بام باغ که بام سبز، بام گیاهی و بام زیستی نیز نامیده می شود، لایه ای پوشیده از گیاه است که روی سطح سقف ضد آب ساختمان قرار می گیرد. دیتیل های اجرائی چنین بامی تفاوت چندانی با بام های معمول نداشته و شامل عایق رطوبتی، حرارتی، پوشش ضد آب ماسه و درز پوش می‌باشند و در کنار آن شامل مصالح و عناصری هستند که بتوانند عمل نگهداری زهکشی رطوبت و اسبابب نگهداری گیاهان (مطابق استاندارد) را در ساختمان سازی فراهم آورند. خوب است بدانید امروز، روز جهانی بام سبز است. پس پیشنهاد می‌کنم با این مقاله از چیدانه همراه باشید.
ایده باغچه های روی سقف و کشت بر روی آن در زمانهای قدیم توسط ایرانی ها در 2500 سال پیش و بر روی بام زیگوراتها به کار گرفته شده است و تا ششصد سال قبل از میلاد مسیح توسط مردم بابل در باغهای معلق بابل ساخته شده بود. اصول مدرن طراحی بام سبز در سال 1970 در آلمان به منظور مرمت محیط زیست طبیعی و اضافه کردن لایه ای به سقف برای محافظت از آن، به شدت توسعه یافت. بام های سبز از گذشته تا کنون به دلیل افزایش نیاز به فضاهای سبز در شهرهای ما و با توجه به مزایای محیط زیستی و اقتصادی زیاد آن، رشد زیادی داشته است.
فارغ از همه دسته بندی های تجاری و آنچه که در کاتالوگ شرکت های مختلف وجود دارد اجزاء باغ بام را به پنج دسته کلی می توان تقسیم بندی کرد:
انواع بام سبز یا باغ بام ها را بر اساس سیستم اجرایی، بسته به عمق متوسط کشت و میزان تاسیسات مورد نیاز تقسیم بندی می کنند:
سیستم بام سبز گسترده به نام مقطع کم ارتفاع یا اجرا با ضخامت کم نیز شناخته می شود. این نوع بام سبز فقط شامل یک یا دو نوع گیاه و محیط کاشت کم عمق می باشد. برای سیستم گسترده واژه Green Roof یا بام سبز استفاده می شود. در این نوع بام بیشتر از گیاه سدوم، به دلیل اینکه در محیط های خشن به راحتی رشد نمی کنند، هزینه ی کمی دارند و سیستم سبکی دارند استفاده می شود و همچنین از گیاهان دیگری که به طیف وسیعی از شرایط آب و هوایی و خشکی مقاوم اند، و گیاهانی که به تنوع زیستی کمک می کنند.
سیستم بام سبز نیمه متمرکز یک بستر غنی تر و عمیق تری نسبت به سیستم گسترده دارد که کاشت طیف گسترده ای از ترکیب های گیاهی را امکان پذیر می کند. این سیستم بام سبز در جاهایی که بیشتر در معرض دید هستند، برای ارتقاء زیبایی با استفاده از بوته های کوچک، گیاهان گلدار علفی و چمن استفاده می شود. این نوع بام سبز به دلیل گیاهانی که در آن استفاده می شود ونوع بستر آن، به نگه داری بیشتری احتیاج دارد.
سیستم بام سبز متمرکز به نام مقطع عمیق یا باغ بام نیز شناخته می شود. این نوع از بام سبز شامل انواع مختلفی از گیاهان می باشد و مشابه یک پارک طراحی می شود. این سیستم اغلب نیازهای سازه ای جدیدی را برای بام الزامی می کند، به ویژه برای بام هایی که دسترسی عمومی نیز داشته باشد.برای سیستم متمرکز واژه Roof Garden یا باغ بام استفاده می شود. گیاهان مورد استفاده در این نوع بام سبز شامل بوته ها، گیاهان علفی بومی و چمن ها، گیاهان چند ساله بزرگ گرمسیری، گیاهان علفی غیر بومی می باشد.
در این سیستم گیاه و محیط کاشت آن در جعبه های مخصوصی که تمام یا بیشتر بام سبز را می پوشاند، نگهداری می شود. در سیستم غیر مدولار محیط کاشت یک لایه پیوسته بر روی بام سبز می باشد. درباره بام سبز مدولار بیشتر بخوانید.
این نوع بام سبز با اهداف اکولوژیکی استفاده می شود. در این نوع بام از مواد بازیافتی مانند خرده سنگ، شن، لاستیک یا کنده درخت برای جذب جانوارنی مانند زنبور و حشرات کوچک استفاده می شود. این نوع بام گاهی به نام باغ قهوه ای (brown roof) شناخته می شود. این بام سبز به محیط زیست کمک می کند و می تواند به عنوان ابزاری کاربردی در جهت تعیین سیاست های محلی برای ایجاد محیط زیست پایدار به کار روند.
صرف نظر از اینکه کدام یک از انواع بام سبز را برای اجرا انتخاب کنید، مسئله مهم بعدی طراحی بام سبز است به طوری که جلوه بصری خوبی داشته باشد و از نظر عملکرد نیز عالی باشد. یعنی طراحی بام سبز طوری باشد که هم زیبا بوده و هم برای ساکنین ساختمان کاربردی باشد. می‌توانید ایده های بیشتر و مدل های مختلف طراحی بام سبز را در این مطلب ببینید.
تکنولوژی بام سبز دامنه وسیعی از فواید اختصاصی و عمومی محیطی، اقتصادی و اجتماعی فراهم میکند. بام سبز با قرارگیری در محیط های شهری فواید زیادی دارد از جمله:
و همچنین به عنوان فضای جدیدی برای فعالیتهای تفریحی، برگزاری مراسم و بالا بردن امنیت غذایی شهر( کشاورزی) به کار می رود. اطلاعات بیشتر درباره مزایای روف گاردن را اینجا بخوانید.
برای طراحی هر یک از انواع بام سبز موارد زیادی از جمله: استحکام ساختمان و بام، تقسیم بار ساختمان، محل تاسیسات کنونی مانند آنتن، کولر و…، بررسی زهکشی در بام ساختمان و.. باید مورد بررسی قرار بگیرد تا در حین اجرا یا پس از آن مشکلی برای بام یا ساختمان ایجاد نشود.
با توجه به محدودیت وزن که در اجرای بام سبز وجود دارد، انتخاب نوع مصالح مورد استفاده بسیار اهمیت می یابد، در نتیجه نمی توان هر نوع مصالحی را که در طراحی های دیگر (پارک، محوطه و..) استفاده می شود انتخاب کرد.
یکی از مراحل مهم اجرای انواع بام سبز، زیرسازی یا ایجاد بستر بام سبز می باشد که بام را از نظر رطوبت عایق می کند. پس از اجرای زیرسازی حتما باید تست آب در طی 2 یا 3 روز انجام شود تا از عایق بودن بام، اطمینان حاصل شود.
قبل از هر گونه تصمیمی اطلاعاتی کلی راجع به انواع بام سبز و سیستم های مختلف اجرای آن داشته باشید و برای انتخاب بهترین نوع سیستم بام سبز در ساختمان خود حتما از متخصصان و کارشناسان مشورت بگیرید. در انتخاب نوع بام سبز حتما ویژگی های ساختمان مورد بررسی قرار گرفته و مناسب ترین نوع بام سبز برای بام در نظر گرفته می شود. و همچنین باید به شرایط خود برای نگه داری از بام توجه کنید در صورت نداشتن وقت کافی از سیستم های با نگه داری پایین استفاده شود.
لازم است در رابطه با هزینه ها و مسئولیت های اجرای هر یک از انواع بام سبز، از ابتدا تا پس از اجرا و حتی نگهداری از آن، قبل از شروع کار با شرکت مجری به توافق برسید.
عوامل بسیاری در قیمت طراحی و اجرای بام سبز موثرند، از جمله: مساحت بام، تجهیزات مورد استفاده، نوع گیاهان مورد استفاده، نوع کفسازی، زیر سازی بام سبز، نورپردازی، سیستم آبیاری، تعداد کارگران مورد نیاز برای اجرا و… و علاوه بر همه این ها نوع طراحی بام سبز بر هزینه اجرای آن تاثیر گذار است.
در این مطلب به طور کامل به معرفی مبلمان بام سبز پرداخته‌ایم.
انواع بام سبز و سیستم‌های مختلف اجرای آن ها و مزایا و معایب سیستم‌های روف گاردن را در این مطلب بررسی می‌کنیم. اگر می خواهید ساختمان جدید با روف گاردن طراحی کنید یا روی ساختمان فعلی خود بام سبز اجرا کنید، بدون شک میاز به مشاوره تخصصی خواهید داشت. در صورت نیاز اهالی فن چیدانه به شما کمک میکنند. می توانید تصاویر بیشتر از طراحی فضای سبز پشت بام را اینجا ببینید.