اتاق بازرگانی محلی، بانک‌ها، وزارت مسکن و شهرسازی ایالات‌متحده و انجمن جامعه شرق هارلم مطرح شد. اما هرگز نتوانست حمایت مالی یا سیاسی موردنیاز را جذب کند.
مطلب پیشنهادی: طراحی داخلی رویایی با استفاده از رنگ آبی و چوب در پروژه “خط آبی"
در سال ۱۹۶۳، جی. کارلتون آدایر، از دلالان زمین در لاس‌وگاس که مالک زمین‌هایی در اطراف دریاچه میدنوادا بود، از ویتنی اسمیت و وین آر. ویلیامز خواست تا به طرح چندساله‌اش کمک کنند تا دارایی‌هایش را توسعه دهد. او این شهر رویایی را پورت هالیدی نامیده بود. اسمیت و ویلیامز شهری طراحی کردند که یک گنبد ژئودزیکی، ترن هوایی و یک قلعه مدرنیستی داشت. همه خوش‌بین بودند که با پیاده‌سازی این ایده، بیابان‌ها و زمین‌های بایر، به زمین‌های چندمیلیون‌دلاری تبدیل شود.
مقامات محلی و ایالتی هم طرح ۳۲۰ میلیون دلاری آدایر را تایید کردند. طرح شامل دریاچه مصنوعی با ۲۰ کیلومتر خط ساحلی، هتل‌ها، استراحتگاه‌ها، زمین گلف، خانه‌های شناور و باغ‌وحش بود. این پروژه اسپانسرهای زیادی هم جذب کرد اما در سال ۱۹۷۲ با تنها ۲۰۰ دلار در خزانه اعلام ورشکستگی کرد. سال‌ها بعد در سال ۱۹۹۱، چشم‌انداز آدیر با عنوان دریاچه لاس‌وگاس ساخته شد هرچند که روح مدرنیسم قبلی را نداشت و فاصله زیادی با طرح Port Holiday داشت.
معماران معدودی مانند شین تاکاماتسو به ایده پسامدرنیسم “بیشتر، بیشتر است" معتقد بودند. طرح‌های ظالمانه تاکاماتسو که بسیاری از آن‌ها ساخته شده، از معنویات، کیهان، آینده‌نگری و صنعت الهام گرفته‌اند. او در این رابطه می‌گوید: “من معماری قدیمی‌ام. همیشه رویای معماری را به‌عنوان یک بنای تاریخی یا چیزی با حضور نمادین در سر می‌پرورانم." در سال ۱۹۹۵ تاکاماتسو برای ساخت یک مرکز در شهر Rinku و توسعه تجاری جدید در زمین‌های اطراف فرودگاه بین‌المللی کانسای حومه اوزاکا وارد رقابت شد.
برج طراحی‌شده او به‌نام “برج ماه" برج 35 طبقه‌ای با حدود ۲۰۰ متر ارتفاع بود که امکاناتی مانند یک هتل ۳۰۰ اتاقه، مغازه‌های متعدد، کازینوی بزرگ و موزه‌ای از آثار هنرمندان داشت. بالای این برج یک ماه درخشان و محدب به قطر ۹۰ متر طراحی شد. ساختمان از بتن‌آرمه با خطوط عمودی و لبه‌های جامد شیشه‌ای پوشانده شده بود که این جلوه ماه را بیشتر می‌کرد. در زیر بخش موزه، یک گنبد شیشه‌ای نیم‌کره‌ای با یک رستوران ماورایی طراحی شده بود. البته این طرح هرگز اجرا نشد و در نهایت در سال ۲۰۱۰ این موزه در شهر نیکاپو افتتاح شد.
جان پورتمن برای برگزاری جشنی در جنوا به مناسبت پانصدمین سالگرد خروج کریستف کلمب از زادگاهش و ورود به دنیای جدید، طرحی جذاب و رؤیایی ارائه داد. او جزیره مثلثی شکلی طراحی کرد که در بندر تاریخی شهر اجرا می‌شد و در آن میدانی جذاب و متفاوت یادآور پاساژهای قرون وسطایی، طراحی شد. همچنین آکواریومی زیر دریا با چراغ‌های سقف بادبانی شکل در سطح آب و یک برج مخروطی ساخته شود. ارتفاع برج مخروطی، ۲۵۵ متر بود که با سنگ مرمر سفید پوشیده می‌شد و بلندترین برج اروپا می‌شد.
پورتمن هنگام ارائه طرحش گفت: “این برج مخروطی قرار بود مثل برج ایفل در پاریس یا خانه اپرای سیدنی در استرالیا، تبدیل به هویت بصری جنوا شود." طرح او مورد استقبال برخی مطبوعات محلی قرار گرفت، اما دیگران به‌شدت آن را رد کردند و مورد تایید رسمی قرار نگرفت. به‌جای آن برای جشن پانصدمین سالگرد خروج کریستوف کلمب، یک آکواریوم بندری متفاوت طراحی شده توسط رنزو پیانو، در جنوا افتتاح شد.
مطلب پیشنهادی: طراحی عجیب ساختمانی به شکل یک پیانوی غول پیکر!
در کتاب اطلس آثار معماری ساخته‌نشده، بناهای شگفت‌انگیز ساخته نشده معرفی می‌شوند. نویسنده این کتاب معتقد است ایده‌های طراحی حتی زمانی که خود ساختمان‌ها می‌میرند هم نمی‌میرند. همچنین فهرستی از معماران و طراحان بااستعداد را معرفی کرده است. در این مطلب این آثار ساخته نشده معرفی و طراحی‌شان بررسی شد.
برای آشنایی با دیگر بناهای شگفت انگیز ایران مطلب ویدیوئی از کشف راز عمارت عالی قاپو! را از دست ندهید.