یکی از ترندهای پرطرفدار روز دنیا در زمینه طراحی کافی‌شاپ ترکیب آن با یک کتابفروشی است. شاید اولین بار این ایده از سوی کسانی مطرح شد که با یک جلد کتاب به کافه محبوبشان می‌رفتند، در سکوت و آرامش آنجا یک فنجان قهوه می‌نوشیدند و کتاب می‌خواندند. اگرچه راه‌اندازی یک کافه کتاب خیلی هم سخت به نظر نمی‌رسد اما طراحی و دکوراسیون آن به خلاقیت و ابتکار عمل زیادی نیازمند است. در این مطلب به سراغ یکی از پروژه‌های جذاب مجموعه معماری بهنام حضرتی رفته‌ایم. کافه زیبایی که در محوطه دانشگاه علوم پزشکی تهران ساخته شده و فضایی مدرن را برای اوقات فراغت دانشجوها فراهم آورده است. با ما باشید تا درباره طراحی این کافه کتاب نقلی و جذاب بیشتر بخوانیم.
کافه کتاب می‌تواند به عنوان یک فضای هنری و روشنفکرانه قلمداد شود. جامعه مشتریان این کافه قطعا افرادی هستند که به کتاب و کتابخوانی بهای زیادی می‌دهند و دارای علم و آگاهی بالایی هستند. فلذا نوع طراحی باید در شان مراجعین و متناسب با روحیات جمعیت هدف باشد.
بعنوان مثال اگر قرار است در کافه شما کتاب‌های ادبی و هنری ارائه شود بهتر آن است که طراحی دکوراسیون داخلی و خارجی کافه به شیوه‌ای هنری و با المان‌های خلاقانه صورت بگیرد. این ایده می‌تواند در تمام زوایای کافه بروز پیدا کند. مثلا چینش میز و صندلی‌ها، نورپردازی، رنگ‌آمیزی، ظاهر کتابخانه و شلف‌ها، بکارگیری اکسسوری‌ها و شیوه ساخت نمای خارجی می‌توانند فضای موردنظر ایده‌پرداز را تقویت کنند. این شیوه در طراحی کافه کتاب دانشگاه تهران نیز به شکل جالبی به اجرا در آمده است.
مجموعه بهنام حضرتی وظیفه طراحی و نظارت پروژه را بر عهده داشته است. یکی از محدودیت‌های اجرایی کافه کتاب دانشگاه تهران نبود بستر و زیرساخت مناسب در فضای دانشگاه بود. با این تفاسیر مهندسان بخشی از محوطه را برای اجرا در نظر گرفتند و زیرساخت‌های لازمه را برای پیاده‌سازی و اجرا ایجاد کردند.
کافه کتاب دقیقا در فضایی مابین دانشکدگان علوم پزشکی قرار گرفته است، به گونه‌ای که دانشجویان دسترسی مناسبی به آن دارند و می‌توانند در اوقات فراغت خود برای صرف نوشیدنی و مطالعه کتاب به کافه مراجعه کنند.
جذاب‌ترین بخش پروژه کافه کتاب طراحی و ایده‌پردازی آن است. محدودیت دیگری که تیم بهنام حضرتی با آن مواجه بودند این بود که برای طراحی کافه فضای کوچک و محدودی به اندازه 17 متر مربع در اختیار داشتند و تمام ایده‌ها باید در همین فضا پیاده می‌شد. فلذا کارشناسان با بررسی جوانب کار تصمیم گرفتند دیزاین کافه را به فضای بیرونی و جداره‌های خارجی منتقل کنند و فضای درونی به میز و صندلی، کانتر و آشپزخانه اختصاص بیابد. از این رو ایده استفاده از کانسپت کتاب بعنوان بدنه اصلی کافه ساخته و پرداخته شد.
همانطور که در تصاویر مشاهده می‌کنید سازه اصلی کافه بر مبنای کتاب طراحی شده است. کتاب‌هایی که جلد آن‌ها مرتبط با دروس علوم پزشکی هستند، زیرا مشتریان کافه قرار است عمدتا از دانشجویان علوم پزشکی باشند و این سبک از نما می‌تواند برای دانشجویان بشدت هیجان‌انگیز باشد. این ایده جالب توسط تیم طراحی بهنام حضرتی پیشنهاد شد و به سرعت مورد پسند ریاست دانشگاه قرار گرفت.
طراحی کتاب در دیواره‌های خارجی کافه از سه طرف و همچنین سقف آن خودنمایی می‌کند، یعنی این دیزاین یک دید بصری 360 درجه ایجاد کرده که از همه طرف می‌تواند مورد توجه قرار بگیرد. هدف از ساخت این سازه نه تنها حضور یک کافه کتاب در فضای دانشگاه بود، بلکه تیم معماری بنا داشتند تا با طراحی یک المان ماندگار با کانسپت دانشگاهی سازه‌ای را ایجاد کنند که تا سالیان سال در این محوطه باقی بماند و به عنوان یک شاخص و نشانه از فضای پویای دانشگاهی شناخته شود. هرچند تیم اجرایی با محدودیت زمان مواجه بودند و باید هرچه سریعتر پروژه را به اتمام می‌رساندند، اما با تمام کمبودها نتیجه کار به شکل نسبتا رضایت‌بخشی مورد توجه قرار گرفت.
درست است که این کافه دارای فضای محدودی است اما یک هنر یک طراح زمانی به چشم می‌آید که در کمترین فضا ناب‌ترین ایده‌ها را به اجرا در بیاورد. تیم طراح با در نظر گرفتن دو سوی کافه بعنوان کتابخانه و تعبیه فضای کوچکی برای چینش میز و صندلی توانسته است تمام المان‌های لازم برای یک کافه کتاب را در همین وسعت کوچک جاگذاری کند.
هرچند استفاده از کافه اغلب اوقات در ساعات روز صورت می‌پذیرد و فضای کافه تا حدی از نور طبیعی بهره‌مند است اما تعبیه سیستم نورپردازی مناسب جزء تفکیک‌ناپذیر طراحی در هر فضاست. سیستم روشنایی کافه به گونه‌ای اجرا شده است که دانشجویان هنگام مطالعه از نور کافی برخوردار باشند و با در اختیار داشتن یک فضای مطالعاتی مناسب بتوانند اوقات فراغت آرامش‌بخشی را در کافه سپری کنند.
لذت مطالعه یک کتاب در فضایی دنج در کنار نوشیدن یک فنجان قهوه بسیار زیاد است. وجود یک کافه کتاب در فضای دانشگاهی در جهت سپری کردن اوقات فراغت ایده‌ای جالب به نظر می‌رسد، ایده‌ای که تیم بهنام حضرتی با طراحی یک کافه کتاب در محوطه دانشگاه علوم پزشکی تهران به آن جامه عمل پوشاندند. در این مطلب به پروژه کافه کتاب دانشگاه تهران پرداختیم و آن را از منظر معمارانه مورد بررسی قرار دادیم. اگر به مبحث طراحی و معماری علاقمندید می‌توانید پروژه‌های دیگر این مجموعه را از طریق سایت گروه معماری بهنام حضرتی این مجموعه دنبال کنید.