در معماری قدیم ایران در مناطق کویری از بادگیرها، سرداب‌ها و حوض‌خانه‌هایی که در اتاق‌های زیر زمین خانه‌ها ساخته می‌شد، سبدهای یخی که در اطراف اتاق‌ها قرار می‌دادند، برای خنک نگه‌داشتن و تهویۀ فضا استفاده می‌کردند.
اصولاً مردم زیستگاه‌های خود را بر اساس وضعیت اقلیمی و شرایط جغرافیایی محل سکونت خود و متناسب با فرهنگ جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کنند، شکل می‌دادند. وجود هوای گرم و خشک بخش بزرگی از سرزمین ایران مردم بومی را مجبور می‌کرد تا با شناختی که از طبیعت خود دارند و با بهره‌گیری از ابتکار خود و دانش و مهارت‌های فرهنگی در جامعه شیوه‌هایی برای غلبه بر شرایط اقلیمی و طبیعی و پایین آوردن دما در فضای محل زندگی خود در تابستان به وجود بیاورند و در معماری خانه‌های خود به کار بگیرند.
مردم شمال هم با توجه به هوای مرطوب آنجا و وجود شالیزارهای زیاد، برای خنک‌کردن از ساقه‌های برنج برنج استفاده می‌کردند. کاربری به نام سروش با انتشار عکسی از معماری قدیم در شمال و بکاربردن این ترفند قدیمی یاد کرده است:
«معماری تاریخی ایران یه اصالت و جادویی داره که ما حتی نمی‌تونیم نزدیکش بشیم. شاید چون خودمون هم عوض شدیم و دیگه آدمیزاد درست‌درمون کم گیر میاد.»