احتمالا بسیاری از ما و شما وقتی نام گچبری را می‌شنویم حکاکی‌های سقفی و دیواری خاصی متشکل از اشکال هندسی پیچیده و کلاسیک در ذهنمان نقش می‌بندد. ایرادی هم ندارد! زیرا اساسا از قدیم‌الایام تا به امروز نام گچبری با دکوراسیون‌های کلاسیک گره خورده است و بیشتر شاهد طرح‌ها و الگوهای سنتی در گچکاری‌های داخلی هستیم. اما این روزها که گرایش جامعه به سمت مدرنیته تمایل پیدا کرده است تزئینات و عناصر طراحی داخلی نیز رویکردی مدرن و امروزی در پیش گرفته‌اند تا با سلیقه عمومی جامعه هماهنگ باشند. در این مقاله تصمیم داریم با همراهی گروه معماری الهه عقیلی با مجسمه‌سازی روی دیوار بیشتر آشنا شویم تا تصویر ذهنی شما از گچبری‌های کلاسیک قدیمی را زیر و رو کنیم. با ما باشید تا درباره این هنر جذاب و تماشایی بیشتر صحبت کنیم.
هنر معماری مانند یک دریای بی‌انتهاست. خلاقیت در آن هیچ محدودیتی ندارد و هرروزه طرح‌ها، الگوها، مصالح و ایده‌های جدیدی خلق می‌شوند و زیبایی بیشتری می‌آفرینند. گچکاری یکی از خدماتی است که از گذشته تا کنون در صنعت ساختمان طرفداران بیشماری داشته است. فرقی نمی‌کند یک خانه به چه سبکی دکور شده است، گچکاری و حکاکی‌های سقفی و دیواری می‌توانند زیبایی دوچندانی در فضای خانه ایجاد کنند. گچ یکی از متریال‌های منعطف است که اگر به دستان هنرمند یک گچکار حرفه‌ای سپرده شود می‌تواند در جذابیت‌های بصری دکوراسیون حکم برگ برنده را داشته باشد.
گچبری مدرن در طراحی داخلی با گچبری‌های سنتی که از قدیم می‌شناسیم کمی متفاوت است. در گچبری‌های سنتی که روی سقف، دیوار، سرستون‌ها و … اجرا می‌شد نمادهای خاصی مانند انسان، گیاهان، علامت‌ها، اسلوب‌های انتزاعی و اشکال خیالی استفاده می‌شد که معمولا نقوشی پیچیده داشتند و هرکدام داستانی را برای مخاطب تعریف می‌کردند. اما زیبایی گچبری مدرن در خلاقیت آن نهفته است.
مجسمه‌سازی روی دیوار به سبک مدرن مانند دیگر عناصر یک دکوراسیون مدرن دارای اشکالی متنوع و تماشایی است. در گچبری مدرن معمولا قواعد و حاشیه‌های معمول جایی ندارد و خبری از چارجوب‌های گچبری کلاسیک و سنتی نیست. همچنین نقوش در گچبری مدرن غالبا از نظم و تقارن خاصی پیروی نمی‌کنند و آنچه را که زیباتر و شکیل‌تر است و با فضای کلی دکوراسیون بیشتر جور در می‌آید خلق می‌کند.
در گچبری مدرن فاکتوری که به مدرن جلوه دادن فضا کمک بسیار زیادی می‌کند مقوله نورپردازی است. معمولا این سبک گچبری‌ها به شکلی انجام می‌شود که در لابلای نقوش محلی برای تعبیه چراغ‌های مخفی و هالوژنی وجود داشته باشد تا با یک نورپردازی درست و اصولی، یک دکوراسیون لاکچری و خیره‌کننده خلق شود. نورهای متمرکز می‌توانند گچبری سقف و دیوار را بیش از پیش به چشم بیننده بیاورند.
به گفته کارشناسان گروه معماری الهه عقیلی، خدمات گچبری مدرن در طراحی داخلی به دو صورت دستی و پیش‌ساخته انجام می‌شود. همانطور که از نام آن پیداست در گچبری مدرن دستی استادکار در محل حاضر می‌شود و با طرح و الگوی قبلی که در اختیار دارد مدل مدنظر را بر روی سقف یا دیوار پیاده می‌کند. اما در گچبری پیش‌ساخته مدلی که توسط مشتری انتخاب می‌شود در کارگاه با استفاده از قالب‌های مخصوص ساخته شده و فقط توسط نصاب در محل نصب می‌شود.
لازم است بدانید که هر دو روش گچبری مدرن در طراحی داخلی کاملا دقیق و باکیفیت انجام می‌شود و جای هیچ نگرانی نیست. اما برخی دوست دارند روند گچبری و جزئیات آن را از نزدیک ببینند، لذا روش گچکاری دستی را انتخاب می‌کنند. در مقابل عده‌ای ترجیح می‌دهند در وقت و هزینه خود صرفه‌جویی کنند و سفارششان هرچه زودتر آماده شوند و به همین دلیل به شیوه گچبری پیش‌ساخته روی می‌آورند.
البته که سبک مدرن یک سبک کاربردگراست اما مقوله مجسمه‌سازی روی دیوار بر پایه خلاقیت و زیبایی‌آفرینی شکل گرفته است. این نوع گچبری بعنوان یک طراحی خاص روی سقف یا دیوار به قدری چشمگیر و متفاوت است که می‌تواند تازه‌واردها را سورپرایز کند و این کار تنها از دست یک استادکار حرفه‌ای برمی‌آید.
به این تصویر نگاه کنید. پیاده کردن این نقوش سه بعدی و برجسته بر روی دیوار یک سبک منحصربفرد از دکوراسیون داخلی را رقم زده است. شاید عده‌ای که به طرح‌ها و الگوهای هنری در معماری داخلی علاقمندند ترجیح بدهند از کاغذ دیواری‌های طرح سه بعدی استفاده کنند. اما این گچبری‌ها نمونه کامل و عینی از یک هنر ارزشمند و سنتی است که گرایشی مدرن و امروزی به خود گرفته است. ضمن آن که اجرای اینگونه مجسمه‌ها روی دیوار نه تنها بسیار جذاب است و شما را صاحب یک استایل خاص و بی‌تکرار می‌کند که فقط متعلق به شماست، بلکه از لحاظ کاربردی بودن نیز می‌تواند مفید باشد. جایگذاری چراغ‌های مخفی در لابلای نقوش گچبری توسط یک ذهن خلاق شکل گرفته است و می‌تواند بار روشنایی بخشی پذیرایی را به دوش بکشد.
جالب است بدانید که مجسمه‌سازی روی دیوار گاهی اوقات می‌تواند حکم دست راست طراح داخلی را داشته باشد. شاید شما در نگاه اول تصور کنید که این تنها یک الگوی هنری زیبا بر روی دیوار است اما این می‌تواند فقط ظاهر امر باشد. بعنوان مثال برخی از دیزاینرهای داخلی اگر با نواقص و خرابی‌های چشمگیر مانند ترک‌خوردگی و شکستگی عمیق روی دیوار مواجه شوند ترجیح می‌دهند به جای هزینه کردن و ترمیم آن بخش از دیوار، با پیاده‌سازی یک گچکاری هنرمندانه هم به فضا زیبایی و نشاط ببخشند و هم آن ایراد را به شکلی نوآورانه از معرض دید خارج کنند.
در مثالی دیگر می‌توانیم از آینه‌کاری‌های جذاب بر پایه مجسمه‌سازی روی دیوار صحبت کنیم. آینه‌کاری اصولا در خانه‌هایی کاربردی‌تر است که دارای مساحتی کوچک و کم‌متراژ هستند. فلذا استفاده از آینه در فضای داخلی و انعکاس تصاویر در آن می‌تواند به بیننده توهم بزرگ بودن محیط را القا کند. بنابراین اگر اتاق پذیرایی شما کوچک است و به یک استادکار هنرمند هم دسترسی دارید بهتر است تعلل نکنید و با آینه‌کاری‌های جذاب در بستر یک گچبری مدرن به فضای منزلتان وسعت و زیبایی ببخشید.
گچبری‌های سنتی که در قدیم در خانه‌ها می‌دیدیم معمولا فقط در سقف اتاق پذیرایی و با یک الگوی تکراری اجرا می‌شد، اما مقوله گچبری مدرن یا مجسمه‌سازی روی دیوار به قدری متنوع است که می‌توانید طرح دلخواهتان را با تمام جزئیات در دکوراسیون پیاده کنید. همچنین معمولا این نوع گچکاری را نه فقط در دکوراسیون مدرن پذیرایی، بلکه در اتاق خواب‌ها و بخش‌های دیگر خانه نیز می‌بینیم. یادتان باشد که هنر و زیبایی هیچ محدودیتی ندارد و فقط متعلق به فضاهای در معرض دید خانه نیست. اتاق خواب، راهروی ورودی، تزئینات درب‌های ورودی و … می‌تواند به این مجسمه‌های دیواری مزین باشند.
دیوارها و سقف خانه را می‌توان با ابزارهای مختلفی تزئین کرد. کاغذ دیواری، آینه‌کاری، دیوارپوش پی‌وی‌سی، پتینه‌کاری و … همگی از راهکارهای طراحی فضاهای عمودی دکوراسیون هستند. اما در معماری ایرانی گچبری همواره جایگاه برجسته‌ای داشته است. زیرا گچبری یک کار هنری تلقی می‌شود و می‌تواند با ظرافت‌های زیبای خود به دکوراسیون جلوه ویژه‌ای ببخشد.
در طراحی داخلی مدرن با در نظر گرفتن مساحت اتاق، درجه نورگیری، سبک طراحی داخلی و … معمولا گچکاری به صورت ترکیبی با ابزارهای تزئینی دیگر به کار می‌رود. بعنوان مثال:
1) اگر عاشق کاغذ دیواری هستید و دوست دارید در دکور منزلتان از هنر گچبری هم استفاده کنید ما به شما قاب‌بندی با کاغذ دیواری را پیشنهاد می‌کنیم. بعنوان مثال می‌توانید بر روی دیوار پشت تلویزیون یا دیوار ورودی پذیرایی که بیشتر در معرض دید است یک نوع قاب با تزئینات برجسته ایجاد کنید و در چارچوب آن به نصب کاغذ دیواری با یک پترن زیبا بپردازید.
2) یکی دیگر از ایده‌های پرطرفدار گچبری مدرن در طراحی داخلی قاب‌سازی دیوار است. برای افرادی که دوست دارند دیوارهای خانه را از آن حالت سادگی و بی‌نقش بودن دربیاورند قاب‌بندی یکی از ابزارهای زیباسازی ویژه است. در این روش دیوارهای خانه را با یک قاب گچی برجسته و زاویه‌دار تزئین می‌کنند. الگوهایی که در طراحی این قاب‌ها به کار می‌رود قرار است مدرن باشد، بنابراین این طرح‌ها از چارچوب خاصی پیروی نمی‌کند و در آن‌ها تفکر انتزاعی یک طراح به شکل قاب‌های متنوع درمی‌آید. این قاب‌ها می‌توانند به شکل مربع‌های کوچک یا لوزی‌های تودرتو طراحی شوند.
3) خوش‌سلیقه‌ها خوب می‌دانند که پیروی کردن از یک دکوراسیون تکراری و بدون تنوع می‌تواند بسیار فرساینده باشد. اگر می‌خواهید خانه شما یک دکوراسیون خاص و به یاد ماندنی داشته باشد بهتر است از چارچوب‌های تکراری رها شوید و به فکر آفریدن ایده‌های تازه بیفتید. بعنوان مثال شاید نصب کردن یک تابلوی دیواری بزرگ و پررنگ و لعاب بتواند نمای خانه را ازین رو به آن رو کند، اما اگر همان تصویر به شکل سه بعدی با یک گچکاری هنرمندانه و تزئینی بر روی دیوار اجرا شود چطور؟ سعی کنید این صحنه را در ذهنتان تصور کنید تا به معجزه مجسمه‌سازی روی دیوار بیشتر پی ببرید.
هنر گچبری یکی از هنرهای وابسته به معماری است که در هر منطقه و دوره و زمانی، شکل و شیوه خاص خود را داشته است. گچ به دلیل شکل‌پذیری، مقاومت زیاد، چسبندگی، رنگ مطلوب، فراوانی و ارزانی همواره جایگاه خاصی در هنرهای تزئینی دارد. اما آیا منظور از گچبری حکاکی‌های سقفی و دیواری سنتی هستند که در خانه‌های کلاسیک و قدیمی شاهد آن بودیم؟ البته که خیر! این روزها مبحث مجسمه‌سازی روی دیوار به حدی توسعه یافته است که در خانه‌های لوکس و مدرن نیز شاهد گچکاری‌های متنوعی هستیم. اگر پس از خواندن این مقاله شما هم قصد دارید خانه خود را با هنر بی‌نظیر گچکاری تزئین کنید می‌توانید در رابطه با جزئیات و قیمت‌ها با کارشناسان گروه معماری الهه عقیلی در ارتباط باشید.