شهرهای تاریخی و بافت‌های کهن یادگاری ارزشمند از اصالت باشکوه پدرانمان هستند. آجر به آجر خانه‌ها خاطراتی کهنه از سرگذشت زنان و مردان این سرزمین را در سینه خود نگهداری می‌کنند و معماری و فرهنگ بجا مانده از تمدن باستان را به رخ می‌کشند. یکی از شهرهای زیبایی که علاوه بر بافت سنتی از سخاوت طبیعت نیز بهره‌مند است شهر دزفول است. دزفول را نگین خوزستان می‌نامند زیرا همچون گوهری قیمتی بر خاتم گرانبهای خوزستان می‌درخشد. به مناسبت فرا رسیدن تعطیلات نوروز قصد داریم چند دانستنی مهم از شهر تاریخی دزفول را به شما همراهان عزیز چیدانه ارائه کنیم. اگر قصد رفتن به دزفول را دارید پیش از آن که عزم سفر کنید این موارد را به خاطر بسپارید.
جالب است بدانید که دزفول در ابتدا و تا اوایل قرن سیزدهم «اندامیش» نام داشته، اما پس از آن به «دزفول» تغییر اسم داده است. احتمالا نام دزفول از «دژ+پل» مشتق شده است، یعنی قلعه‌ای مملو از سربازان و ماموران که برای حفاظت از پل تلاش می‌کردند. در ادامه برایتان درباره این قلعه و پل بیشتر توضیح می‌دهیم.
یکی دیگر از نام‌های جالبی که بر روی دزفول نهاده‌اند «موزه آجری ایران» است. بناهای تاریخی آجری دزفول به نوعی شناسنامه این شهر به شمار می‌روند. بافت سنتی این شهر پر از بازارها و گذرگاه‌های سرپوشیده‌ای است که از ردیف‌های آجر ساخته شده‌اند. به دزفول که پا بگذارید علت این نام را بیشتر درک می‌کنید، زیرا مساجد، گذرگاه‌ها، بناهای تاریخی، حمام‌ها و حتی خانه‌ها با تراش‌های خاص و هنرمندانه آجری ساخته شده‌اند و معماری اصیل و زیبای شهر دزفول را تشکیل می‌دهند.
اگر به دزفول می‌روید این سوغاتی‌ها را بخرید و همراه خود بیاورید:
شکموترها می‌دانند که کلوچه‌های دزفولی با آمیزه‌ای از طعم زیره و خرما از محبوب‌ترین سوغاتی‌های این شهر به شمار می‌رود. حیف است که به دزفول بروید و این کلوچه‌های خوشمزه را امتحان نکنید.
معروف‌ترین خوشنویسان کشور همگی به صورت متفق‌القول می‌گویند که بهترین قلم نی‌های ایران در دزفول تولید می‌شود. تقریبا 4 هکتار از مزارع این شهر به کشت قلم نی اختصاص دارد و قدمت تولید آن به بیش از هزار سال نیز می‌رسد.
اگر شک دارید که یکی از بهترین و خوش‌خوراک‌ترین مرکبات ایران متعلق به کجاست باید حتما طعم و مزه نارنگی، پرتقال و نارنج‌های دزفولی را امتحان کنید. همچنین گریپ فروت، لیموشیرین، لیموترش و بالنگ نیز از سوغات معروف دزفول به شمار می‌رود.
تابحال نام کپو به گوشتان خورده است؟ این صنایع دستی مخصوص شهر دزفول است، با برگ خرما بافته می‌شود و در تولید انواع ظروف تزئینی و دکوراتیو به کار می‌رود.
در ایران ما کم نیستند شهرهایی که هم از لحاظ پیشینه تاریخی و هم از جنبه طبیعت و سرسبزی غنی و سرشار باشند. دزفول شهر پدیده‌هاست، از پدیده‌های باستانی با معماری‌های خاص و سنتی گرفته تا طبیعتی بکر و بدیع. همسفر ما باشید تا در کنار هم به جاهای دیدنی دزفول سر بزنیم و یک ماجراجویی هیجان‌انگیز را آغاز کنیم.
خیلی‌ها فکر می‌کنند که برای دیدن رود و آبشار و طراوت حتما باید به شمال کشور سفر کنند، اما بسیاری از شهرهای ما از لحاظ منابع طبیعی بسیار ثروتمندند. آبشار شوی که عروس بهاری دزفول نام دارد از قلب زاگرس جاری می‌شود، به رود دز می‌پیوندد و در نهایت به دریاچه سد دزفول می‌ریزد. ابهت و شکوه این آبشار بلندقامت به حدی زیباست که هوش از سر هر بیننده‌ای می‌برد.
اهالی دزفول به خصوص ساکنان روستای پامنار به دریاچه شهیون یا همان دریاچه سد دز تعصب خاصی دارند. این دریاچه همچون الماسی نقره‌ای بر پهنه این شهر می‌درخشد و زیبایی عجیبی به مناطق اطراف خود می‌بخشد. این دریاچه از ارتفاعات اراک و الیگودرز جان می‌گیرد و گونه‌هایی مانند قزل‌آلا و قزل‌آلای رنگین‌کمانی را در دل خود می‌پروراند. اگر خوش‌شانس باشید و در زمان مناسبی به شهیون سر بزنید احتمالا می‌توانید ماهیگیری و قایق‌سواری را هم در این دریاچه تجربه کنید.
اصلا قبل از هرچیز نام عجیب و غریب این دره شنونده را سر ذوق می‌آورد تا به ماجراجویی بپردازد و ببیند که این دره کجاست و داستانش از چه قرار است. اگر چم و خم این دره را بلد نیستید و اهل هیجان هم نیستید بیخیال بازدید از این دره مخوف و ترسناک شوید، چون دره ارواح تابحال خیلی‌ها را به کام مرگ فرستاده است.
دره کول خرسان مسیری پرپیچ و خم در دل صخره‌های سنگی است و در اغلب روزهای سال فضایی تاریک و وهم‌انگیز دارد، زیرا سنگ‌های و صخره‌های بزرگ و غول‌پیکر مسیرها را بسته و نوری را به داخل دره راه نمی‌دهند. عمق دره چیزی در حدود 200 متر بوده و دیواره‌های آن با گیاهان و آبشارهای کوچک و بزرگ پوشانده شده است. اگر آنقدر جسور باشید که دره را تا انتها بروید باید خودتان را برای یک سفر سخت اما هیجان‌انگیز و سرشار از آدرنالین آماده کنید! زیرا گاهی دره آنقدر تنگ می‌شود که حتی یک نفر هم به سختی می‌تواند از آن عبور کند.
اما آیا در این دره ارواح زندگی می‌کنند؟ اطلاعات موثقی در دست نیست اما نام کول خرسان به این دلیل است که در گذشته اینجا محل زندگی خرس‌ها بوده است. اما مسیرهای پیاده‌روی این دره به حدی خوفناک است که عده‌ای ادعا می‌کنند که در پیچ و خم این صخره‌ها ارواح زندگی می‌کنند! باز هم می‌گویم: اگر قصد سفر به دره ارواح را دارید بدون تجهیزات و راهنما به آن پا نگذارید.
این پل بیشتر از 17 قرن قدمت دارد. این پل قدیمی که بر روی دز ساخته شده در زمان ساسانی توسط اسیران رومی بنا شده است، سپس شاپور ساسانی در نزدیکی این پل دژی بنا می‌کند تا سربازان او از داخل آن دژ از پل محافظت کنند. اگر یادتان باشد در ابتدا هم گفتیم، علت نامگذاری شهر دزفول هم به دلیل وجود همین قلعه بوده که البته امروز چیزی جز تلی از خاک از آن باقی نمانده است.
وقتی روی این پل باستانی قدم می‌زنید می‌توانید سرگذشت پرفراز و نشیب این شهر را از آجرهای ناطق آن بشنوید. صدای جوش و خروش رود دز که از زیر پایتان عبور می‌کند و تمام شهر دزفول که در این ارتفاع جلوی چشمانتان است قابی جذاب را ایجاد می‌کند که می‌توانید از سفر به دزفول به یادگار داشته باشید.